به نظر می رسد این روزها خودروهای داخلی گوی سبقت را از سایر حوزه ها در نجات جان انسان ها ربوده اند. یکی از تاسف بارترین خبرهای اخیر در این زمینه فوت «ترانم شاهین زاده» بسکتبالیست 22 ساله باشگاه بانوان پالایش نفت آبادان بود. تاکسی پرایدی که او را از شاهین شهر اصفهان به باشگاهش در آبادان آورده بود، پیچیده بود. بر اساس گزارش پلیس، یک دستگاه کامیون در جاده شاهین شهر به اهواز از پشت به خودروی پراید شان برخورد کرد که باعث مرگ این بسکتبالیست جوان و مصدومیت شدید دوست و همراهش شد. انتشار تصاویری از خودروی مچاله شده حامل آنها در این تصادف کافی بود تا کاربران فضای مجازی نیز تصاویری از خودروهای بازسازی شده دیگر در روزها و هفته های اخیر را منتشر کنند. عکسی که به سرعت در فضای مجازی منتشر شد، تصویری هولناک از یک پژو 207 اسقاط شده بود که چندی پیش در بلوار خلیج شیراز سقوط کرد. در عکس‌ها ظاهر خودرو به سختی قابل تشخیص است و به اظهارات اخیر مصطفی میرسلیم، نماینده تهران در شورای اسلامی ارتباط دارد. این نماینده حامی خودروسازان داخلی در مناظره تلویزیونی درباره کیفیت این خودروها در پاسخ به جلال رشیدی کوچی نماینده مرودشت اظهار داشت. وی در پاسخ به سوال رشیدی کوچی مبنی بر انتخاب تویوتا لندکروزر مدل 2020 و پژو 206 یا 207 با قیمت یک میلیارد تومان و مقایسه کیفیت و ایمنی آنها، گفت: این خودروها «تفاوتی ندارند»!
همزمان عده ای نیز عکسی از تصادف بنز نه چندان جدید با خودروی پژو آردی منتشر کردند که متاسفانه در روزهای اخیر منجر به فوت چهار سرنشین خودروی ملی شد. در حالی که یک تکه آهن از آرد مورد نظر باقی مانده بود، بنز به جز کاپوت و اتاقش کاملا سالم بود. راننده و سرنشینان آسیب جدی ندیده اند. موردی که تفاوت ایمنی خودروهای داخلی و خارجی را به خوبی نشان می داد. خودروها در چنین حوادثی که ممکن است به دلیل خطای انسانی رخ دهد، آسیب دیده اند، اما نه در حدی که منجر به فوت یا صدمات جبران ناپذیر به سرنشینان شود.
البته این تنها ادعایی نیست که از مشاهدات عینی پراکنده ناشی می شود، بلکه نگاهی به آمارهای رسمی تا حدودی این ادعا را تایید می کند. عباس مسجدی آرانی، رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور نیز روز سه شنبه با اشاره به افزایش مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده ای، این افزایش را در سال های اخیر برشمرد و گفت: متاسفانه ۱۹ هزار و ۴۹۰ نفر در تصادفات جاده ای جان خود را از دست داده اند. 1401. که نسبت به سال 1400 افزایش 16.2 درصدی را نشان می دهد. طبق آمار 51 درصد از جانباختگان تصادفات در ایران به دلیل ایمنی پایین خودروها و شدت ضربه و آسیب دم در همان لحظه اول تصادف فوت می کنند و 12 درصد. قبل از مرگ برای رفتن به بیمارستان این در حالی است که باید به آمارهای قبلی تعداد جراحات منجر به معلولیت شدید را نیز اضافه کرد. بر اساس گزارش های سازمان اجتماعی کشور، سالانه به طور متوسط حدود 2500 نفر در کشور دچار ضایعات نخاعی می شوند که بیش از 50 درصد آن ناشی از تصادفات جاده ای است. حمیدرضا هانکه، معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در این رابطه اعلام کرد: حوادث رانندگی سالانه بیش از 44 هزار معلول دائمی برجای می گذارد. بر فرد، خانواده و جامعه قابل کتمان نیست.
مشکل کاهش کیفیت و افزایش قیمت
آمار بالای تلفات جاده ای زیاد است، در حالی که در همه جای دنیا با افزایش استانداردهای ایمنی خودروها و موارد دیگر، تعداد کشته ها و جراحات ناشی از تصادفات رو به کاهش است. روند معکوس این جریان در ایران نشان می دهد که وضعیت خودروها در کشور در حالی که بازار آن منحصر به خودروهای داخلی (و خودروهای خارجی با عوارض بسیار بالا با قیمتی چند برابر قیمت کشور مبدا) است. اثر ساخت در بازار ایران جایی پیدا نکرد) سرعت روند نزولی از کیفیت عبور می کند.
این در حالی است که خودروسازان نه تنها زیر بار کیفیت پایین خودروهای خود قرار دارند، بلکه عموماً در رده کیفی شرکت نمی کنند و هر روز تنها از افزایش قیمت های عجیب چند ده و حتی صدها میلیونی خود خبر می دهند. همین ماشین ها با همان تکنولوژی قدیمی اغلب سعی می کنند علت اصلی تصادفات را نه کیفیت بلکه فرهنگ بد رانندگی در ایران معرفی کنند. این در حالی است که وزارتخانه های مربوطه هیچ تصمیم ساخت و ساز نمی گیرند.
