علیزاده طباطبایی، وکیل برخی از خانواده های جانباختگان سرنگونی هواپیمای اوکراینی گفت: تعداد زیادی از خانواده ها از رسیدگی عادلانه به پرونده هواپیمای اوکراینی ناامید شده و حاضر به پیگیری شکایت خود نشدند. الان فقط 20-30 نفر مانده اند و حدود 60 نفر عقب نشینی کرده اند.
با گذشت بیش از سه سال از فاجعه هواپیمای اوکراینی، خانواده های قربانیان این حادثه و وکلای آنها از تکمیل تحقیقات این پرونده خبر دادند. سیدمحمود علیزاده طباطبایی وکیل برخی از این خانواده ها با تایید خبر تکمیل تحقیقات این پرونده در دادگاه می گوید ابهاماتی در جریان رسیدگی به این پرونده وجود دارد.
به گزارش علیزاده، علیزاده با انتشار خبری با اشاره به خانواده ها، از پایان کار دادگاه برای رسیدگی به هواپیمای اوکراینی خبر داد. نظر شما در مورد وضعیت نهایی پرونده و مهلت های رسیدگی قضایی چیست؟
بله، کار دادگاه انجام شده است، اما در هر صورت، همچنان تردیدهای جدی برای خانواده ها و وکلا وجود دارد. مهمترین ابهام در حال حاضر برای ما نحوه نگهداری متهم ردیف یعنی اپراتور است. متهم اصلی از اولین روز پس از این حادثه تلخ در سلول انفرادی آپارتمانی به سر می برد و مقامات مسئول بارها از ابتدا اعلام کردند که او فقط خطای انسانی داشته است. ما این موضوع را در دادگاه مطرح کردیم و اعتراض کردیم. در تمام این مدت او در سلول انفرادی یک آپارتمان بود. از پارسال تا امسال و بین دو دادگاه که او را دیدم، همه موهایش خاکستری بود و انگار 10 ساله بود.
اتهام متهم ردیف اول طبق کیفرخواست چه بوده است؟
متهم ردیف اول به قتل عمد و ابطال دستور یعنی بند ب ماده ۳۷ که محارب است متهم است. متهمان ردیف دوم و سوم متهم به ابطال قرار هستند یعنی. محاریبه و متهمان ردیف چهارم تا دهم نیز متهم به قصور در انجام وظیفه هستند. بر اساس کیفرخواست اتهام آنها این است. از نظر حقوقی این حادثه قتل عمد است. من بیش از 50 پرونده را در پرونده های سازمان های محیط زیستی وکالت داده ام، مامور محیط زیست مجاز به تیراندازی به شکارچی غیرمجاز بود، اما او مجبور شد از ناحیه کمر تیراندازی کند، در این شرایط تیراندازی منجر به مرگ شد و مأمور تلافی کرد، در حالی که در طبق قرارداد نیروهای مسلح، این کاربر سامانه تور M1 مجاز به تیراندازی نبود و در صورت مشاهده هدف باید به مقامات بالاتر اطلاع می داد.
در آخرین صحبت های خانواده های قربانیان تاکید زیادی بر تاخیر در پرواز هواپیمای اوکراینی شد. چرا این سوال برای خانواده ها مبهم است و نقش این اپراتور در این تاخیر پرواز چیست؟
دلیل تاخیر برای ما مشخص نیست، غیر از اینکه اولین موشک به کناره بال هواپیما اصابت کرد، هواپیما با احساس خطر قریب الوقوع تصمیم گرفت به فرودگاه بازگردد. از دیدگاه ما، زمانی که اولین موشک شلیک شد، اپراتور دفاعی فرض کرد که هواپیمای اوکراینی موشک کوروز است، اما پس از شلیک اولین موشک، به وضوح دید که یک هواپیما است، بال هواپیما را نیز دید. هواپیما، اما او دومین راکت را شلیک کرد. حتی یک فرد معمولی به محض شلیک اولین موشک با تلفن همراه خود فیلم می گیرد و خلبان هواپیما که در آن سمت پرواز می کند، شلیک را می بیند و گزارش می دهد.
مشکل به همه یگان های پدافندی اعلام شده اما آمادگی آتش نشانی اعلام نشده است. آمادگی به این صورت است که اگر فردی هدفی را دید با مرکز تماس می گیرد و سپس شلیک می کند. متاسفانه سامانه تور M1 بدون هماهنگی دفاع ملی در این منطقه مستقر شد که یکی از دلایل چنین اشتباه بزرگ و فاجعه باری است. دفاع نه آماده شلیک بود و نه حق شلیک داشت، اما شلیک کرد.
آقای علیزاده یکی از مواردی که در صحبت های خانواده ها مورد انتقاد قرار می گیرد گم شدن وسایل این مسافران است. مشکل چیه؟ آیا چیزی در این سطح از انفجار، از بنیاد، از اقلام درخواستی خانواده هایی که از آتش و انفجار بیرون آمده اند باقی مانده است تا در اختیار خانواده ها قرار گیرد؟
در روز اول حادثه تدابیر لازم در خصوص حفاظت از این منطقه صورت نگرفت. منطقه باید بلافاصله ایمن می شد، اما اینطور نشد. طبق مقررات و پروتکل های سازمان هواپیمایی، منطقه ای که هواپیما در آن سقوط کرده است باید بلافاصله منطقه حفاظت شده اعلام شود، در حالی که در مورد هواپیمای اوکراینی این کار انجام نشد. خانواده‌هایشان می‌گویند بچه‌های ما چیزهایی با خود آورده‌اند، برخی از آنها سوغاتی بوده است. از دلار و طلا گرفته تا جواهرات خانوادگی. می گویند پاسپورت بچه ها را به ما پس دادند، بعد شما می گویید طلا و جواهرات را سوزانده اند؟ هیچ کس مسئولیت عدم تامین امنیت منطقه را بر عهده نمی گیرد.
اخیراً چهار کشور به رهبری کانادا اعلام کردند که از ایران خواسته اند تا داوری بین المللی الزام آور را برای حل اختلاف سرنگونی هواپیمای اوکراینی بپذیرد و در این زمینه مهلتی 6 ماهه تعیین کرده اند. از نظر حقوقی چه اتفاقی افتاد که این خانواده ها چنین درخواستی کردند، موضوع ارسال این پرونده به لاهه چه ابعاد جدیدی به آن می دهد؟
در گام اول عدم دسترسی خانواده و وکلای آنها به پرونده و عدم همکاری خانواده ها در این زمینه حساس شد و در عین حال هشدار دادیم که این رفتار می تواند پرونده را به مراجع بین المللی بکشاند.
دلیل اینکه برخی خانواده ها از رسیدگی به این شکایت در رسانه ها خودداری کردند، دلیل آن چیست؟
تعداد زیادی از خانواده ها از رسیدگی عادلانه به پرونده هواپیمای اوکراینی ناامید شده و از ادامه رسیدگی به شکایات خود خودداری کردند. الان فقط 20-30 نفر مانده اند و حدود 60 نفر عقب نشینی کرده اند. این عقب نشینی و ادامه پرونده از طرق دیگر به نفع منافع ملی ما نیست و تا دیر نشده باید تصمیم گیری شود.