روز جدید آخرین گزارش بانک مرکزی از میانگین قیمت مسکن در تهران نشان می دهد که قیمت تمام شده یک مترمربع خانه هفت برابر حداقل دستمزد یک خانواده چهار نفره است. افزایش شدید قیمت مسکن در سال های اخیر قدرت خرید خانوارهای ایرانی را به شدت کاهش داده است.
بررسی ها نشان می دهد میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران هم اکنون به رقم خیره کننده 43 میلیون و 700 هزار تومان رسیده است.
این در حالی است که طبق مصوبه شورای عالی کار حداقل دستمزد برای یک خانوار چهار نفره حدود ۶ میلیون و ۷۲۵ هزار تومان است که یک ششم قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران است. بیش از 42.8 درصد از خانوارهای شهری و 23.1 درصد از خانوارهای روستایی برای مسکن تعیین شده اند.
نکته اینجاست که معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران اردیبهشت ماه امسال ضریب اشغال اجاره در تهران در سال 1394 را حدود 43 درصد اعلام کرد که شاید به 50 درصد رسیده باشد. سهم مسکن در پرتفوی خانوارهای شهر تهران از 49 درصد در سال 1395 به 65 درصد در سال 1393 افزایش یافت و به این ترتیب از 10 میلیون تومان، 6.5 تومان به اجاره بها اختصاص دارد. سهم مسکن در پرتفوی خانوارها بیش از 50 تا 60 درصد ساکنان تهران و بالای 80 درصد است، این آمار وحشتناک نشان دهنده شکاف عظیم قدرت خرید و درآمد در ایران است. نکته مهم اینجاست که تقریبا نیمی از جمعیت تهران را مستاجران تشکیل می دهند. افرادی که برای یافتن شغل به تهران رفته اند اما اکنون با گرانی مسکن مواجه شده اند.
پیش از این آقامیری، رئیس کمیسیون ساختمان شورای شهر تهران گفته بود که نیمی از جمعیت تهران مستاجر هستند و تهران همچنان نیازمند ساخت و ساز است.
بحران مسکن در ایران در حال تعمیق است و وزارت راه و شهرسازی در یک سال گذشته نتوانسته اقدام موثری برای حل این بحران ارائه دهد. بررسی ها نشان می دهد حتی در قالب جنبش موسوم به نهضت ملی مسکن نیز مطالبه گری در جامعه پاسخی نخواهد یافت.
قیمت خانه یک متری در تهران چقدر است؟
متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنا به ازای هر واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در شهر تهران در مهرماه 43.7 میلیون تومان بوده که نسبت به ماه قبل 1.2 درصد و برای واحد مسکونی 38.2 درصد افزایش نشان می‌دهد. همین ماه پارسال
در ماه مورد گزارش، متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده از طریق بنگاه های معاملات ملکی شهر تهران 43.7 میلیون تومان بوده که نسبت به ماه قبل 1.2 درصد و نسبت به ماه مشابه 38.2 درصد افزایش نشان می دهد. . این سال قبل است.
در بین مناطق 22 گانه شهرداری تهران بیشترین میانگین قیمت هر متر مربع زیربنای تجاری مسکونی معادل 88.3 میلیون ریال متعلق به منطقه 1 و کمترین آن با 21.3 میلیون تومان به منطقه 18 تعلق دارد که این ارقام 26.8 درصد افزایش را نشان می دهد. و نسبت به ماه مشابه سال 1400 به ترتیب 40.7 درصد بوده است.
بررسی شاخص کرایه مسکن اجاری در تهران و کل مناطق شهری در مهر ماه 1401 نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب 9/40 درصد و 8/46 درصد رشد نشان داد. لازم به توضیح است رشد ماهانه شاخص مذکور در مهرماه در تهران و تمامی مناطق شهری یکسان و معادل 7 درصد است.
