اروپا نمی تواند بازار انرژی ایران را نادیده بگیرد/ حالا برجام برای اروپا اهمیت بیشتری دارد!

به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ اندیشکده «روسی» یک اتاق فکر دفاعی و امنیتی است که در سال 1831 در انگلستان آغاز به کار کرد. نام اصلی این اندیشکده موسسه سلطنتی تحقیقات دفاعی و امنیتی مشترک است.

نویسنده این متن سینزیا بیانکو، محقق شورای روابط خارجی است. او تحلیلگر امنیت، اقتصاد و سیاست در خاورمیانه است. بیانکو به زبان های ایتالیایی و انگلیسی مسلط است و به دو زبان اروپایی دیگر (اسپانیایی و فرانسوی) و عربی صحبت می کند. در طول 10 سالی که او بر شبه جزیره عربستان تمرکز کرده، در تمام کشورهای منطقه حضور داشته و به طور گسترده با احزاب روی صحنه درگیر بوده است. او دارای مدرک کارشناسی ارشد در مطالعات خاورمیانه و مدیترانه از کینگز کالج لندن و دکترای سیاست خاورمیانه از دانشگاه اکستر در بریتانیا است، جایی که پایان نامه او به تهدید کشورهای شورای همکاری خلیج فارس می پردازد. بیانکو در یادداشت خود به «چرا اروپا از برجام حمایت می‌کند» و در چارچوب مناقشه اوکراین و روسیه، آن را نیاز اصلی اروپا برای تامین انرژی از ایران و جلوگیری از اتحاد استراتژیک ایران با کشورهای شرقی خواند. متن این گزارش سینزیا بیانکو به شرح زیر است:

زمانی که برنامه جامع اقدام مشترک برای اولین بار در سال 2015 امضا شد، به سرعت به عنوان اولین موفقیت در دیپلماسی جهانی برای اتحادیه اروپا توصیف شد. تصمیم برای حمایت از این توافق نشانه آن است که این توافق یا برجام به خودی خود در اروپا ارزشمند تلقی می شود. اما از زمان حمله روسیه به اوکراین، مسکو از توانایی های هسته ای خود برای محدود کردن سیاست غرب در دفاع از اوکراین استفاده کرده است. در پی این حادثه، اروپایی ها بیشتر متقاعد شدند که باید به هر قیمتی شده از ایران مجهز به سلاح هسته ای جلوگیری کرد.

اگرچه برجام همیشه یک توافق ناقص بوده است، اما توانسته توانمندی های هسته ای ایران را کاهش دهد. بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA)، ایران پس از برجام 98 درصد اورانیوم غنی شده خود را صادر کرد، غنی سازی اورانیوم را به 3.67 درصد کاهش داد و دو سوم سانتریفیوژهای نصب شده را برچید. وی همچنین با تبدیل فورد به یک مرکز تحقیقاتی و بازطراحی مجدد رآکتور آب سنگین اراک و بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که دسترسی خوبی به تاسیسات هسته‌ای ایران داشتند و همواره بر پایبندی تهران به آژانس تاکید می‌کردند، موافقت کرد.

علاوه بر این، این توافق بستری برای مقابله با تنش ها و تهدیدات به صورت دیپلماتیک و نه نظامی فراهم کرد. اروپایی‌ها مدت‌هاست که به دنبال جلوگیری از بی‌ثباتی، درگیری و تشدید نظامی و همچنین سناریویی هستند که در آن ایالات متحده، یا اسرائیل، یا هر دو، به یک کشور ۸۰ میلیونی حمله می‌کنند، زیرا این کشور بر سر دوراهی قرار دارد: اروپا و آسیا. این موضوع پس از تسلط طالبان بر افغانستان اهمیت بیشتری پیدا کرد، زیرا فروپاشی احتمالی ایران قوس ناپایداری ایجاد کرد که افغانستان را مستقیماً از طریق عراق و سوریه به دریای مدیترانه متصل می‌کند. چنین طاقی می تواند به یک دالان ترانزیتی هموار برای جنایت، جهاد و هر آنچه در این طاق است تبدیل شود.

