او که هم نام متهم بود با نام «محسنی ایگی» به مردم معرفی شد و البته این ریسک بزرگی در روزهایی بود که جریان اصلاحات و شخص کرباشی در اوج محبوبیت بودند. از آن پس نام محسنی آژه ای با قضاوت در جامعه همراه شد و البته او در کانون توافق و مخالفت دو جناح اصلی کشور نیز حضور داشت. اصولگرایان همواره طرفدار او و عملکرد او بوده اند و اصلاح طلبان نیز با یادآوری برخی برخوردهای وی با عوامل سیاسی و رسانه ای جناح خود، مخالف او بوده اند.
با گذشت نزدیک به سه دهه از معرفی او به مردم، او اکنون یکی از سه مدیر ارشد جمهوری اسلامی است و شاید از نظر اعمال اهرم قضایی قدرتمندترین باشد.
هفته قوه قضائیه فرصت مناسبی برای آشنایی با سوابق قضایی وی است البته تا چندی پیش در سمت ریاست این قوه.
دریای سفید از دیروز تا امروز
غلامحسین محسنی آژه ای بیشتر عمر اجرایی خود را در قوه قضائیه مشغول به کار کرد، پس از انقلاب در سال 58 به دعوت «شهید قدسی» در دادگاه انقلاب مشغول به کار شد و با توجه به فعالیت های فراوان و کارآمدی مورد نیاز، راهی دادگاه انقلاب شد. وزارت اطلاعات در سال 1364 نماينده شد و دستگاه قضايي به وزارت اطلاعات تبديل شد. وی مدتی به عنوان قاضی در مورد پرونده های حساس و بزرگی رای داد که از جمله آنها می توان به پرونده های «مهدی هاشمی» در سال 65، «فاضل خداداد» در سال 1370 و «غلامحسن کرباسچی» در سال 1377 اشاره کرد که هر سه پرونده بسیار حساس بودند. . پرونده مهدی هاشمی به دلیل ارتباط با آیت الله منتظری، پرونده فاضل خداداد به دلیل پوشش رسانه ای و ارتباط پرونده محسن رفیق دوست؛ چهره جانباز انقلاب و پرونده کراشکی به دلیل محبوبیت شهردار سابق در بین مردم و عدم پیگیری فعال، بسیار سخت و حساس بود. وی پس از مدتی قاضی از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۸ به عنوان دادستان در دادگاه ویژه روحانیت مشغول به کار شد و از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ سکان وزارت اطلاعات را در دولت «محمود احمدی نژاد» برعهده داشت که برکنار شد. از سمت خود به دلیل اختلاف با رئیس جمهور وقت در خصوص برکناری «اسفندیار رحیم مشایی». در شهریور همان سال به سمت دادستان کل کشور انتخاب شد و مدتی بعد به عنوان سخنگوی قوه قضائیه مشغول به کار شد. وی در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۹۷ با حکم صادق لاریجانی معاون قضایی شد. وی در دوران صدارت رئیسی به عنوان معاون اول پیوسته حضور داشت و سپس در 19 تیر 1400 با حکم رهبر انقلاب به عنوان رئیس قوه قضائیه مشغول به کار شد. با این پیشینه، محسنی ادجه ای را می توان محاکمه ترین مرد در راس قوه قضائیه نامید.
نحوه برخورد با معترضان
در 24 تیر 1400، تنها 14 روز پس از انتصاب وی به ریاست سازمان، شهرهای خوزستان از جمله اهواز، هویزه، حمیدیه، شادقان، آبادان، خرمشهر بستان، سوسنگرد، دزفول، اندیمشک و ایذه به دلیل کمبود آب. و قطع آب و برق در کلاس ها اعتراضات مختلفی مطرح شد. دامنه اعتراضات به شهرهای دیگر و حتی استان ها کشیده شد.
رئیس قوه قضائیه با توجه به اعتراض مردم خوزستان به مشکل کم آبی و دستگیری تعداد زیادی از معترضان، به دادستانی خوزستان دستور داد افرادی که تنها به دلیل اعتراض به کم آبی دستگیر شده اند، فوراً آزاد شوند زیرا اعتراض حق است. مردم و پیگرد قانونی ندارد. این نگاه و این دستور در نوع خود بی سابقه بود و همین مشکل باعث شد که ایگی در پوشش سر بدنه با ایگی در پوشش دربار متفاوت دیده شود.
