روز جدید شقاقی گفت: بحران‌های نوظهور در ایران بسیار پیچیده‌تر از بحران‌هایی است که مجمع جهانی اقتصاد به آن اشاره کرده است، بحران‌هایی مانند آب، محیط زیست «ریزگردها و آلودگی هوا»، فرونشست زمین و خشکسالی، پیری جمعیت، صندوق‌های بازنشستگی و اقتصاد ایران. فرسایش آنها به عنوان یکی از چالش های اصلی پیش روی ایران در دهه آینده تلقی می شوند.
در گزارش اخیر مجمع جهانی اقتصاد، پنج خطر شامل بحران اشتغال و معیشت، سرخوردگی جوانان، رکود اقتصادی بلندمدت، بحران منابع طبیعی، از بین رفتن تنوع زیستی و فروپاشی اکوسیستم برای اقتصاد ایران شناسایی شده است.
بررسی روندهای آماری در ایران برای سنجش صحت و اعتبار ریسک های شناسایی شده نشان دهنده تایید نگرانی های فوق است. بر اساس آمارهای موجود، اگرچه نرخ بیکاری از سال 2016 کاهش یافته است، اما به نظر نمی رسد این کاهش نتیجه افزایش مشاغل تمام وقت باشد.
در چارچوب بررسی معیشت، اعداد شاخص فلاکت نشان می دهد که از سال 1395 تا 1400 تعداد این شاخص بیش از دو برابر شده است که به نوعی ناشی از رکود تورمی حاکم بوده و ترکیب بیکاری و تورم بالا با بحران جدی مواجه بوده است. در معیشت جامعه متوسط درآمد خانوار شهری به متوسط قیمت یک مترمربع زیربنای مسکونی در مناطق شهری در سال 1397 کمترین میزان در سال 1390 بوده و نسبت هزینه خالص مسکن به کل هزینه خانوارهای شهری بین سال‌های 1396 تا 1399، 1.3 برابر افزایش یافته است. افزایش هزینه های مسکن توانایی خانوارها را برای تامین سایر هزینه های اولیه زندگی کاهش می دهد و تامین مخارج زندگی را دشوارتر می کند.
این گزارش حاکی از آن است که در دهک های یکم تا پنجم روستایی و یک تا سه شهری متوسط درآمد خانوار کمتر از هزینه آن است. این مشکل در حالی که نابرابری در توزیع درآمد در سطح جامعه را نشان می دهد، دشواری امرار معاش و پرداخت هزینه برای درصد قابل توجهی از جمعیت را نیز برجسته می کند.
از سوی دیگر، بر اساس نتایج این گزارش، نگرانی‌های اصلی در سطح جهانی عبارتند از: مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی، کاهش همکاری در حل چالش‌های جهانی به دلیل احیای مختلف اقتصادی، افزایش نابرابری‌ها ناشی از تغییرات نامنظم اقلیمی، افزایش تهدیدات سایبری. به دلیل وابستگی روزافزون دیجیتالی شدن، افزایش ناامنی جهانی به دلیل موانع تحمیل شده بر سر جابجایی افراد بین مرزها، مشکلات در استفاده از ظرفیت‌های فضایی و تأثیرات همه‌گیری بر تاب‌آوری کشورها.
ایران توسط ابری از چالش های نوظهور احاطه شده است. برآورد 400 میلیارد دلاری برای غلبه بر بحران در ایران با چالش های زیادی روبرو است
وحید شقاقی شهری، کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه اقتصاد ایران امروز با چالش های بزرگ مختلفی مواجه است، اظهار داشت: اگرچه در گزارش اخیر مجمع جهانی اقتصاد در خصوص چالش هایی از جمله وضعیت وحشتناک معیشتی مردم رکود اقتصادی و تعمیق آن و همچنین بیکاری هشدار داده شد، اما این چالش ها در سال های اخیر همیشه با ایران بوده است، اما اکنون با چالش های نوظهوری مواجه هستیم. از سوی دیگر ریشه برخی از این بحران ها که مجمع جهانی اقتصاد به آن اشاره کرد به دهه 1950 برمی گردد و به امروز و دیروز مربوط نمی شود.
وی افزود: این چالش ها همچنان ادامه دارد و امروز انباشته شدن آنها باعث بروز بحران های اقتصادی در ایران شده و به نوعی به جوش های چرکین تبدیل شده است. اما به نظر من این چالش ها در مقایسه با چالش های عظیمی که امروز با آن مواجه هستیم در سطح پایین تری قرار دارند.
