آیا ایران به قبرستان خودروهای فرسوده تبدیل می شود؟

به نظر می رسد واردات خودروهای فرسوده در ایران جدی تر از همیشه است. حالا دولت سیزدهم می خواهد عادت عجیبی را کنار بگذارد و خودروهای دست دوم را وارد بازار ایران کند.

عرضه خودروهای دست دوم همواره یکی از گزینه های مطرح در اقتصاد ایران برای ساماندهی بازار خودرو بوده است، اما این موضوع همواره مخالفان بسیار جدی داشته است، از این رو این مخالفان جدی در دو دهه اخیر مانع از تحقق این طرح شده اند. .

البته بسیاری از کارشناسان بر این باورند که چنین اقدامی یکی از مهم ترین موانع حمایت از تولید داخلی را به همراه خواهد داشت و می تواند ایران را به گورستان خودروهای فرسوده تبدیل کند.

یکی از مخالفان جدی واردات خودروهای فرسوده در ایران، امیرحسن کاکایی، کارشناس ارشد صنعت خودرو است.

این استاد دانشگاه فکر می کند: در حال حاضر نزدیک به 10 میلیون خودروی فرسوده در کشور داریم و اگر واردات خودروهای فرسوده بدون حساب و کتاب انجام شود، ایران به قبرستان خودروهای فرسوده تبدیل می شود.

کاکایی در ادامه با اشاره به مهم بودن بسترهای اجرایی گفت: هیچ یک از خودروسازان مطرح دنیا نمایندگی ما را ندارند، جای تاسف است که خودروهای فرسوده را از بازاری که فروشنده آن نامشخص است وارد کنیم و در آینده این خودروهای فرسوده ارزان به فروش نخواهند رسید. و جز در کوتاه مدت قیمت ها را در بازار کاهش نخواهند داد و فقط مردم و خودروهای فرسوده خواهند بود که هیچکس پاسخگوی آن نیست.

شرایط ورود خودروهای دست دوم چیست؟

محاسبات سردستی نشان می دهد که قیمت خودروهای خارجی پنج ساله در بازار ایران 10 برابر بیشتر از خودروهای صفر کیلومتر در ایران به فروش می رسد. اکنون سیاستمداران عزم خود را جزم کرده اند تا با واردات خودروهای فرسوده قیمت ها را در بازار خودرو بشکنند.

در این راستا پیش بینی شده است که هر شخص حقیقی و حقوقی بتواند بدون محدودیت در نوع و مدل خودرو، خودروی دست دوم را وارد کشور کند. البته این خودرو نباید بیش از پنج سال عمر داشته باشد. این تنها محدودیتی است که در این لایحه پیش بینی شده است. البته هنوز تعرفه واردات خودروهای فرسوده مشخص نیست.

نکته مهم بعدی این است که شرط نمایندگی در کشور از این لایحه حذف شده است. بنابراین متقاضیان می توانند هر خودروی فرسوده را به کشور وارد کنند مشروط بر اینکه خودرو دارای نمایندگی رسمی در کشور ثالث باشد. همچنین استاندارد کشورهای مبدأ با تایید سازمان محیط زیست اتخاذ خواهد شد.

عدم وجود نمایندگی نگرانی خاصی است که بسیاری از کارشناسان در مخالفت خود با واردات خودروهای دست دوم مطرح می کنند و معتقدند اجرای این طرح زمینه را برای کاهش قیمت خودرو فراهم می کند اما بی شک منجر به کاهش قیمت خودرو می شود. هزینه نگهداری و تعمیر این خودروها افزایش یافته و به تدریج با خروج این خودروها از چرخه حمل و نقل کشورهای همسایه، در برخی موارد حتی تعمیر آنها غیر ممکن می شود.

