روز جدید : امکان توافق موقت از سوی مقامات ایرانی نه تایید و نه تکذیب شده است. اما شواهد موجود نشان می دهد که ایران و غرب در مذاکرات وین به یک توافق موقت دست یافته اند.
حسین امیرعبدالهیان وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد که تهران تمدید مذاکرات در وین را نخواهد پذیرفت. وی افزود: به توافق خوبی رسیده‌ایم، اما رسیدن به آن در زمان کوتاه به اراده و حسن نیت طرف مقابل بستگی دارد. وی در یک مصاحبه تلویزیونی تاکید کرد که آمریکا می خواهد به ازای 10 امتیازی که می گیرد یک امتیاز بدهد و ایران این را نمی پذیرد.
وزیر امور خارجه ایران همچنین تاکید کرد که مذاکرات وین در مسیر درستی قرار دارد. وی همچنین ابراز امیدواری کرد که هر چه زودتر اتفاق خوبی بیفتد.
مذاکرات غیرمستقیم وین بین ایران و آمریکا با حضور روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان در ماه آوریل با هدف احیای توافق هسته ای ایران آغاز شد. دولت ترامپ در سال 2018 از توافق برجام خارج شد و تحریم های شدیدتری را علیه ایران اعمال کرد. در مقابل، ایران تعهدات خود در قبال آژانس بین المللی انرژی اتمی را کاهش داده و برنامه هسته ای خود را به میزان قابل توجهی گسترش داده است.
دیروز هشتمین روز از هشتمین دور مذاکرات احیای برجام یا به تعبیر دولت عمومی لغو تحریم ها بود. در این روز شاهد بودیم که مذاکره کنندگان از واژه «پیشرفت» در مذاکرات استفاده کردند. روز قبل، میخائیل اولیانوف، مذاکره کننده ارشد روسیه در وین، در توییتی اعلام کرد که پیشرفت در حال انجام است، اما یافتن راه حل نیاز به زمان و تلاش بیشتری دارد.
در همین راستا و در میان خوش‌بینی مذاکره‌کنندگان ایرانی و غربی، رای الیوم در گزارشی به نقل از منابع آگاه، از رفع موانع مذاکرات ایران و کشورهای حاضر در مذاکرات وین در دوره‌های گذشته و دوساله خبر داد. توافق موقت در این دور از مذاکرات حاصل شد.
این خبر به سرعت با واکنش شدید ایران مواجه شد و یک مقام آگاه ایرانی ابتدا این خبر را نادرست خواند و تاکید کرد که گزارش الرای الیوم درباره توافق موقت دو ساله در وین “کاملا جعلی و ساختگی” است.
سپس صبح امروز سخنگوی وزارت امور خارجه نیز به این خبر واکنش نشان داد و در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر صحت اخبار مربوط به توافق موقت وین گفت: ما به مذاکرات نه خوش بین هستیم و نه بدبین. .
در چارچوب مذاکرات وین چه می گذرد؟
جزییات این مذاکرات در رسانه های عربی منتشر شد که تنها هفت پرانتز در پایان مذاکرات وین برای برقراری نظم در دولت روحانی باقی مانده است. پس از روی کار آمدن دولت کل و از سرگیری مذاکرات با تیم جدید ایرانی، پنج پرانتز اضافه شده و در مجموع 12 پرانتز در متن برجام باقی مانده است که شامل مواردی است که نیاز به بحث بیشتر دارد. سپس صدای اعتراض اروپایی ها بلند شد و گفتند ایران در مذاکرات دولت روحانی دخالتی ندارد.
در پایان دور هفتم مذاکرات، در مجموع 120 صفحه از توافق نامه نگارش شد. تا اواسط دسامبر، متن مذاکرات به 150 صفحه رسید و نخست وزیر در دور هشتم مذاکرات 30 صفحه را اضافه کرد. در دور هشتم و نهم مذاکرات تاکنون، مذاکرات بر برنامه هسته ای ایران متمرکز بوده و هیچ صحبتی درباره لغو تحریم ها نشده است.
اختلافات ایران و غرب چهار موضوعی است که هنوز مورد بحث است. اول بحث درباره اقدامات هسته ای ایران، دوم رفع تحریم ها، سوم تضمین خروج آمریکا از برجام و چهارم بازنگری تحریم ها بود.
تا آنجا که به اقدام هسته ای مربوط می شود، اروپا بر تعدادی از عوامل پافشاری می کند که اولین آنها سانتریفیوژهای پیشرفته ایران است که ایران از زمان خروج آمریکا از برجام از آنها استفاده می کند. موضوع دوم بحث اورانیوم 60 درصد غنی شده و فلز اورانیوم است. در جریان مذاکرات با روحانی، غرب پیشنهاد انهدام سانتریفیوژها را داد که ایران نپذیرفت. روسیه پیشنهاد موقتی برای انتقال سانتریفیوژهایی که قرار است در تهران تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جمع‌آوری و نگهداری شوند، ارائه کرده است.
با آمدن رئیس این موضوع حل نشده باقی ماند. مشکل مواد هسته ای ایران از جمله اورانیوم 60 درصد غنی شده نیز حل نشده باقی مانده است. پیشنهادهای دیگری نیز در مذاکرات دولت عمومی مطرح شد. در خصوص سانتریفیوژها، بدیهی است که طرف اروپایی تنها به آب بندی این مواد در تهران بسنده نکرده و برای تمدید دوره بازگشت اقدامات هسته ای ایران، پیشنهاد تخریب زیرساخت مدار الکترونیکی سانتریفیوژها را مطرح کرده است. بر اساس گزارش های مطبوعاتی، کشورهای غربی نیز پیشنهاد انتقال مواد هسته ای ایران به روسیه را داده اند. بر اساس این گزارش ها، این مواد در صورت توافق به روسیه منتقل می شود و در صورت خروج آمریکا از برجام، این مواد به ایران بازگردانده می شود.
در مورد بازرسی، کشورهای غربی به طور کلی موافقت کردند که ایران بازرسی انجام دهد، اما این روند باید چند روز طول بکشد. همچنین با ضمانت هایی که ایران به دنبال آن است، مشکلات زیادی وجود دارد. پیشنهاداتی داده شده است، اما مشکل حل نشده باقی مانده است.
با توجه به مشکلات حل شده و همچنین مشکلاتی که حل نشده باقی مانده اند، گزینه توافق موقت که منجر به آزادسازی دارایی های ۷ میلیارد دلاری ایران در کره جنوبی می شود، ممکن است محتمل ترین گزینه برای مذاکرات در وین باشد.