به عبارت دیگر در گزارش دنیای اقتصاد اشاره ای به این بحران ها نشده است، در حالی که بحران هایی که ایران در سال 1400 با آن مواجه شد، بسیار عمیق و حاد است و اگر کاری برای آن انجام نشود، مشکلات زیادی را برای ایران به همراه خواهد داشت.
شقاقی گفت: بحران‌های نوظهور در ایران بسیار پیچیده‌تر از بحران‌هایی است که مجمع جهانی اقتصاد به آن اشاره کرده است، بحران‌هایی مانند آب، محیط‌زیست «ریزگردها و آلودگی هوا»، فرونشست زمین و خشکسالی، پیری جمعیت، صندوق‌های بازنشستگی و فرسودگی اقتصادی. ایران یکی از چالش‌های اصلی پیش روی ایران در دهه آینده محسوب می‌شوند و باید به این نکته نیز اشاره کرد که اگرچه ممکن است در نگاه اول بحران‌های مذکور ربطی به اقتصاد نداشته باشد، اما باید توجه داشت که منابع مالی عظیم برای حل آنها نیاز است که با توجه به مشکلات مالی و کمبود منابعی که دولت با آن دست و پنجه نرم می کند، چالش بزرگی برای اقتصاد ایران است.
این کارشناس اقتصادی افزود: به نظر من بحران های ذکر شده مهمتر از بیکاری، اشتغال و تورم است چرا که منابع دولت و کشور را برای حل آنها مصرف می کند. مثل اینکه حل آنها علاوه بر بودجه هنگفت مستلزم زمان زیادی است، طبیعتاً در چنین شرایطی دولت باید مشکلات را در اولویت قرار دهد، زیرا منابع مالی کشور محدود است و نمی توان انتظار داشت که دولت بتواند همه مشکلات را حل کند. این چالش ها در عین حال پیچیدگی های زیادی دارند، برنامه ریزی کندی دارند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ایران برای حل این بحران ها تا 4 سال آینده به سرمایه گذاری 400 میلیارد دلاری نیاز دارد، خاطرنشان کرد: گاز، پتروشیمی و … منابعی در حدود 400 میلیارد دلار نیاز است تا بتوان وضعیت را سامان بخشید. کشور در همه ابعاد و زمینه ها، بنابراین در چنین شرایطی سه اقدام باید انجام شود.
شقاقی تصریح کرد: اولاً دولت و مسئولان کشور باید این بحران ها را در اولویت قرار دهند و برای حل آن برنامه ریزی کنند، ثانیاً به فکر منابع مالی و تأمین آن باشند و در نهایت در این مورد گفت وگو و همفکری صورت گیرد. ملی در کشور متأسفانه در کشور هیچ موضوعی را مطرح نمی کنیم که این موضوع بسیار بدی است چرا که در گفت و گو می توان هم افزایی کرد و راهکارهای بهتری برای بررسی مشکلات ارائه کرد اما در کشور چنین چیزی نداشتیم. . برای سالها.
وی با اشاره به اینکه خشکسالی و بحران آب یکی از مهم ترین بحران هایی است که در سال های آینده در ایران تشدید خواهد شد، خاطرنشان کرد: بر اساس گزارش های بین المللی در سال های آینده امکان اسکان در کشورهای حوزه خلیج فارس وجود ندارد. خشکسالی و همین موضوع باعث ایجاد موجی از مهاجرت به ایران خواهد شد که برای این موج مهاجرت نیز برنامه ای دارد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه جمعیت سالمند ایران رو به افزایش است، گفت: در ابتدای دهه آینده با توجه به جمعیت 90 تا 95 میلیونی ایران بین 25 تا 30 میلیون سالمند وجود خواهد داشت و پوشش آن مشکل خواهد بود. هزینه های این افراد چه بازنشستگی و چه سلامتی و چه در صورت مواجه شدن با آن، امروز صندوق های بازنشستگی با بحران ورشکستگی مواجه شده اند و اگر دولت از طریق بودجه عمومی کمکی نکند، این صندوق ها نخواهد بود. بتوانند هزینه های خود را پوشش دهند، بنابراین صندوق های بازنشستگی کشوری و لشکری برای برون رفت از این وضعیت وخیم نیاز به اصلاحات جدی دارند.
منبع: فرارو