روز جدید یکی از اهداف اصلی ابراهیم رئیسی در سفر به مسکو، لابی کردن روس‌ها برای حمایت روسیه در چارچوب مذاکرات هسته‌ای وین است. جمهوری اسلامی ایران در این راستا تلاش می کند تا منطق خود و همچنین خواسته های خود را به طرف روسی ارائه کند و در عین حال تا حدودی حداقل در برخی زمینه ها حمایت کرملین را از تهران جلب کند. موفقیت این دستور کار تا حد زیادی به این بستگی دارد که تا چه حد موقعیت تهران به درستی توسط تهران ارزیابی شده است.»
همزمان با سفر ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان به روسیه، گمانه زنی ها و تحلیل های مختلفی درباره ماهیت، پیامدها و سیگنال های احتمالی این سفر به عرصه منطقه ای و بین المللی مطرح می شود. در همین راستا برخی تحلیلگران معتقدند سفر اخیر حسین امیرعبدالهیان وزیر امور خارجه کشورمان به چین و متعاقب آن سفر ابراهیم رئیسی به روسیه در واقع تجلی عینی راهبرد دولت برای ارسال سیگنال برای مذاکرات هسته ای وین است. نوعی رایزنی با دوستان استراتژیک ایران و در عین حال طرف مقابل را برای مذاکره برای توافقی مطلوب با تهران تحت فشار قرار می دهد. سفری که البته نمی توان آن را از تبعات منطقه ای مستثنی کرد.
در این چارچوب، سفر ابراهیم رئیسی به روسیه می‌تواند هم بر مذاکرات هسته‌ای وین و هم بر توسعه منطقه‌ای متمرکز باشد و در عین حال بر جهت‌گیری کلی دولت رئیسی برای تقویت «دیدگاه شرق» (با در نظر گرفتن دیدگاه‌های سیاسی) متمرکز باشد. می گویند زمان این سفر در شرایطی که برخی تنش های داخلی و رایزنی های دیپلماتیک در وین به اوج خود رسیده است، در بهترین حالت برای هشدار به جامعه جهانی مبنی بر اینکه ایران برنامه ای ندارد، سیاست خارجی خود را به برجام محدود کند.
آنچه ابراهیم رئیسی در روسیه به دنبال آن است در همین راستا فریدون مجلسی، دیپلمات سابق و تحلیلگر بین الملل در گفتگو با فرارو در خصوص ابعاد مختلف سفر ابراهیم رئیسی به روسیه تلاش کرد به سوالی که ابراهیم رئیسی در روسیه به دنبال آن است پاسخ دهد. ?
مشروح گفتگو با وی را در ادامه بخوانید:
بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که سفر ابراهیم رئیسی به روسیه با هدف مذاکرات هسته ای وین و ایجاد انگیزه ملموس در این زمینه صورت می گیرد. شما در مورد آن چه فکر میکنید؟
در شرایط بحرانی کنونی ایران و در عین حال با توجه به ماهیت سرنوشت ساز مذاکرات هسته ای وین، تردیدی وجود ندارد که سفر ابراهیم رئیسی به روسیه تا حد زیادی بر مذاکرات وین و مسائل مربوط به آن متمرکز خواهد بود. ما به عنوان ناظران خارجی مذاکرات از محتوای داخلی آن اطلاع چندانی نداریم، اما وقتی خود را در جایگاه مقامات ارشد کشور قرار می دهیم و معتقدیم که آنها به این نتیجه رسیده اند که چنین سفری انجام خواهد شد. ممکن است به دلایلی فکر کند من حدس می زنم که شما باید این سفر را انجام دهید.
فکر می کنم یکی از اهداف اصلی ابراهیم رئیسی در سفر به مسکو، لابی کردن روس ها برای حمایت روسیه در مذاکرات وین است. جمهوری اسلامی ایران در این راستا تلاش می کند تا منطق خود و همچنین خواسته های خود را به طرف روسی ارائه کند و در عین حال تا حدودی حداقل در برخی زمینه ها حمایت کرملین را از تهران جلب کند. اینکه ابراهیم رئیسی و تیم سیاست خارجی وی با موفقیت این برنامه را اجرا می کنند تا حد زیادی بستگی به این دارد که تهران تا چه حد موقعیت تهران را به درستی ارزیابی کرده است.
نباید فراموش کرد که برجام اساساً نوعی مجازات برای ایران در چارچوب معادلات بین المللی بود. این تحریم ها در پی تصویب شش قطعنامه ضد ایرانی توسط شورای امنیت سازمان ملل (در دوره احمدی نژاد) و ایجاد شرایط سخت اقتصادی علیه ایران به اجرا درآمد. اکنون که معادله برجام در وضعیت پیچیده ای قرار دارد و وضعیت اقتصادی ایران چندان مساعد نیست، باید از همه فرصت ها و ابتکارات لازم برای حل معادله هسته ای و بهبود وضعیت اقتصادی کشور استفاده کنیم.
لازم به ذکر است که در سال های اخیر مردم ایران بیشترین آسیب را از تحریم های آمریکا علیه ایران متحمل شده اند و بنابراین استفاده از ابزار «تحریم» در روابط بین الملل باید مورد بازنگری قرار گیرد و دولت ها نیز باید مورد بازنگری قرار گیرند. دلیل دشمنی آنها با یکدیگر نباید ملت ها را عذاب دهد. در این زمینه، رایزنی های ابراهیم رئیسی در روسیه ممکن است تا حدودی فضا را برای توافق بر سر احیای برجام و کاهش فشار اقتصادی بر مردم ایران فراهم کند. البته سفر اخیر وزیر امور خارجه به چین نیز تا حد زیادی به همین منظور بود.