بازدید از سلول های امنیتی زندان اوین
اقدامات وی تنها با صدور حکم آزادی خاتمه نیافت، بلکه بازدید سرزده و بدون اخطار وی در 25 مرداد 1400 بی سابقه ترین اقدام وی بود. محمدمهدی حاج محمدی رئیس سازمان زندان‌ها در توئیتی درباره این بازدید نوشت: عالی‌ترین مرجع قضایی نظام اسلامی در اقدامی بی‌سابقه از واحدهای امنیتی 2 الف، 209 و 241 زندان اوین بازدید و وضعیت را بررسی کردند. وضعیت متهم پیام بسیار واضح است که در سی و پنجمین روز خدمت از زندان سوم بازدید کنید و بر حقوق زندانیان تاکید کنید و در توزیع متهم تسریع کنید. پس از آن جلسه، آژه ای از قضات درخواست بازدید از زندان ها کرد و در خصوص قرار بازداشت ها گفت: «در صورت لزوم قرار بازداشت موقت صادر نکنید و در صورت لزوم قرار بازداشت صادر نکنید. اگر حکمی صادر کردید، کاری را انجام دهید که پیش‌بینی می‌کند و منجر به بازداشت فرد نمی‌شود و در صورت امکان کاری انجام دهید که زودتر رفع شود و بازداشت نشود.»
دعوت به گفتگو در اوج ناآرامی
آژه ای در 18 مهر 1401 در جلسه عالی شورای قضائی در پاسخ به اتفاقات جاری در سطح جامعه پس از درگذشت مهسا امینی گفت: به همه جریان ها، به همه گروه ها، به همه جناح های سیاسی اعلام آمادگی می کنم. به همه، حتی اگر مردم مخالفت های مبهم، پرسشگر و انتقادی باشند [دارند به ما بگویند]اعتراض؛ آتش زدن قرآن، سوزاندن مال مردم، کشتن مردم و کشتن مردم نیست. [اگر] اعتراض می کنند، انتقاد می کنند، تردید دارند، سؤال دارند، من حاضرم در اختیارشان باشم و با آنها صحبت کنم و بنشینم درباره موضوعاتی که در حیطه اختیارات من است، بحث کنم.[…] اگر در جایی اشتباه کرده ایم، آن را می پذیریم و آن را اصلاح می کنیم. اگر نقطه ضعفی وجود داشته باشد، آن را برطرف می کنیم و اگر نقطه ضعفی وجود داشته باشد، هیچ ابایی در مورد رفع آن نداریم.”
وی در 14 آذر همان سال پس از پیروزی تیم ملی ایران مقابل ولز، با سپاس از رحمت و خشنودی ملی خداوند، دستور آزادی زندانیان را صادر کرد و گفت: در مورد آن دسته از زندانیانی که شرایط بهره مندی را دارند. دوستی های قانونی، بزرگترین کمک و کمک شما باید انجام شود و هر چه زودتر مقدمات آزادی و بازگشت آنها به آغوش گرم خانواده ها فراهم شود.»
یک پازل برای تکمیل
این قوه علیرغم سمت های اخیر وی در راس قوه قضائیه هنوز رضایت برخی از مردم، نخبگان، حقوقدانان و شخصیت های سیاسی و عمومی را جلب نکرده است. برخی معاملات با وکلا و کانون وکلا با مقاومت وکلا مواجه می شود. برداشت تبعیض آمیز از رفتار دستگاه قضایی در رابطه با مقامات فاسد در میان اصلاح طلبان، به اصطلاح. قوای قضاییه و فعالان سیاسی و اجتماعی یکی از جنبه های منفی نظام قضایی ارزیابی می شود. برخورد با رسانه ها به ویژه در حوادث سال گذشته و حبس طولانی مدت دو خبرنگار زن و پیامدهای آن، با انتقاد اهالی رسانه، فرهنگ و سیاست همراه بوده است. موارد فوق و سایر مواردی که گاه در فضای عمومی و رسانه ای مطرح می شود از جمله ایراداتی است که محسنیاقی با ارائه مناسب خود می تواند پازلی را که چهره خود را در دستگاه قضایی ایران می سازد تکمیل کند.