طرفداران چه می گویند؟

حامیان سرسخت واردات خودروهای فرسوده به مشکل قیمت‌گذاری اشاره می‌کنند و معتقدند خودروهای ۵ ساله با قیمت‌های بسیار پایین در کشورهای همسایه عرضه می‌شوند و این امر می‌تواند زمینه را برای مدیریت این بازار فراهم کند. قالیباف البته در سخنان خود با واردات خودروهای دست دوم نیز موافقت ضمنی داشت که در گفت و گوی تلویزیونی تاکید کرد: هیچ منعی برای این کار وجود ندارد. وی گفت: علیرغم اینکه دولت دو فوریت در مجلس برای واردات خودروهای فرسوده داده است، با توجه به نظر مجلس، دولت می تواند از هم اکنون اقدام به واردات خودروهای فرسوده کند.

اقتصاد ایران در وضعیت ناخوشایندی قرار گرفته است. تحریم ها مانع از ورود خودروسازان به ایران شده است و خودروسازان کمی هستند که مایل به افتتاح نمایندگی در ایران باشند. وابستگی به کشورهای همسایه برای تعمیر خودرو را نیز می توان اتفاقی وحشتناک در ادبیات اقتصادی ایران دانست

البته سخنان او از سوی دولت بی پاسخ نماند. سخنگوی دولت در سخنان خود تاکید کرد: دولت از تغییر نظر رئیس مجلس استقبال می کند. سال گذشته آیین نامه واردات خودروهای فرسوده از مناطق آزاد در سرزمین اصلی توسط دولت تصویب شد. سوم اسفندماه بود که رئیس مجلس این آیین نامه را مغایر با قانون واردات خودرو دانست و اعلام کرد که دولت باید آن را تغییر دهد. ما خوشحالیم که آنها در بررسی های نهایی با دولت موافق هستند و آن را بحث برانگیز نمی دانند.

علی بهادری جهرمی ادامه داد: انتظار داریم نظر رئیس مجلس به صورت مکتوب به دولت اعلام شود. انشالله مرحله اول واردات خودرو به کشور را نیز با همین آیین نامه اجرایی خواهیم کرد. علت طرح فوری لایحه واردات خودروهای دست دوم توسط دولت در مجلس این بود که نامه رئیس مجلس مطرح و اعلام شد که واردات خودرو باید با تمام مفاد این قانون مطابقت داشته باشد.

نتیجه واردات خودروهای فرسوده چیست؟

این خودرو در حال حاضر در بازار ایران به یک کالای سرمایه تبدیل شده است. اشتهای شدید بازار برای خرید این محصول سرمایه ای به منظور حفظ قدرت خرید، دلیل جدی بودن پیش بینی برای تقاضای بالای خودروهای دست دوم است. برخی کارشناسان معتقدند چنین شرایطی می تواند زمینه را برای افزایش قیمت ارز فراهم کند و در نهایت ارزانی خودروها در بازار ایران به تیغ دولبه تبدیل شود و در میان مدت زمینه افزایش قیمت را فراهم کند. در نرخ تورم به دلیل رشد دوباره قیمت دلار.

از سوی دیگر، نبود خدمات پس از فروش، برخی افراد را به این گمانه زنی واداشته است که خودروهای مذکور در درازمدت به خودروهایی غیرقابل استفاده تبدیل شده و شرایط برای مصرف کنندگان دشوارتر از گذشته شود. اقتصاد ایران در وضعیت ناخوشایندی قرار گرفته است. تحریم ها مانع از ورود خودروسازان به ایران شده است و خودروسازان کمی هستند که مایل به افتتاح نمایندگی در ایران باشند. وابستگی به کشورهای همسایه برای تعمیر خودرو را نیز می توان اتفاقی وحشتناک در ادبیات اقتصادی ایران دانست.

به نظر می رسد در این فضا، کنترل تورم اولویت اصلی مدیریت بازار خودرو و آزادسازی واردات خودرو با تعرفه معقول برای خودروهای صفر کیلومتر در اولویت بعدی است. اما پیگیری ها نشان می دهد که رویای معرفی خودروهای دست دوم به زودی محقق خواهد شد، رویایی که در میان مدت کابوس خودروهای یکبار مصرف را خواهد دید.