رئیس واحد سلامت هوا و تغییرات اقلیمی وزارت بهداشت با اشاره به اینکه 20 هزار و 800 فوتی ناشی از آلودگی هوا در کشور وجود دارد، گفت: وی گفت: نهادهای مسئول تولید آلاینده ها به تعهدات خود در قانون هوای پاک عمل نمی کنند.
با توجه به افزایش غلظت آلاینده ها در کشور، عباس شاهسونی; احد آزادی، رئیس اداره سلامت هوا و تغییرات اقلیمی وزارت بهداشت؛ عضو کمیسیون کشاورزی مجلس و مهدی اسماعیلی؛ اساتید دانشگاه تهران در برنامه تلویزیونی تهران 20 به چالش های ایجاد شده پیرامون آلودگی هوای پایتخت و شهرهای آلوده پاسخ دادند.
مقامات مسئول اجرای قانون هوای پاک آن را جدی نمی گیرند
عباس شاهسونی، رئیس اداره سلامت هوا و تغییرات اقلیمی وزارت بهداشت گفت: آلودگی هوا یکی از معضلات شهرهای بزرگ است و 99 درصد مردم در مناطقی زندگی می کنند که کیفیت هوا بر اساس دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت بالاتر است. . بر اساس بررسی های وزارت بهداشت در سال 1400 تعداد فوتی های ناشی از آلودگی هوا در کشور 20800 نفر و خسارت اقتصادی آن حدود 8 میلیارد دلار در آن سال بوده است. تقریباً یک میلیارد دلار برای درمان بیماران بستری در مراکز درمانی به سیستم بهداشت و درمان از دست می رود.
وی در پاسخ به این سوال که چرا این اعتبارات هنگفت صرف جلوگیری از ظهور آلاینده ها نمی شود، خاطرنشان کرد: این امر مستلزم تغییر نگرش حاکمان و سیاستمداران است. قانون هوای پاک یک قانون مترقی است که در صورت اجرا به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای کمک می کند. اما از سال 1396 تا 1401 که این قانون ابلاغ شد، کاهشی در غلظت آلاینده ها نداشتیم. اما ما هم رشد کرده ایم. در واقع قانونی که تصویب و اجرا شد منجر به کاهش شدت و غلظت آلاینده ها نشد.
رئیس اداره سلامت هوا و تغییرات اقلیمی وزارت بهداشت افزود: هزینه عوارض وزارت بهداشت از منطقه آلاینده توسط بیت المال پرداخت می شود. پیشنهادی که ما دادیم و بارها در جلسات هم تکرار شد، اجرای قانون هوای پاک است. اما متأسفانه نهادهای نگهبانی در خصوص تولید آلاینده ها به تعهدات خود در قانون هوای پاک عمل نمی کنند. این امر منجر به افزایش روز به روز آلاینده ها می شود.
وی در خصوص مراقبت از اقشار آسیب پذیر در زمان اوج آلودگی هوا گفت: گروه های آسیب پذیر مانند کودکان، سالمندان، زنان باردار، دیابتی ها و افراد چاق باید در این شرایط بیشتر به فکر سلامتی خود باشند. آنها باید حداقل تردد در فضای باز داشته باشند و از ماسک استفاده کنند. علاوه بر این، مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین E و C باعث کاهش اثرات آلاینده ها می شود.
شاهسونی درباره تعطیلی ادارات و مراکز آموزشی گفت: بر اساس قانون هوای پاک هنوز به شرایط تعطیلی ادارات نرسیده ایم. اما کاهش ساعات کاری می تواند به کاهش مواجهه افراد با آلودگی هوا کمک کند.
دولت هنوز نتوانسته است گازوئیل را بسوزاند
در ادامه احد آزادی ها، عضو کمیسیون کشاورزی شورای اسلامی، درباره ارزیابی خود از اجرای قانون هوای پاک گفت: ما در مجلس وظیفه داریم قانون گذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین داشته باشیم. در حوزه قانونگذاری، مجلس چند سال پیش قانون هوای پاک را تصویب کرد و در مجلس دهم به تصویب رسید. این قانون شامل 23 دستگاه است. علاوه بر این، بیش از 100 راهکار وجود دارد که در صورت اجرا، شرایط ما را بهبود می بخشد.
وی افزود: در حوزه کنترل برای حسن اجرای قانون، برخی از دستگاه های اجرایی کم کاری کرده اند. توجیه برخی دستگاه ها کمبود بودجه برای اجرای قانون هوای پاک است. اما تکلیف برخی نهادها محدود به تدوین آیین نامه است. طبق اصل 234 آیین نامه داخلی مجلس، در صورت عدم اجرای قانون، مجلس باید رأی دهد. اگر در مجلس نمایندگان به قانونی رای دهند، آن قانون خارج از قانون وارد سیستم دادگاه می شود. قوه قضائیه نیز مکلف است خارج از حکم دادگاه صالحه مجرم را شناسایی و مجازات کند.