اگرچه گزارش های پلیس تأیید می کند که 54 درصد تصادفات به دلیل خطای انسانی، 34 درصد به دلیل جاده و تنها 12 درصد به دلیل نقص خودرو است. اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند که کیفیت خودروها نه تنها دو عامل دیگر را تحت تاثیر قرار می دهد که به میزان قابل توجهی از حداقل صدمات جدی در تصادفات و آمار قربانیان در جاده ها می کاهد. آمارها نشان می دهد روزانه حدود 50 نفر از هموطنان در جاده ها جان خود را از دست می دهند. نکته اینجاست که خودروسازان و مسئولان ذیربط که برای بازار انحصاری خودروهای بی کیفیت داخلی مبارزه می کنند، آن را به صورت گسترده قبول دارند.
افزایش آمار و هشدار
این در حالی است که رئیس سازمان پزشکی قانونی از فوت حدود 20 هزار نفر در کشور بر اثر تصادفات تنها در سال 1401 خبر داد که به گفته وی نسبت به سال قبل بیش از 16 درصد افزایش داشته است. بررسی این خبر نشان می دهد که طبق آمار رسمی در سال 2019، 15900 نفر در ایران بر اثر تصادفات جاده ای جان خود را از دست داده اند. البته این آمار در سال جاری نسبت به سال های گذشته کاهش داشته است. اما خیلی زود این روند نزولی با یک جهش جدی به یک روند صعودی تبدیل شد که نشان از یک اتفاق اساسی در کشور داشت. اگر شهروندان تغییر می کردند، جاده ها بدتر می شد یا … بسیاری معتقدند مقصر اصلی خودروهایی هستند که با وجود رشد قیمت های نجومی در حاشیه امن بازار انحصاری بدون رقابت، بدتر از قبل شده اند.
مدافعان اتومبیل خانگی آنها چه می گویند
برخی از مدافعان صنعت ملی خودروی ایران در واکنش به آمار بالای تصادفات در ایران، به میانگین جهانی معتقدند; خودروها مقصر اصلی نیستند. آنها می گویند هر چقدر هم که ایمنی خودرو با تکنولوژی امروزی مطابقت داشته باشد، فردی که ماشین را کنترل می کند راننده است و اشتباه راننده می تواند منجر به تصادف شود. حال اگر همراه با این خطای انسانی، مشکل عدم قطعیت جاده، دست اندازها، پیچ های غیراستاندارد، نقص در سیستم های روشنایی یا… منجر به تصادفات شدید و حتی جراحات شود. این افراد با اشاره به آمار تاکید می کنند که در بسیاری از موارد بی احتیاطی و بی اطلاعی رانندگان منجر به تصادف و جراحات شده است.
پیامدهای بازار داخلی غیررقابتی، تحریم ها، عدم ارتباط با تکنولوژی روز و ماشین آلات مدرن و مدیریت ناکارآمد در صنعت خودرو هر روز بیشتر نمایان می شود. پیامدهایی که به خوبی دلیل افزایش آماری را که رئیس سازمان پزشکی قانونی از مرگ و میر ناشی از تصادفات عنوان کرد، توضیح می دهد.
تا آخرین اشتباه
با این حال، آمار تلفات طرفداران را خلع سلاح می کند، زیرا بسیاری از تصادفات در کشور منجر به اسقاط خودرو و کشته یا زخمی شدن راننده و سرنشینان می شود. اینجاست که در صورت خطای راننده، عدم اطمینان خودرو منجر به مرگ و جراحت می شود. در واقع ناوگان ما در شرایطی است که به راننده اجازه اشتباه نمی دهد و معمولا اولین اشتباه آخرین اشتباه او خواهد بود. راه حل این داستان ساده است. بنابراین با تغییر تکنولوژی و اجرای استانداردهای امروزی می توان امیدوار بود که تعداد کشته ها و جراحات ناشی از تصادفات کاهش یابد اما در عمل این تغییرات فنی پیش نیازهای سیاسی و دیپلماتیک و سرمایه گذاری و مالی دارد.
آمارها نشان می دهد که حدود 25 میلیون خودرو در ایران وجود دارد که از این تعداد بیش از 20 میلیون خودرو از ایمنی پایینی برخوردار هستند و این یعنی در صورت تصادف، میزان مرگ و میر و جراحات بالاست. این در حالی است که به نظر می رسد هر روز بر این تعداد افزوده می شود زیرا بازار داخلی غیررقابتی، تحریم ها، عدم ارتباط با تکنولوژی و ماشین آلات روز و مدیریت ناکارآمد در صنعت خودرو شرایط را بیش از پیش بدتر کرده است. سوالی که به خوبی دلیل افزایش آماری را که رئیس سازمان پزشکی قانونی از مرگ و میر ناشی از تصادفات عنوان کرد، توضیح می دهد.
این در حالی است که افزایش ایمنی خودرو از نظر فنی تعریف خاصی دارد و بسیار کم است. یعنی برای ساخت اتاق ایمن برای خودرو باید از فولاد ضخیم تر و بهتر استفاده کرد، تعداد ایربگ ها و سیستم های کنترلی را افزایش داد و… همه اینها هر ایرانی دلواپسی را به این نتیجه می رساند که صنعت خودرو نیاز جدی دارد. تغییر و تحول. سوالی که به نظر نمی رسد در نظام ناکارآمد اقتصادی کشور که در دایره شعارها گرفتار شده باشد.
عملیاتی باشد