بانک خون تهران قرمز/ تنها 5 درصد اهداکنندگان خون زن هستند

اگرچه تجربه سال های گذشته نشان می دهد که هر سال با خنک شدن هوا در فصل پاییز، اهدای خون کاهش می یابد، اما امسال مشکلی به این متغیر اضافه شد، آن هم افزایش عملیات غیر اورژانسی در بیمارستان های کشور. فشار خون را به خصوص در تهران افزایش داد و بانک خون تهران را قرمز کرد.

برای اطلاع از وضعیت نگران کننده تامین خون در تهران به سراغ محمدرضا مهدی زاده، مدیرکل انتقال خون استان تهران رفتیم. مهدی زاده به همشهری گفت: خون رسانی به استان تهران حدود 4 تا 5 روز است. روزهای حساسی را پشت سر می گذاریم و سازمان انتقال خون نیازمند اهدای خون است. موضوع ذخیره خون در استان تهران کمی با استان های دیگر متفاوت است. استان تهران به عنوان پایتخت و مرکز سیاسی کشور با 167 مرکز درمانی و 28000 تخت بیمارستانی، عمل های تخصصی و فوق تخصصی بسیاری را انجام می دهد و علاوه بر بیماران ساکن در استان تهران، از بسیاری از استان های دیگر نیز پذیرای بیماران خود است. مراکز پزشکی همچنین تعداد مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی، تصادفات و حوادث ناگوار در این استان بسیار زیاد است. همه اینها باعث شده است که مصرف فرآورده های خونی در تهران بسیار بیشتر از سایر نقاط کشور باشد. اما در یک ماه اخیر به دلیل رشد بالای جراحی، تقاضا برای مراکز درمانی برای مصرف خون افزایش یافته است. هنگامی که امواج کرونری فروکش می کند، مصرف فرآورده های خونی معمولا افزایش می یابد. این افزایش مصرف بعد از موج پنجم بسیار بیشتر از پیک های دیگر است. «تعداد عمل‌های غیر اورژانسی در کشور به یکباره به شدت افزایش یافته و تقاضا برای فرآورده‌های خونی ما در استان تهران به یکباره حدود ۴۰ درصد افزایش یافته است.

خون سرمایه را در حالت شکننده نگه دارید

مدیرکل انتقال خون استان تهران گفت: ما معمولا روزانه 1300 تا 1400 واحد خون از بیمارستان ها می خواستیم اما این روزها روزانه 2100 واحد خون نیاز داریم. روزی رسیده که این وضعیت بسیار خطرناک است. وی افزود: علیرغم اینکه در هفت ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 13 درصد افزایش اهدای خون داشتیم، اما ذخایر خونی استان تهران همچنان شکننده است. مهدی زاده همچنین با تاکید بر گروه های خونی که باید بیشتر اهدا شود، می گوید: اکنون به همه گروه های خونی نیاز داریم اما همیشه نیاز به گروه های خونی منفی و + o بیشتر است.

5 درصد اهداکنندگان خون زن هستند

مراجعه کنندگان به پایگاه انتقال خون خیابان وصال در روز سیگنال همگی مرد بودند و تا چند ساعت هیچ زنی برای اهدای خون نیامد. در این باره از سمانه پریچیان، رئیس پایگاه انتقال خون وصال جویا شدیم. پریچیان به همشهری گفت: اگر در هر شیفت ۱۵۰ اهداکننده خون به مرکز مراجعه کنند، اکثرا ۱۴۵ نفر مرد و ۵ نفر زن هستند. زنان به دلیل محدودیت‌هایی که دارند و ذهنیتی که اغلب فکر می‌کنند کم‌خونی دارند، کمتر برای اهدا درخواست می‌کنند. «اگر از همه مراجعان آزمایش خون انجام دهیم و اگر خانمی به کم خونی تشخیص داده شود، خون او گرفته نمی‌شود.

محمدرضا مهدی زاده، مدیرکل انتقال خون استان تهران با اعلام آمار استانی و کشوری از ترکیب خون اهداکنندگان خون به همشهری گفت: ما آنجا هستیم که متأسفانه هر چه تلاش کنیم نمی توانیم باورهای خود را تغییر دهیم و به همین دلیل فقط 5 درصد اهدای خون در کشور و استان تهران متعلق به زنان و 95 درصد اهداکنندگان را مردان تشکیل می دهند. در فرانسه بیش از 50 درصد اهداکنندگان زن هستند.

اول: سختگیری در خونگیری از بی بند

یکی از انتقادات همیشگی داوطلبان اهدای خون این است که مراکز انتقال خون به محض اینکه متوجه عدم وابستگی آنها شدند، از پذیرش آنها جلوگیری می کنند. مهدی زاده به همشهری گفت: اتفاقاً ما از نسل جوان استقبال می کنیم که بیایند و خون اهدا کنند و به اهدای خون ادامه دهند. جذب جوانان برای جامعه سالخورده ما اهمیت ویژه ای دارد. پیری جامعه دو مشکل دارد. یکی اینکه اهدای خون محدودیت سنی دارد و هر چه سن جامعه بیشتر باشد بیماری ها بیشتر می شود. بنابراین این شرایط مستلزم این است که نسل جوان بیایند و خون اهدا کنند. اما سبک زندگی برخی از جوانان تا حدودی تغییر کرده است و وقتی پزشک ما معاینه می کند، متوجه مواردی می شود که فرد را از اهدای خون رها می کند. مثلاً اگر فردی رابطه پرخطر داشته باشد از اهدای خون معاف است. بنابراین اگر فردی غیر از ازدواج رسمی رابطه ای خارج از خانواده داشته باشد به مدت یک سال از اهدای خون معاف می شود.