عضوکمیسیون کشاورزی شورای اسلامی خاطرنشان کرد: سال گذشته بر اساس ماده 234 نمایندگان به این موضوع رای دادند. این موضوع در حال حاضر در دادسرای خدمات کشوری در حال رسیدگی است و ما فهرستی از تمامی تخلفات به همراه اسامی متخلفان را داریم. البته برخی از دستگاه ها تغییر کرده اند. در بحث خرید اتوبوس و ناوگان حمل و نقل عمومی به ویژه در تهران اتفاقات خوبی افتاده است.
وی ادامه داد: سالانه بیش از 20 هزار نفر بر اثر آلودگی جان خود را از دست می دهند. حداقل ۷ میلیارد دلار خسارت مالی آلاینده ها به کشور است. در قانون آمده است که وزارت نیرو موظف است از نیروگاه هایی با حداقل آلایندگی استفاده کند. پس از این قانون، وزارت نیرو درخواست حمایت از بسیاری از نیروگاه هایی که درخواست توسعه داشتند را رد کرد. با این حال، این تنها آغاز است. سخت ترین کار در حوزه قدرت و انرژی است.
آزادی درباره اینکه کدام یک از منابع اصلی آلاینده است، گفت: منابع آلاینده به دو دسته طبیعی (سیل، زلزله و…) و مصنوعی (متحرک و غیر متحرک) تقسیم می شوند که هر دو در آلودگی موثر هستند. البته مقدار زیادی از آلودگی ناشی از منابع متحرک مانند خودروها است. البته تمام علت آلودگی به منابع موبایلی بر نمی گردد. کارخانجات و واحدهای تولیدی که دارای مجوز زیست محیطی هستند باعث بروز آلاینده ها می شوند.
این عضو شورای اسلامی در مورد اینکه آیا کارخانه ها نفت کوره می سوزانند یا نه، گفت: قرار است نکنند. اما در پاسخ به اینکه آیا دولت صددرصد موفق بوده یا خیر، می گویم خیر. وزارت نیرو حرکتی را آغاز کرده اما تمام نشده است. بخش کوچکی از نفت کوره سوخته است. اما در حال بررسی است.
مسئولان نمی خواهند مشکل آلودگی را حل کنند
مهدی اسماعیلی، مدرس دانشگاه تهران نیز درباره معضل اصلی آلودگی هوا در کشور گفت: در این حوزه قوانین و مصوبات صادره به اندازه کافی تدوین شده است. اما اراده عملگرایانه برای اجرای تصمیمات وجود ندارد.
وی ادامه داد: در سال 1400 دیوان محاسبات گزارشی ارائه و اعلام کرد که 10 درصد از قوانین و مصوبات هوای پاک اجرا شده است. همچنین عملکرد 23 دستگاه اجباری در این منطقه بررسی شد. در این گزارش آمده است که سازمان حفاظت محیط زیست به طور کامل مقررات را رعایت نکرده است. وقتی آلودگی هوا محسوس می شود، دستگاه های مسئول یکدیگر را مسئول می دانند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: در خصوص برخورد با نهادهایی که قانون هوای پاک را رعایت نمی کنند، گزارش افکار عمومی ارائه نمی شود. قبل از اینکه بخواهیم وزارت نفت، انرژی و ایمنی را مقصر بدانیم، باید به خود محیط زیست مراجعه کنیم و ببینیم که این وزارتخانه در زمینه پیگیری قانونی با متخلفان چه کرده است.
اسماعیلی خاطرنشان کرد: بر اساس قانون هوای پاک دولت موظف بود از ابتدای امسال طرح استاندارد خودروهای بنزینی را به یورو 6 و موتور را به یورو 5 برساند، اما هیئت وزیران این الزام را زیر پا گذاشت.
وی درباره انتظارات مردم از سازمان های تنظیم کننده هوای پاک گفت: باید در خصوص برخورد با افرادی که قانون را رعایت نمی کنند گزارش قانونی ارائه شود تا مردم بدانند که مسئولان برای سلامت آنها الزاماتی دارند و در صورت عدم رعایت آنها. درست عمل کنند، مشمول پیگرد قانونی هستند. قوه قضائیه باید پاسخ دهد که کدام بخش از روند اجرای قانون هوای پاک دچار مشکل شده است.
آزادی‌ها در پایان به دستگاه‌های مغایر با اجرای قانون هوای پاک پرداختند و گفتند: طبق مفاد قانون هوای پاک، قاعده بر این است که انواع وسایل نقلیه موتوری باید حد مجاز انتشار آلاینده‌ها را رعایت کنند. سازمان حفاظت محیط زیست وظیفه رسیدگی به این معضل را بر عهده دارد اما هنوز آیین نامه ای در این خصوص تدوین نشده است. همچنین وزارت صمت آمار خودروهای بنزینی و دیزلی را اعلام کرد و سازمان حفاظت محیط زیست نیز همین مشکل را با سایر آمارها اعلام کرد. در واقع دو دستگاه اجرایی به آمار مشترکی نرسیده اند.