دلیل دیگر برای محافظت از اتحادیه اروپا در برابر شورای امنیت سازمان ملل، اعتقاد اصلی آنها به ارزش حفظ یک نظام بین المللی حاکمیت قانون است که اروپایی ها آن را مورد حمله قدرت های رقیب مانند روسیه و چین می دانند. برای اروپایی ها، نقطه مقابل نظام بین المللی مبتنی بر قانون، هرج و مرج است که ناگزیر به خشونت و بی ثباتی می انجامد. اروپایی ها معتقدند برای جلوگیری از این امر باید ناوشکن ها و متجاوزان احتمالی مانند روسیه و چین و همچنین ایران بر اساس سازوکارهای رسمی مبتنی بر قانون و همچنین ایجاد انگیزه های مثبت در بین این کشورها جذب آنها شوند. در مقابل، فروپاشی برجام، ایران را به سمت مشارکت راهبردی با روسیه و چین سوق می دهد که بر خلاف دیدگاه اروپایی ها، بر اساس قوانین اروپا به راحتی می توانند خارج از سیستم عمل کنند. به همین دلیل اروپایی ها به شدت از مذاکرات درباره موضوعاتی مانند کاهش تنش های منطقه ای و کنترل تسلیحات که پس از امضای برجام صورت گرفت، حمایت می کنند.

در نهایت اروپایی ها به ارزش اقتصادی روابط پس از برجام با ایران پی می برند. با نگاهی به داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط یورواستات برای 24 ماه پس از لغو تحریم‌ها در سال 2016، صادرات ماهانه اتحادیه اروپا به ایران در مقایسه با واردات اتحادیه اروپا از ایران 47 درصد افزایش یافت و نفت خام نیز 560 درصد افزایش یافت. در آن زمان، شرکت‌های اروپایی با توجه به وسعت بازار ایران، به خوبی از فرصت‌های ناشی از لغو تحریم‌ها آگاه بودند و فعالانه به دنبال سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف از جمله انرژی، تولید، صنایع شیمیایی و دارویی و زیرساخت‌ها بودند. آنها شروع کردند. اما در نتیجه تحریم های ثانویه و همچنین بازگشت تحریم ها در دوران ترامپ، شرکت ها و سرمایه گذاران اروپایی سرمایه و فرصت های خود را از دست داده اند و عموما تمایلی به همکاری با ایران ندارند.

با این حال، بعد انرژی بیشتر از سال 2016 قابل توجه است. تهاجم روسیه به اوکراین تأثیر جدی بر امنیت انرژی اتحادیه اروپا داشته است و اروپایی ها را مجبور به اتخاذ تصمیمی غیرقابل برگشت برای کنار گذاشتن وابستگی خود به نفت و گاز روسیه کرده است. سایر تولیدکنندگان نفت و گاز، به ویژه رقبای ایران در خلیج فارس، تمایلی به افزایش تولید و حمایت از امنیت انرژی اروپا ندارند. این دیدگاه اروپا را تقویت کرده است که اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن آنها را تشویق می کنند تا ایران را به عنوان یک شریک بالقوه در کنار سایر شرکای این قاره ببینند تا به امنیت انرژی بیشتر و بازار انرژی با ثبات تر دست یابند. شرکت‌های اروپایی که مجبور شده‌اند سرمایه‌گذاری‌های خود را از بخش انرژی روسیه خارج کنند، به‌طور جدی در حال بررسی تغییر این سرمایه‌گذاری‌ها به ایران برای کمک به مدرن‌سازی صنعت انرژی تهران هستند.

با وجود موانع زیاد، اروپایی ها همچنان مشتاق ادامه زنده مذاکرات برجام هستند. در واقع اگر مذاکرات به طور کامل شکست بخورد، اروپایی ها همچنان ایران را در اولویت خود به ویژه در حوزه انرژی خواهند داشت.

انتهای پیام/