روز جدید : عبدالناصر همتی رئیس کل سابق بانک مرکزی و کاندیدای ریاست جمهوری 1400 که اقتصاددان آشنا به مسائل پولی و مالی خرد است و در دوران تصدی ریاست بانک مرکزی موفق به کنترل نرخ ارز و تقویت ارزش پول ملی شد. در ماه های اخیر تیم مرکزی و اقتصادی دولت بارها واکنش نشان داده و نظرات خود را اعلام کرده اند. وی افزود: باید به مذاکرات هسته‌ای اعتماد کرد، انتظارات تورمی را کنترل کرد و با تشدید تدابیر، ریسک بانک‌ها را کنترل کرد و با افزایش صادرات نفت، فشار بر پایه پولی و نقدینگی را کاهش داد. مسیر عادی و کنترل بودجه. وی گفت: روسیه در مقطعی به شدت با این توافق مخالف بود زیرا ایران مطمئناً به بازار نفت بازمی‌گردد و نفت جایگزین ارائه می‌دهد. روسیه در حال حاضر مخالف توافق نیست، “بورل دیروز توییت کرد. یک بشکه نفت صادرات داشت. هیچ انتظار تورمی و مشکلی از سه ماه گذشته وجود نداشت!” همتی در جدیدترین یادداشت اینستاگرامی خود نوشت: پس از شوک قیمتی اردیبهشت و خرداد که تورم تاریخی خرداد 1401 را رقم زد، اکنون تصمیم و اقدام دولت برای حذف ارز ترجیحی بهتر قابل ارزیابی است.
مسئولان محترم در توجیه اقدام برای حذف ارز ترجیحی مدعی هستند که روزانه حدود 1000 میلیارد تن یارانه کالاهای اساسی به جیب همسایگان و واردکنندگان می رود و این مبلغ باید به مصرف کننده نهایی یعنی مردم بازگردانده شود. اگر این میزان رانت در عمل وجود داشت، یعنی در طول سال، حدود 360 تریلیون تن معادل مابه التفاوت 18 میلیارد دلاری 4200 تنی با ارز نیمایی، به جیب همسایگان و واردکنندگان می رفت. بنابراین بر اساس این ادعا قیمت کالاهایی مانند روغن، مرغ، تخم مرغ، شیر، پنیر و غیره می باشد. در بازار بر اساس نیم نرخ ارز شکل می‌گیرند و کاربر نهایی در واقع کالاهای اساسی را نیم بها خریداری می‌کند.
* شوک قیمت کالا
همتی می پرسد: شوک شدید قیمتی کالاهای اساسی در دو ماه گذشته چه شده است؟ و چرا بعد از حذف ارز 4200 قیمت های غیر از نان و داروهای سنتی که همچنان موضوع ارز 4200 است گاهی چند برابر شد؟ اگر قیمت این اجناس در بازار بر اساس نرخ ارز نبود، همانطور که قبلا پرسیدم و پاسخی داده نشد، بهتر نیست نرخ ارز دقیق این کالاها در بازار و پس از حذف مشخص شود. از یک ارز ترجیحی، این کالاها دقیقاً چه هستند، با چه قیمتی و چقدر گرانتر به دست مردم می رسد؟
وی افزود: همچنین همانطور که پیش بینی می شد، علیرغم ادعای مسئولان مبنی بر تاثیر حذف ارز ترجیحی بر چند قلم کالای محدود، مشخص شد که افزایش قیمت این بخش از کالاها تاثیر بسزایی در سطح کلی دارد. قیمت ها (مستقیم و غیرمستقیم و به ویژه با تأثیر بر قیمت های نسبی) در بازار.
* تورم بیشتر
همتی یادآور شد: قاعدتا با توجه به تخلیه بخشی از اثر حذف ارز ترجیحی، تکرار تورم خرداد ماه در ماه های آینده بعید است. اما از یک سو با توجه به اثر تدریجی افزایش حداقل دستمزد و رشد نرخ ارز طی چند ماه گذشته و افزایش نرخ ارز محاسبه شده برای حقوق گمرکی و مالیات به عنوان فشار هزینه ای بر تولیدکننده. ، خود شاخص قیمت برای تورم مصرف کننده است. روند رشد پایه پولی و نقدینگی که به فشار تقاضا ادامه می دهد، احتمال تداوم تورم بالا را پیش بینی می کند.
* قدرت خرید مردم
سوال مهم این است که برای جبران قدرت خرید مردم به ویژه دهک های کم درآمد با توجه به افزایش قیمت کالاهای مشمول ارز 4200 درصدی از مابه التفاوت ناشی از افزایش قیمت ها به طور دقیق بازپرداخت می شود. آنها؟ آیا با وجود ادعای اولیه دریافت کوپن الکترونیکی و تعلیق یارانه نقدی، می توان همچنان مبلغ یارانه را با هزینه خرید این کالاها برای مردم جبران کرد؟ آیا پولی برای جبران کسری بودجه باقی مانده است؟
* فاصله 7 هزار تومانی ارز نیمایی با ارز آزاد
اگر بانک مرکزی نتواند نرخ ارز بازار آزاد را به نرخ نیما نزدیک کند، چگونه برای مابه التفاوت ارز نیما با ارز آزاد که در حال حاضر حدود 7 هزار تن است راه حلی پیدا می کنند؟ اگر باید نرخ ارز نیما را با نرخ ارز بازار آزاد هماهنگ کنند، چگونه می خواهند قیمت کالاهای اساسی را تثبیت و کنترل کنند؟ این تغییر چه تاثیری بر قیمت کالاها و خدمات و یارانه های سررسید خواهد داشت؟
فشار تورمی بر دهک های پایین
با توجه به تداوم تحریم ها و تورم بالا در کشور، پیچیدگی و بزرگی تاثیر حذف ارز ترجیحی همچنان بر روند تورم و معیشت اقشار مختلف جامعه به ویژه دهک های پایین جامعه سایه افکنده است.
* لزوم افزایش نرخ بهره
متاسفم که به دلیل عدم تعادل مزمن بانک ها در کشور و وجود وام های معوق و مشکوک الوصول، نمی توانم مهمترین ابزار سیاست پولی برای کنترل تورم یعنی افزایش چشمگیر نرخ سود را ارائه دهم، زیرا تنها باعث افزایش عدم تعادل می شود. بانک ها و تقویت طرح پونزی. سود سپرده های قبلی) و توسط بانک ها و وام گیرندگان به دست خواهد آمد.
* تعیین تکلیف مذاکرات
برای تامین امنیت ملی در شرایط تنش‌های جهانی و به‌ویژه حفظ حمایت اجتماعی از اقتصاد کشور در مرحله انتقالی و پرخطر کنونی، دولت باید هر چه سریع‌تر مذاکرات را آغاز کند، انتظارات تورمی را کنترل کند و بانک‌ها را سخت‌تر کند. خطر با تشدید اقدامات پیشگیرانه کاهش فشارهای پولی و نقدینگی با اجازه دادن به افزایش صادرات نفت فراتر از شرایط عادی و کنترل کسری بودجه. در غیر این صورت احتمال ادامه چرخه معیوب کسری بودجه، رشد نقدینگی، افزایش قیمت ارز بالاست و تورم هم از سوی عرضه و هم از سوی تقاضا برای افزایش تحت فشار قرار خواهد گرفت. با توجه به محدودیت منابع دولت، لازم است دولت بر خنثی سازی و جبران حذف یارانه دهک های پایین متمرکز شود و به جای تخطی از قیمت های نسبی و دستمزدهای نسبی، بر جبران مستقیم دهک های پایین متمرکز شود.