: بسیاری از متقاضیانی که در سال گذشته در طرح های فروش خودروهای داخلی و مونتاژی ثبت نام کرده اند هنوز دعوتنامه خود را دریافت نکرده اند. این در حالی است که بسیاری از این افراد طبق گزارش خودروساز، کل مبلغ خودرو را پرداخت کرده اند.
پیش از این سال گذشته وزارت امنیت اعلام کرد که تولید خودرو در کشور رشد چشمگیری خواهد داشت و تا پایان سال 1402 یک میلیون و 600 هزار دستگاه خودرو در مرزهای کشور تولید خواهد شد که این امر در گذشته محقق نشد. اما اکنون سه ماه از سال 1402 می گذرد. بر اساس آمار تولید خودروسازان می توان گفت حداقل تا پایان نیمه اول سال این امکان وجود نخواهد داشت.
مشکلات زیرساختی کشور خودروسازان را تحت تاثیر قرار می دهد
از دیگر دلایلی که برای تحویل نابهنگام خودروهای ثبت نامی می توان به آن اشاره کرد باید به مشکل دیرینه قطعی برق سایت های صنعتی در ماه های گرم سال اشاره کرد که قطعی طولانی مدت و روزانه برق باعث کاهش تولید در اکثر سایت های تولیدی خودروسازان می شود. به ویژه در کلان شهرها و مناطق پرجمعیت این پایان کار نیست. زیرا این کمبود انرژی باعث کاهش قطعات تولیدی قطعه سازان می شود که خود منجر به کاهش نرخ تولید و در برخی موارد حتی به تولید خودروهای ناتمام می شود.
مشکل دیگری که از نظر زیرساختی وجود دارد، حمل و نقل این خودروها است. با توجه به استقرار برخی سایت های تولیدی در مکان هایی که تنها به دلیل سیاست گذاری ها ایجاد شده اند و میزان تقاضا برای خودرو در این مناطق حتی نیمی از نیاز منطقه نیست و بیشتر محصولات تولیدی باید به این منطقه منتقل شود. مرکز یا نقاط دیگر
با توجه به مشکلات حمل ونقل بین جاده ای و فرسودگی ناوگان خودروهای سنگین کشور، این واگذاری های بین استانی جدا از زمان بر بودن، هزینه های زیادی را به خودروسازان تحمیل می کند؛ اما این جابجایی های بین استانی با توجه به مشکلاتی که در حمل و نقل بین جاده ای به همراه دارد، هزینه های زیادی را نیز به خودروسازان تحمیل می کند. به دلیل مشکلاتی از جمله کمبود سوخت گازوئیل، گرانی و نبود لاستیک و استهلاک بالای خودروهای فرسوده، قیمت بلیت افزایش چشمگیری پیدا می کند.
بی ارزی توجیه اصلی خودروسازان است
مدیرعامل ایران خودرو هفته گذشته در نامه ای به وزیر صمت اعلام کرد که این شرکت با مشکل جدی کمبود ارز مواجه است و در صورت عدم حمایت دولت از این شرکت طبق روال گذشته خط تولید بسته و بدهی های معوقه این شرکت بسته می شود. بدون هیچ اقدامی فرض شود اما فردای آن روز در نامه دیگری این شرکت اعلام کرد که مسئولان مربوطه مشغول پیگیری توزیع و تحویل ارز این شرکت هستند و دیگر مشکلی در منطقه وجود ندارد.
اما با توجه به آمار اعلام شده از سوی خودروسازان و عدم تحویل خودروهای سال گذشته می توان گفت که نامه دوم بیشتر یک اقدام نمایشی برای کاهش التهاب ناشی از حرف اول است و تغییری در آن صورت نگرفته است. حداقل تا این لحظه
کمبود ارز مشکلی است که دامنگیر شرکت های واردکننده خودرو نیز شده است. زیرا بسیاری از شرکت های واردکننده گفته اند تنها مشکلی که برای ادامه ثبت سفارش داریم، تامین ارز تخصیصی است که در صورت رفع این مشکل، مشکلات باقی مانده توسط خود شرکت ها در اسرع وقت برطرف می شود تا واردات انجام شود. می تواند در سریع ترین زمان ممکن انجام شود و به تعهدات خود در قبال مشتریان عمل کند
کدام خودروساز بیشترین تعهد را دارد؟
به جرات می توان گفت بزرگ ترین چالش دولت در بحث معترضان به تعهدات موقت، مربوط به شرکت ایران خودروست. چرا که از گذشته و حتی قبل از شروع مراحل قرعه کشی، محصولات ایران خودرو به دلیل حاشیه سود بهتر و همچنین داشتن فضای بیشتر و موتور قدرتمندتر، همواره مورد استقبال خانواده ها قرار گرفته است.
