روز جدید : تا پایان تیرماه طرح جدید تحویل نان در سراسر کشور اجرا می شود اما هنوز بلاتکلیفی در مورد تحویل کارت نان از سوی افکار عمومی به طور کامل برطرف نشده است. اکنون معاون وزیر جهاد کشاورزی می گوید تا پایان تیرماه تمامی نانوایی های کشور به دستگاه کارتخوان مجهز می شوند و شیوه جدیدی برای تحویل نان در کشور معرفی می شود.
حالا نان به تهران رسیده است. مسئولان می گویند انتظار نمی رود نان کارتی گران شود یا توزیع شود، اما افکار عمومی که در ماه های اخیر با افزایش قیمت قابل توجهی مواجه بوده اند، نگران هستند که نان در مقصد نهایی خود نیز گران شود. مقصد نهایی زمانی است که روش جدید تحویل نان در سراسر کشور اعمال شود.
تاریخچه نان چیست؟
دولت سیزدهم هدف خود را از اجرای طرحی تحت عنوان فشرده سازی یارانه آرد و نان برای جلوگیری از قاچاق آرد و توزیع عادلانه یارانه ها اعلام کرده است. در همین راستا تجهیز نانوایی ها به دستگاه کارت خوان هوشمند این طرح، پایش حجم مصرف آرد و حجم تولید نان را از طریق این تراکنش ها آغاز کرد.
در حالی که مسئولان دولتی تاکید می کنند تحت هیچ شرایطی قیمت نان به طور مستقیم افزایش نمی یابد، برخی کارشناسان و حتی نمایندگان مجلس گمانه زنی می کنند که افزایش قیمت نان ادامه دارد.
احسان ارکانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: در قالب کارت یارانه فعلی سازوکاری ایجاد می شود که مثلا سرانه حدود 17 نان سنگک تعریف شود و مازاد آن محاسبه شود. به این ترتیب نانی که خریداری می کنید و کارت یارانه ای که از طریق دستگاه کارت خوان نانوایی برداشت می کنید معادل سرانه یارانه تعریف شده است و با همان قیمت روز محاسبه می شود و الگوی استفاده بیش از حد از حساب بانکی برداشت و آزادانه محاسبه می شود. .
در نهایت ترس از طعم نان در افکار عمومی بیشتر شد. نکته مهم این است که با تغییر اولیه قیمت آرد در نان های نفیس و همچنین نان های غیرکمکی، صف خرید نان در اکثر نانوایی های کشور ضروری شد. خطوطی که در سال های اخیر به خاطره ای دور برای مردم تبدیل شده است.
نان گران است؟
با این حال، فروش نان در راستای این طرح تغییر خواهد کرد. اما معاون وزیر جهاد کشاورزی می گوید نحوه خرید نان تغییر نخواهد کرد. قربانی اطمینان داد که روند خرید نان مانند گذشته است. یعنی خریدار کارت به تعداد لازم نان و پلاستیک را انتخاب می کند و پرداخت با کارت بانکی انجام می شود. وی تاکید کرد: در اجرای این طرح قیمت نان تغییر نخواهد کرد.
این طرح ابتدا به صورت پایلوت در زنجان اجرا شد و سپس تحویل کارت نان در استان های قزوین، چهارمحال و بختیاری، فارس و تهران اجرا شد. بسیاری از کارشناسان معتقدند تجهیز نانوایی های تهران این پروژه را وارد فاز جدیدی می کند چرا که بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را پوشش می دهد. به این ترتیب پیش بینی می شود نانوایی های سراسر کشور تا پایان تیرماه به دستگاه کارتخوان مجهز شوند و در نتیجه تحویل نان به صورت کارتی در سراسر کشور پوشش داده شود.
