آیین خاموش نکردن چراغ است. به یاد علی خاتمی شاعر سینمای ایران

به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ علی خاتمیکارگردان، فیلمنامه نویس و تهیه کننده سینما و تلویزیون فعالیت حرفه ای خود را با نوشتن فیلمنامه و نمایشنامه آغاز کرد و پس از موفقیت و استقبال تماشاگران از نمایش «حسن کچل» عده ای او را تشویق به انجام این کار در قالب نمایشنامه کردند. سینماو از آنجایی که خاتمی علاقه زیادی به ادبیات، داستان‌های کهن و تاریخ ایران داشت، اولین فیلم خود را بر اساس داستان‌های عامیانه جلوی دوربین برد.

فیلم «حسن کچل» یک فیلم روایی و موزیکال است و در سال 48 اکران شد و در آن سال با استقبال چشمگیر تماشاگران توانست 9 میلیون تومان در گیشه بفروشد. پرویز صیاد که بعدها در نقش «صمد» بازی کرد سینمای ایران او با بازی «حسن کچل» در این فیلم به شهرت رسید. پرویز اتابکی، اسفندیار منفردزاده، بابک افشار و وروجان ساخت موسیقی این فیلم را بر عهده داشتند و مرحوم مرتضی احمدی دیالوگ های این فیلم را گفت.

خاتمی قبل از انقلاب فیلم های زیادی مانند توکی، بابا شمال، قلندر، ستارخان و سوته دلان را به اکران نقره ای سینماها آورد که در این میان به شهادت بسیاری از کارشناسان سینما، «سوته دلان» جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. فیلمی با بازی بهروز ووشوقی در نقش مجید که پسری ساده و مبتلا به اختلالات روانی است و سالها تحت حمایت برادر بزرگترش حبیب آقا زراوچی با بازی جمشید مشایخی است. دیالوگ ها، داستان و بازی بازیگران این فیلم در سینمای ایران جاودانه شده است. یکی از این دیالوگ ها از زبان بهروز وسطوگی است: «من الصلاة؛ من الصلاة. چه خوب که به روضه رفتی جای تو وسط بهشت ​​ما که دنیایمان شدیم ماورای یزید که ما را به روضه خواهد برد. مجید آقا حالت چطوره؟ گربه نداری وگرنه فاجعه شدی دلت در کربلاست…»

دیالوگ های شاعرانه خاتمی در فیلم هایش وزن و امضای خاصی به آثارش می بخشد و در میان بسیاری از فیلم های نازل قبل از انقلاب، از اعتبار و جایگاه ویژه ای برخوردار است. دو سریال «داستان های مولوی» و «سلطان صاحبقران» که قبل از انقلاب از تلویزیون پخش شد، عمق ارادت و علاقه فراوان خاتمی به ادبیات و تاریخ این مرز و بوم را نشان می دهد.

خاتمی پس از انقلاب با ساخت فیلم هایی چون «حاجی واشیقتان، کمال الملک، جعفرخان فرنگ برقده و مادر» آثار ارزشمندی در تاریخ سینمای ایران از خود به جای گذاشت. اما اولین فیلم خاتمی بعد از انقلاب فقط در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و حاجی واشنگتن تا اکران عمومی در ژوئن 2017 توقیف شد و البته فیلم ستاره خان او نیز توقیف است و اجازه اکران به آن داده نشد. قبل از انقلاب اکران شد زیرا به روایت های تاریخی وفادار نبود. علی نصیریان در این فیلم نقش ستارخان را بازی می کند.

بسیاری از بینندگان تلویزیون نام علی خاتمی را با فیلم «مادر» و سریال «هزاردستان» می شناسند. دو اثری که در سینما و تلویزیون ما جاودانه شده اند. بسیاری از منتقدان سینما از بازی اکبر عبدی و محمدعلی کشاورز در این فیلم تمجید می کنند و این نقش ها را از بهترین بازی های این دو بازیگر می دانند. همان قدر که فیلم «مادر» در ذهن بینندگان سینما و تلویزیون مهر و موم شده است (از پخش های مکرر)، سریال «هزاردستان» نیز یکی از خاطرات بی نظیر مرحوم خاتمی به شمار می رود. سریالی که حداقل تلویزیون ایران تا ابد مدیون ساخت شهر غزالی به بهانه این سریال است.

در اواسط دهه هفتاد علی خاتمی مشغول ساخت فیلم «جهان پهلوان تختی» بود که به دلیل تشدید بیماری سرطان در بیمارستان بستری شد و با مرگ او عملاً این پروژه کنار گذاشته شد. خاتمی در نیمه دی ماه ۱۳۵۴ درگذشت و در کاخ هنرمند بهش زهرا به خاک سپرده شد.

بیشتر بخوانید؛

پرواز جاودانه سیمرغ; به یاد خلبان شهید احمد کیشوری

همه بازیگرانی که نقش میرزا کوچ خان را بازی کردند