روز جدید خبرگزاری رسمی دولت نوشت: در پاسخ به فراخوان مدیران مدارس، تعدادی از دانش آموزان از شرکت در این تجمع خودداری کردند و برخی از دانش آموزان شرکت کننده در این تجمع شعارهایی چون “زن، زندگی، آزادی” سر دادند. پس از این اتفاق اولیای دانش آموزان به مدارس آمدند و نسبت به اقدام مسئولان این مدارس برای حضور فرزندانشان در این تجمع اعتراض کردند.
خبرگزاری رسمی دولت نوشت: شامگاه جمعه خبری مبنی بر کشته شدن یک دانش آموز دختر دبیرستان شهید اردبیل بر اثر حمله افراد با لباس غیرنظامی منتشر شد و اخباری درباره علت درگیری منتشر شد. اما این خبر چقدر صحت دارد؟ ماجرا چه بود و حقیقت آن چیست؟
ادعا: مرگ دانش آموز دختر مدرسه شهید اردبیل بر اثر حمله افراد با لباس شخصی
روز جمعه یکم مهرماه برخی رسانه ها به نقل از برخی کانال های تلگرامی داخلی مدعی شدند در حمله روز پنجشنبه به دبیرستان شهید اردبیل، دانش آموزی بر اثر خونریزی داخلی در بیمارستان فاطمی جان خود را از دست داده است. بر اساس این گزارش ها 10 دانشجو مجروح و 7 دانشجو دستگیر شدند.
در این گزارش آمده است: «پنجشنبه 30 مهرماه در اردبیل پس از تظاهرات تعدادی از دانش آموزان دختر در دبیرستان شهید و سردادن شعارهایی علیه وضعیت موجود، نیروهای یونیفورم به آن مدرسه حمله کردند و سپس تعدادی از آنان را برای ضرب و شتم دانش آموزان بازداشت کردند. علاوه بر این، مردان یونیفرم پوش به والدین دانش آموزان حمله کردند. شاهدان عینی گفتند که نزدیک به 10 دانش آموز مجروح و برای مداوا به بیمارستان فاطمی منتقل شدند. 7 دانش آموز با مساعدت مدیر مدرسه تحویل نیروهای امنیتی شدند که از محل نگهداری آنها اطلاعی در دست نیست.
به گفته شاهدان یک دانش آموز در بیمارستان فاطمی به دلیل خونریزی داخلی جان خود را از دست داد. این لباس ها کادر پزشکی و والدین دانش آموزان را نیز ترساند که در صورت انتشار این خبر در رسانه ها دیگر فرزندان خود را نبینند.
در ابتدا نام دختری که گفته می شد کشته شده بود ذکر نشده بود، اما روز شنبه آگهی ترحیم دختری به نام «اسرا پناهی» منتشر شد و ادعا شد که وی در حادثه دبیرستان شهید جان باخته است.
این خبر خشم افکار عمومی را برانگیخت و اگرچه برای ظهر شنبه در سراسر کشور تجمع اعتراضی فراخوانده شد، اما مشارکت در تجمعات را افزایش داد و به ویژه اردبیل شاهد پرتلاطم ترین روز خود در یک ماه گذشته بود.
تا جایی پیش رفت که علی دایی ستاره فوتبال اردبیلی تلویحاً به این مشکل اذعان کرد و در اینستاگرام خود نوشت: «سکوت ناشی از سرکوب اعتراضات و هتک حرمت دانش آموزان ناموسی توسط دولت… امروز منجر به حمله به افراد بی گناه شد. دانش آموزان در مدارس و قتل عام ها و خون یکی دیگر از دخترانم در شهر من ریخته شده است. “سکوت بهای مرگ است.”
اما واقعیت چیست؟
در این روایت چند ادعا مطرح شده است:
تعدادی از دانشجویان دختر روز چهارشنبه شعارهای اعتراضی سر دادند.
دانش آموزان مورد حمله قرار گرفتند و تعدادی از آنها دستگیر شدند.
در این حادثه یک دانش آموز دختر کشته شد.