از ابتدای روند قرعه کشی و قطع شدن سیستم عرضه و تقاضا، اختلاف قیمت کارخانه و بازار به شکلی کاملا عجیب افزایش یافته است به طوری که می توان این تفاوت را رکوردی دانست، اما غم انگیز نبود. داستان، زیرا این تفاوت در قیمت باعث ایجاد تقاضای کاذب برای دلالان و مردم عادی شد.
در زمان وزارت فاطمی امین و به ویژه در سال 1401 تولید خودرو هر چه بود به ثبات نسبی رسید و در نتیجه بازار از ثبات نسبی قیمت بهره مند شد.
بیشتر نوسانات بازار آزاد در سال گذشته متاثر از افزایش قیمت کارخانه ها بوده است، اما در برخی موارد مانند آذرماه، اخبار سیاسی و اقتصادی مانند قیمت دلار شوک هایی را به بازار وارد کرد که باعث شد شرکت ها نتوانند. توقف و افزایش چند روزه قیمت کارخانه اخیرا بحث تحویل خودروهای ثبت نامی در دور اول سامانه یکپارچه بسیار داغ شده است.
این در حالی است که ایران خودرو حتی به تعهدات خود در قبال سامانه یکپارچه مانند قرعه کشی دهه فجر و نیمه شعبان نیز عمل نکرده و طبیعی است که این افراد در اولویت قرار گیرند. خیلی بدتر از این است، نشان داده شده است.
آیا نوع خودرو در زمان تحویل تاثیر دارد؟
با توجه به عملکرد خودروسازان دولتی می توان گفت در حال حاضر نوع خودرو در تاریخ تحویل نیز معتبر است. به عنوان مثال تمامی محصولات سایپا به دلایل مختلف از جمله در دسترس بودن موتور و قطعات، نرخ ارز کمتر و حتی تعداد کمتر متقاضی در اکثر موارد زودتر از موعد اعلام شده تحویل داده شد.
در ایران خودرو نیز وضعیت تا حدودی مشابه است. معمولا خودروهایی که حاشیه سود کمتری دارند تاریخ تحویل زودتر دارند که البته با توجه به رویکرد بازار لیست این خودروها به صورت دوره ای تغییر می کند.
به عنوان مثال در ابتدای عرضه خودرو سورن پلاس تعداد متقاضیان خودرو چندان چشمگیر نبود اما پس از مدتی و تحویل دو سری نامزدی از سوی ایران خودرو، این خودرو نیز به لیست خودروهای پرطرفدار اضافه شد. دو خودرو رانا پلاس و تارا به خصوص در مدل اتوماتیک کمترین تقاضا را در بین مشتریان این خودروساز دارند.
آیا نامزدهای دور دوم همان سرنوشت دور اول را خواهند داشت؟
در برخی موارد متقاضیان دور دوم سامانه یکپارچه شرایطی مشابه متقاضیان دوره اول نخواهند داشت. اولین دلیل برای اثبات این پاسخ، مشکلات کمتر خودروسازان خصوصی در زمینه های مختلف است. به تعبیری می توان گفت دغدغه اصلی شرکت های مونتاژی بحث ارز و گمرک است و اگر این مشکل حل نشود ممکن است به سرنوشتی بدتر از بومی ها دچار شوند.
دومین عامل این است که به دلیل قیمت بالاتر نسبت به خودروهای داخلی متقاضی کمتری برای این خودروها وجود دارد که خود دلایل مختلفی دارد، مثلا برای برخی خودروها باید مبلغی حدود یک میلیارد تومان برای مونتاژ هزینه شود تا در بازار آزاد حدود 300 تا 400 میلیون تومان بفروشید تا سود کسب کنید.
اما برای خودروهای داخلی می توان با صرف نصف یا حتی بیشتر از نصف یک خودرو برای مونتاژ به همان سود رسید.در مورد محصولات داخلی مانند سایپا می توان گفت که اگرچه این بار با توجه به معرفی محصولات جدید، احتمالا زمان می برد در تولید و حتی حمل و نقل هزینه بیشتری خواهد داشت اما باز هم قابل مقایسه با محصولات ایران خودرو نخواهد بود.