همانطور که می دانید در شرایط کنونی روسیه و غرب (به ویژه آمریکا) با یکدیگر تنش های جدی به خصوص در مورد اوکراین را تجربه می کنند. در این زمینه به نظر نمی رسد ابراهیم رئیسی در سفر به روسیه به نوعی سعی در سوء استفاده از این اختلافات و استفاده از فرصت های روسیه در چارچوب منافع ایران داشته باشد؟
به نظر من اینطور نیست چون به نظر من روس ها در چارچوب سیاست خارجی خود ایران را یک کارت و کارت می بینند که البته چندین بار با همین کارت بین المللی بازی کرده اند. بار. در این زمینه ایران باید خود را چیزی فراتر از کارت بازی روس ها ببیند. چون اگر اینطور نباشد ممکن است در لحظه و در لحظات حساس سر ایران خالی شود.
نباید فراموش کرد که روس ها در طول تاریخ شبه جزیره کریمه را در معادله اوکراین بخشی از خاک خود می دانستند. مردم منطقه روس تبار هستند و به زبان روسی صحبت می کنند و کریمه یک جمهوری خودمختار است که پیوستن روسیه به همه پرسی را پذیرفت. مانور کنونی آمریکا و غرب علیه کریمه در درجه اول یک بازی تبلیغاتی و سیاسی با هدف اعمال فشار بر مسکو است.
با این حال، به ویژه اروپایی ها نیز تلاش می کنند روسیه را تحت فشار قرار دهند و به منابع انرژی قابل توجهی نیاز دارند و نمی توانند نسبت به آن کشور بی تفاوت باشند. خط لوله نورد استریم که با مخالفت شدید آمریکا مواجه شده است، یکی از چالش های روابط مسکو و غرب است و در عین حال بر اهمیت روسیه در چارچوب معادلات مهم سیاسی بین المللی تاکید می کند.
در مورد ایران نیز نباید فراموش کرد که ایران به زور (به دلیل منابع غنی و توان اقتصادی) از نظر تصمیم گیری بین المللی پنجمین کشور بزرگ جهان است. متأسفانه نتوانسته ایم این ظرفیت را فعال کنیم و از آن در عرصه بین المللی به نفع خود استفاده کنیم.
همین فشارها و تحریم های اعمال شده بر ایران به شیوه خود نقش بسزایی در به چالش کشیدن استفاده ایران از منابع خود داشته است که موضوع رایزنی های دیپلماتیک فشرده با هدف حل مشکلات و زمینه سازی برای ظرفیت سازی بوده است. ایران را مهم و البته ضروری می کند.
باید توجه داشت که ایران امروز علاوه بر توان نظامی خود باید به قدرت اقتصادی نیز توجه ویژه ای داشته باشد زیرا بدون اقتدار و شکوفایی اقتصادی کشور دچار نوعی عدم تعادل خواهد شد که پیامدهای نامطلوبی برای ایران به همراه خواهد داشت. .
به نظر شما سفر ابراهیم رئیسی به روسیه ابعاد و پیام های منطقه ای هم دارد؟ به طور کلی پیامدهای منطقه ای این سفر را چگونه ارزیابی می کنید؟
دانستن واکنش به سفر آقای رئیسی به روسیه به ویژه در مقیاس داخلی و منطقه ای بسیار مهم است. به عنوان مثال اخیرا شاهد بودیم که در آستانه سفر آقای رئیسی به روسیه، اتفاقاتی در امارات رخ داد که طرف های غربی و برخی بازیگران منطقه ای آن را به ایران نسبت دادند و به نوعی سعی کردند ماهیت سفر ابراهیم رئیسی به روسیه را تحت الشعاع قرار دهند.
در این راستا معتقدم گرایش های مخرب در بعد منطقه ای باید در آستانه و در سفر رئیس جمهور ایران به روسیه مورد توجه قرار گیرد تا مانع از دستاوردهای عینی این سفر نشود. نباید فراموش کرد که منطقه اخیراً درگیر روند تنش زدایی و توسعه روابط دیپلماتیک شده است که ممکن است به نفع ایران باشد و زمینه مناسبی را برای اقدام تهران در منطقه فراهم کند.
“آموزش بورسیه” از مبتدی تا پیشرفته “کاملا رایگان”
“آموزش بورسیه” از مبتدی تا پیشرفته “کاملا رایگان”
پیشنهاد امروز
یکتانت: واکسن
بی شک دستاوردهای ملموس دولت ابراهیم رئیسی در سفر به روسیه نیز می تواند فضای بیشتری را به ایران در منطقه بدهد و تا حدودی از جدیت مشکلات و موانع بر سر راه ایران بکاهد. نباید فراموش کرد که بازیگران زیادی در منطقه و فراتر از آن وجود دارند که می خواهند همکاری های بین المللی ایران را محدود کنند.
بدون شک توسعه روابط بین‌الملل ایران باید در راس برنامه‌های دیپلماتیک قرار گیرد و شاید به همین دلیل است که حساسیت‌های زیادی درباره سفر ابراهیم رئیسی یا رایزنی‌های دیپلماتیک ایران در فضای منطقه‌ای و بین‌المللی وجود دارد. در مورد سفر اخیر وزیر امور خارجه ایران به چین نیز حساسیت مشابهی وجود داشت.