در زیر به روند انتشار اخبار و شایعات و صحت و کذب آنها خواهیم پرداخت.
این خبر چگونه منتشر شد؟
کانال‌های تلگرامی فعال در رویدادهای اخیر مانند «وحید آنلاین»، کانال «شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی ایران» منبع این خبر اعلام شد. این کانال متعلق به یک گروه مخالف این ادعا را در ساعت 19:53 روز جمعه 31 مهرماه منتشر کرده است. اما پس از چند ساعت، بخش مرگ دختری را از اخبار خود حذف کرد.
بر اساس تحقیقات مصطفی مسجدی روزنامه نگار، توییت حساب کاربری منتسب به خانم شیما کاتوزیان، وبلاگ نویس زیبایی و نویسنده کتاب پرفروش «من احمقم» و مقیم آمریکا، اولین جایی است که گفته می شود یک دانش آموز در آن کشته شده است. در اردبیل زمان این توییت چهارشنبه 29 مهر ساعت 20:16 بود.
اما منبع دیگری که علت این خبرها را «خونریزی داخلی» نامید آرازنیوز، ارگان خبری سازمان مقاومت ملی آذربایجان (گروه تجزیه طلب) بود که این خبر را ساعت 16:27 روز جمعه در توییتر منتشر کرد و زمان آن را اعلام کرد. توییت قبل از این بود این انتشارات شورای فرهنگی است.
داستان چی بود؟
ماجرا به تجمع روز چهارشنبه 29 مهرماه در سنگفرش علیقاپو برمی گردد. به گزارش رسانه ها، این تجمع «پس از اقدامات تخریبی یاغی ها و تهمت زنان و برای پاسداشت مقام شرافتمندانه زنان و زنان میهن اسلامی» با حضور باشکوه صدها زن در سنگفرش عالی کاپو اردبیل برگزار شد. ” “
شرکت کنندگان در این راهپیمایی با سردادن شعارهای مرگ بر آمریکا، مرگ بر یاغی، جانم فدای رهبر و … بودند و نواختن سرود سلام کمندت از دیگر بخش‌های این مراسم بود.
اما بخشی از دانش آموزان در پاسخ به ندای مدیران مدارس از شرکت در این تجمع خودداری کردند و برخی از دانش آموزان شرکت کننده در این تجمع شعارهایی همچون “زن، زندگی، آزادی” سر دادند. پس از این اتفاق اولیای دانش آموزان به مدارس آمدند و نسبت به عملکرد مدیریت این مدارس برای حضور فرزندانشان در این تجمع اعتراض کردند.
به گفته «سید حامد عاملی» استاندار اردبیل (در گفت و گو با «شبکه شرق»)، پس از این شعارها، گروهی از نیروهای انتظامی با حضور در محل، دانش آموزان را به سمت مدرسه شهید هدایت کردند.
به گفته فرماندار «نیروهای امنیتی و نظمیه وارد مدرسه نشدند» اما با ورود دانش آموزان به مدرسه درگیری و حتی درگیری بین والدین آنها که برای تحویل گرفتن فرزندانشان آمده بودند و مدیران مدرسه روی داد. اعتراض مدارس به اینکه بچه هایشان را در این مراسم برده اند اما پلیس و نیروهای امنیتی با والدین برخورد نکردند.
به گفته فرماندار دو مدرسه با دانش آموزان خود به این مراسم منتقل شدند.
آیا کسی دستگیر شده است؟
در حالی که برخی کانال ها از دستگیری 7 یا 10 دانش آموز خبر می دادند، استاندار اردبیل درباره دستگیری دانش آموزان گفت: هیچ دانشجویی در اردبیل دستگیر نشده ایم. «در جریان رویدادهای روز چهارشنبه، همه دانش آموزان ابتدا به مدارس و سپس به خانه های خود رفتند.
دختری به نام اسرا پناهی
علی محبوبی پور، مدیرکل امنیتی و انتظامی استانداری اردبیل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، ادعای فوت یک دختر دانش آموز در اردبیل را تکذیب کرد.