دوم: طرد افرادی که خالکوبی و عمل های زیبایی دارند

مدیرکل انتقال خون استان تهران همچنین با بیان اینکه از افرادی که جراحی زیبایی و خالکوبی انجام داده اند خون گرفته نمی شود، توضیح داد: سبک زندگی مردم به ویژه جوانان تغییر چندانی نکرده است. سال ها پیش شاید خالکوبی فقط در بین خانم ها دیده می شد، اما اکنون انواع خالکوبی ها در گروه های سنی مختلف دیده می شود. از آنجایی که ما در ایران کنترل کافی بر فرآیند خالکوبی یا عمل های زیبایی نداریم، این روش ها می توانند هپاتیت B، هپاتیت C و HIV را منتقل کنند. از طرفی سلامت خون های اهدایی برای ما بسیار مهم است. به همین دلیل است که ما همه کسانی را که به مدت یک سال خالکوبی می کنند آزاد می کنیم. هپاتیت و HIV دوره پنجره ای دارند حتی کیت های تشخیصی هم نمی توانند بیماری را تشخیص دهند. ما یک سال به مردم فرصت می دهیم تا مطمئن شوند که بیماری خاصی ندارند. این یکی از استانداردهای سازمان انتقال خون است که فقط به موضوع سلامت و ارتقای کیفیت خون می پردازد.

سوم: نبود مراکز انتقال خون

کمبود مراکز انتقال خون یکی از مشکلاتی است که اهداکنندگان به مرکز وصال از آن گلایه دارند. مهدی زاده، مدیرکل انتقال خون استان تهران با بیان اینکه حدود هشت سال است روند آماری اهدای خون و اهدای خون در تهران روند نزولی دارد، گفت: این مراکز را مونتاژ کردند که ساختمانی جایگزین آنها نشد. این امر باعث شد تعداد مراکز انتقال خون در تهران از 22 به 12 مرکز افزایش یابد. البته انتظار می رفت شهرداری ها در مناطق مختلف مراکز یا زمینی در اختیار ما قرار دهند و ما آنها را بسازیم که آنها حمایت نکردند. تهران با این وسعت و جمعیت. در بسیاری از شهرهای استان تهران مانند اسلام شهر نیز همین امر صادق است و این امر مستلزم همکاری بیشتر شورای شهر و شهرداری در نقاط مختلف تهران است تا بتوانیم مراکزی را در نقاط مختلف استان راه اندازی کنیم و همچنین پرسنل خود را افزایش دهیم. . «تعداد پرسنل ما از 500 نفر به حدود 400 نفر رسیده است و این عوامل باعث کاهش اهدای خون از سال 90 شده است که در سال 1998 به اوج خود رسید.

چهارم: از دست دادن خون در اتاق های عمل

مشکل از دست دادن خون در بیمارستان ها همواره برخی از داوطلبان را از اهدای خون منصرف کرده و بازدید بعدی آنها را به تعویق می اندازد. شنیده بودند که کیسه های خون زیادی در اتاق عمل بر اثر اشتباه پزشکان و کارکنان اتاق عمل از بین رفته است. اما اکنون مدیرکل اهدای خون استان تهران می گوید: مراقبت از خون و فرآورده های خونی در ادبیات انتقال خون رایج شده است. کلیه بیمارستان های استان تهران دارای گواهی ایمنی همگن هستند. یعنی متعهد به رعایت یک سری استانداردها هستند و یک پزشک ارشد هم دارند که با ما در ارتباط است. این اجازه می دهد تا استانداردها در مصرف بالاتر برآورده شوند. «مشکل از دست دادن خون در اتاق‌های عمل به میزان قابل توجهی کاهش یافته و اهداکنندگان می‌توانند از تلف نشدن خون خود مطمئن باشند.

پنجم: محدودیت های ناشی از بیماری عروق کرونر قلب

سمانه پریچیان رئیس مرکز انتقال خون وصال درباره تاثیر ترس از بیماری عروق کرونر قلب بر تعداد مراجعه کنندگان به مراکز اهدای خون گفت: داشتیم اما وقتی دیدند پروتکل ها از جمله ماسک گذاری، فاصله در صورت رعایت تهویه صحیح در مراکز و … نوعی آرامش خاطر برای اهداکنندگان ایجاد شده است. مهدی زاده، مدیرکل انتقال خون استان تهران با استناد به آمار معتقد است: امسال اثر بیماری عروق کرونر قلب بر روند مراجعه شهروندان به مراکز انتقال خون برطرف شده است. وی گفت: در 70 ماهه اول سال 1400 نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 13 درصد افزایش مراجعه و اهدای خون داشتیم. آمار هفت ماهه امسال تقریباً مشابه هفت ماهه اول سال 98 است که کرونا در آن استفاده نشده بود. «بنابراین، تأثیر تاج بر تعداد ویزیت اهداکنندگان تقریباً از بین رفته است.