آخرین وضعیت خرید و فروش در بازار مسکن
پس از کاهش معاملات و کاهش نرخ رشد ماهانه قیمت مسکن در شهریور ماه، بازار مسکن نیز در مهرماه با رکود دست و پنجه نرم کرد. بنابراین معاملات نسبت به سپتامبر 10 درصد کاهش داشت، و اگرچه تورم ماهانه 1.2 درصد گزارش شد، اما در حدود یک هشتم اوج رونق بازار در ژوئن بود.
کارشناسان دلایل مختلفی را برای رکود بازار مسکن در تهران موثر می دانند که از آن جمله می توان به شرایط فعلی جامعه، رکود معمول در نیمه دوم سال، رشد شدید قیمت مسکن، کاهش قدرت خرید مسکن اشاره کرد. متقاضیان و کاهش بازده سرمایه گذاری در بخش مسکن.
بر اساس آمار، 5.5 میلیون نفر در واحدهای طرح نهضت ملی مسکن ثبت نام کرده اند که می توان آن را تقاضای مطلق در بازار مسکن دانست; این در حالی است که وزارت راه و شهرسازی بر اساس شاخص های پنج گانه، 3.6 میلیون نفر را واجد شرایط تشخیص داده است.
محتشم کارشناس بازار مسکن در تشریح شرایط این بازار با بیان اینکه در حوزه املاک دو گروه مصرف کنندگان و خریداران سرمایه ای وجود دارد، گفت: به دلیل رکود و بلاتکلیفی فعلی هر دو گروه عقب نشینی کرده اند. از بازار املاک وقتی شرایط به گونه ای باشد که مردم از کسب و کار خود مطمئن نباشند، سرمایه گذاری نمی کنند. بخش مصرف کننده زمانی می تواند خانه بخرد که کسب و کارش رونق داشته باشد و از طریق پس انداز و تسهیلات خانه بخرد. اما اکنون چنین شرایطی وجود ندارد.
دولت سیزدهم و بحرانی به نام مسکن
بحران مسکن ایران عمیق تر می شود. در شرایط کنونی وزارت راه و شهرسازی در یک سال اخیر نتوانسته اقدام موثری برای حل این بحران ارائه کند. اگرچه این دولت طرحی موسوم به نهضت ملی مسکن را اجرا کرده است، اما بررسی ها نشان می دهد که حتی در قالب این طرح هم جوابگوی تقاضای جامعه نخواهد بود.
بر اساس آمار 5.5 میلیون نفر برای واحدهای این پروژه ثبت نام کرده اند که می توان آن را تقاضای مطلق در بازار مسکن دانست. این در حالی است که وزارت راه و شهرسازی بر اساس پنج شاخص مذکور 3 میلیون و 600 هزار نفر را واجد شرایط تشخیص داده است.
از 3 میلیون و 600 هزار نفر واجد شرایط واحدهای نهضت ملی مسکن، تنها 333 هزار نفر که معادل 9 درصد افراد واجد شرایط است، ودیعه اولیه 40 میلیون تومانی را واریز کرده اند که کاندیدای موثر محسوب می شود. بر اساس شواهد، این تعداد در تماس های دوم و سوم نیز کاهش یافته است.
بزرگترین پروژه وزارت راه و شهرسازی با هدف ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال در شرایطی است که طرف تقاضا ظرفیت چندانی برای عرضه ندارد و بانک ها ملزم به ارائه تسهیلات هستند. به ازای هر واحد 250 تا 450 میلیون تومان در 14 ماه گذشته، نوع این پروژه
اجتناب کرده اند
از سوی دیگر سرمایه گذاری در بازار مسکن نیز با افت قابل توجهی مواجه است و این وضعیت ممکن است در آینده نزدیک به تعمیق بحران در این بخش منجر شود. بخش مسکن همواره به عنوان موتور اقتصادی و بخشی که توانایی ایجاد اشتغال در کشور را دارد، دیده می شود، اما در شرایط فعلی به نظر می رسد دولت برنامه ای برای ساماندهی این بازار و کاهش شدید عرضه ندارد. در شرایطی که تقاضا انباشته می شود، می تواند زمینه را برای تشدید بحران فراهم کند.