تا آن زمان رسانه ها به نام دختر کشته شده اشاره ای نمی کردند اما روز شنبه 23 مهر نام دختری به نام اسرا پناهی مطرح شد و مدعی شد وی دانش آموز فوت شده مدرسه شهید اردبیل است. توییتر زیر اولین منبعی است که ادعا می کند نام این دانش آموز «اسرا پناهی» است. او آن را در ساعت 3:42 بعد از ظهر شنبه پست کرد.
خبرگزاری دولتی: در ماجرای مدرسه دخترانه شهید اردبیل، عده ای از دانش آموزان در سرپیچی از ندای مدرسه شعار «زن جان، آزادی» سر دادند/ پلیس دانش آموزان را به داخل مدرسه آورد/ بین اولیای دانش آموزان و مدیران مدرسه درگیری رخ داد.
سپس این عکس از مراسم ترحیم این دختر در روز جمعه قرار می گیرد:
خبرگزاری دولتی: در ماجرای مدرسه دخترانه شهید اردبیل، عده ای از دانش آموزان در سرپیچی از ندای مدرسه شعار «زن جان، آزادی» سر دادند/ پلیس دانش آموزان را به داخل مدرسه آورد/ بین اولیای دانش آموزان و مدیران مدرسه درگیری رخ داد.
این آگهی در کانال ترحیم اردبیل (https://t.me/tarhimchannel) قرار دارد و احتمال دارد این کانال منبع این نام باشد.
عموی مرحوم پناهی عصر همان روز با تکذیب این شایعه گفت: عصرا به بیماری قلبی مادرزادی مبتلا بود و پس از گذشت یک ماه از فوت پدر، وضعیت قلبی وی رو به وخامت گذاشت. وی از منزل خود به بیمارستان فاطمی منتقل شد و متاسفانه تلاش پزشکان بی نتیجه ماند و دارفانی را وداع گفت.
عموی اسرا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در اردبیل تاکید کرد که برادرزاده اسرا اصلا دانش آموز مدرسه شاهد نبوده است. و شاگرد لیسه سبلان است. با بررسی کانال ترحیم اردبیل به نظر می رسد پدر اسرا پناهی مرحوم احمد پناهی است که حدود یک ماه پیش درگذشت و هفتمین سالگرد تولدش در 26 شهریور بود.
نتیجه
علیرغم اینکه در یک ماه اخیر اخبار ضد و نقیضی زیادی در رسانه های مختلف منتشر شده است که صحت بسیاری از آنها را نمی توان به راحتی تایید کرد، اما از اطلاعات فراوان منتشر شده در مورد مرگ دختری در اردبیل، هیچ مدرک موثقی به دست نیامده است. برای این ادعا فراهم شده است. در این گونه موارد لازم است هویت و مشخصات فردی متوفی که هویت ذکر شده در رسانه ها ارتباطی با سابقه دبیرستان شاهد ندارد گزارش شود.
فیلم هایی از این حادثه که منتشر شده نشان می دهد دانش آموزان و والدین در مقابل مدرسه شعار می دهند، اما فیلمی از درگیری منتشر نشده است. فیلمی نیز از حضور آمبولانس در مقابل مدرسه پخش شد که به گفته «سبلان ما» مربوط به زمانی است که پس از درگیری والدین برخی دانش آموزان با مدیران مدرسه شهید اردبیل، یکی از دانش آموزان. بر اثر فشار عصبی ناشی از آن دعوا ضعیف شد و آمبولانس او را به بیمارستان رساند و اکنون کاملا سالم است.
اما واضح است که تلاش برای آوردن دانش آموزان به راهپیمایی، شعار دادن برخی دانش آموزان در راه تجمع و تنش و درگیری بین اولیای دانش آموزان و مدیریت مدرسه واقعیت دارد. از سوی دیگر هیچ مدرکی دال بر دستگیری این دانشجویان وجود ندارد و جدای از تکذیب موضوع توسط بخشدار، خبری از دستگیری دانشجویان در رسانه ها نیست.