ایران چند نانوایی سنتی دارد؟
آخرین آمار حاکی از نیاز به ۸۳ هزار دستگاه کارتخوان در سراسر کشور است. نکته مهم این است که بحث پشتیبانی از کارتخوان بسیار مهم است چرا که به گفته معاون وزیر جهاد کشاورزی این دستگاه ها از نوع خاصی هستند. گزارش ها حاکی از آن است که عملیات اتصال در برخی نانوایی ها آغاز شده و تنها در تهران 9 هزار دستگاه کارتخوان در اختیار نانوایی ها قرار گرفته است.
آخرین جزئیات خرید نان
هرچند بحث هایی در خصوص فروش نان به صورت سهمیه ای و … مطرح شده است، اما در شرایط فعلی طبق اعلام رسمی تنها عملیات خرید قابل تغییر است و مردم برای خرید نان از کارت بانکی استفاده کنند که ضمیمه شده است. کد ملی یعنی برای مشتریان نان کارت خاصی صادر نمی شود بلکه از کارت های موجود استفاده می شود. در این فرم بخشی از قیمت نان از حساب خریدار کسر و مابقی از حساب سایه پرداخت و به حساب نانوایی واریز می شود. هنوز مشخص نیست که خرید نان با تمام کارت های بانکی امکان پذیر است یا با کارت بانکی اعضای خانواده که برای خرید نان استفاده می شود. بر اساس این اطلاعیه، محدودیتی در تعداد نان وجود ندارد و هر تعداد که با کارت بانکی قابل خرید باشد، قابل خرید است.
در حالی که مسئولان دولتی تاکید می کنند که قیمت نان تحت هیچ شرایطی افزایش نمی یابد، برخی کارشناسان و حتی نمایندگان مجلس افزایش قیمت نان را در ادامه طرح خرید کارت نان می دانند.
اما معاون وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه با این طرح یارانه ها به صورت مستقیم و هدفمند به دست مردم می رسد و آرد چند قیمتی در بازار و نشت یارانه ها نخواهیم داشت، گفت: این طرح نیز تاثیر زیادی دارد. در جلوگیری از قاچاق و اتلاف نان خروجی آرد برای مصارف غیرانسانی به حداقل می رسد. کیفیت نان و رضایت مشتری نیز در حال بهبود است.
برخی گزارش ها حاکی از آن است که مقداری نان خشک و حتی نان به صورت خوراک دام از چرخه خارج شده و در مزارع مصرف می شود. گفته می شود گرانی خوراک دام این روند را تشدید کرده و اکنون دولت قصد دارد با اجرای طرحی جدید، مصرف نان را به حوزه علوم انسانی محدود کند.
میثم جعفری، دبیر اطلاع رسانی ستاد نان سازوکار و مأموریت ستاد ویژه نان، افزود: ستاد نان به منظور نظارت بر سفیدکاری نان در وزارت اقتصاد و مدیریت توزیع آرد تشکیل شده است.
به گفته وی، زنجیره آرد از لحظه خرید تا تحویل به نانوا در وزارت جهاد کشاورزی مدیریت می شود، اما نکته اینجاست که بخشی از آرد از چرخه پخت نان مردم به دست می آید. تحقیقات نشان می دهد که به طور متوسط حدود 2 درصد از مقدار آردی که توسط دولت بین نانوایان توزیع می شود از چرخه تولید و پخت نان خارج می شود و به سمت پخت نان و شیرینی و کیک لوکس می رود یا به مزارع می رسد. بر همین اساس مدلی برای مدیریت این فضا و شرایط در حال اجراست که بر پخت نان نظارت می کند تا آرد نان در نهایت به دست مردم برسد.
بالاخره کارشناسان و حتی نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنان در این زمینه ابهامات زیادی دارند و در پاسخ به سوالات متعدد خبرنگاران می گویند اطلاع چندانی از اجرای این طرح ندارند.
این ابهام در کنار گمانه زنی ها حاکی از آن است که نحوه اجرای این طرح می تواند راه را برای پرهزینه شدن این طرح در بلندمدت هموار کند. این امر به دلیل مصرف زیاد و فراگیر نان برای سفره ایرانیان خطر آفرین است.