سیاست سکوت در قبال مسائل اجتماعی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ به نقل از سدید; علی عسگری: امروزه در ارتباط با فرهنگ غربی، نقل و انتقالات فرهنگی و نوعی جهانی شدن، کشور ما شاهد بروز حواشی و مشکلاتی در زمینه محصولات فرهنگی وارداتی است که در کشورهای تولیدکننده این فرهنگ مشاهده نمی شود. به عبارت دیگر، در این انتقال فرهنگی، جدای از سازش یا ناسازگاری فرهنگ وارداتی با فرهنگ بومی، شاهد چالش های نوظهوری هستیم که در مبدأ صادرکننده فرهنگی رعایت نمی شود. اما علت این مشکل چیست؟

برای روشن شدن موضوع به سه مثال زیر توجه کنید:

• 
  فرهنگ حیوانات خانگی: پرورش حیوانات خانگی یا فرهنگ حیوانات خانگی یک مشکل بزرگ غربی در دنیای مدرن است. در جوامع غیر غربی، حیوانات برای وظایفی مانند حفاظت یا استفاده از محصولاتشان نگهداری می‌شدند، اما امروزه نگهداری از حیوانات در خانه، به عنوان عضوی از خانه یا برای اهداف تفریحی رایج است. این معضل که در کشور ما به تقلید از فرهنگ غربی ضروری شده است، چالش هایی را ایجاد کرده که در فرهنگ مبدأ رعایت نمی شود. به عنوان مثال استفاده از نژادهای خاص حیوانات خطرناک، ورود آنها به پارک ها و زمین های بازی، ورود به اماکن عمومی مانند رستوران و آرایشگاه، عدم استفاده از قلاده و… از جمله مشکلاتی است که فقط در کشور ما وجود دارد. فرهنگ عمومی، در حالی که چارچوب های قانونی جدی منع رفتار فوق توسط همگان در کشورهای مبدأ این فرهنگ تدوین و اتخاذ شده است.
  
• 
  موسیقی رپ: یکی از ژانرهای نوظهور موسیقی که سابقه بسیار کوتاهی نسبت به سایر ژانرها دارد، موسیقی رپ است. موسیقی که با فضای اعتراضی و با تقلید از فرهنگ جهانی حاکم بر غرب در جهان ظاهر شد، با چنین فضایی در کشور ما شروع به کار کرد. اما مشکلی که امروز شاهد آن هستیم تبدیل موسیقی رپ از موسیقی اعتراضی به موسیقی ای است که تمام مرزهای اخلاقی را زیر پا گذاشته است، استفاده از الفاظ رکیک، دعوت به مواد مخدر و دیگر رذایل اخلاقی به وفور دیده می شود. . اما تسلط و تمرکز این موضوع در فرهنگ خاستگاه این سبک موسیقی به اندازه آنچه در موسیقی رپ فارسی می بینیم نیست.
  
• 
  داروی اضافی: تعارض علم و دین یکی از موضوعاتی است که در رابطه جهان اسلام و تمدن غرب مطرح است که در اذهان متفکران اسلامی به معضلی تبدیل شده است. این پرسش که در پیشینه و سنت فکری جهان اسلام، گاه آن را تعارض عقل و نقل می نامیدند، پاسخ خود را بر اساس اندیشه وحدت و تقابل یافت، اما در مواجهه با تمدن غرب، این پرسش طرح شد. متفاوت و منجر به درگیری شد. یکی از مظاهر بارز این تعارض، طب سنتی و اسلامی یا سایر تعابیر طب رایج است. این سوال در حالی کشور ما را درگیر کرد که در فرهنگ خاستگاه این درگیری، پیوند این سبک پزشکی، مسالمت آمیز راه خود را پیدا کرد و طب سنتی از جمله طب چینی و … را طب نامید. مکمل ها برای درمان یک فرد بیمار استفاده می شود. اما ارتباط این دو سبک پزشکی در کشور ما در نفی مطلق شکل گرفته است، بنابراین امکان هر گونه گفتگو و ارتباط بین آنها را از بین برده است. وضعیتی که باعث شده بخشی از بدنه طب سنتی بی اعتماد به نظام سلامت کشور به عموم مردم هشدار دهد که به بیمارستان های کشور مراجعه کنند و گاه مطرود و برعکس با نظام اسلامی دشمنی کنند. سلامت کشور را نظام سعی کرده کشور مقابل را انکار و نادیده بگیرد. نکته جالب این است که جریان های دو سر طیف را بازتولید می کند. این وضعیت در حالی پیش می‌آید که سنت کشور ما به‌عنوان محل تلاقی فرهنگ‌های مختلف بر اساس گفت‌وگوی سنت‌ها، مذاهب، مکاتب فلسفی و غیره شکل گرفته است.

توضیح دهید که چرا مشکل رخ می دهد

پس از تشریح مشکل، نوبت به توضیح و توضیح علت رسید. در یک جمله می توان «سیاست انکار» را عاملی برای تبدیل مشکل به مشکل دانست. در تحلیل دلایل شکل گیری سیاست منکر می توان به عوامل متعددی توجه داشت و یکی از عوامل جدی ایجاد سیاست منکر، غلبه رویکردهای فقهی بر مسئله است. در توضیح عبارت فوق باید گفت که مخاطب فقه، اقدام الزام آور است، به عبارت دیگر، رویه قضایی به حل مشکل و مدیریت مشکل نپرداخته است، بلکه مأموریت خود را سامان دادن به اقدامات دادگاه قرار داده است. بدهکار در موقعیت عملی بنابراین او این مأموریت را با در نظر گرفتن اقدامات بدهکاران تحت یکی از پنج قاعده اجباری (اجباری – توصیه شده – مجاز – دوست نداشتن – ممنوع) انجام می دهد. فقه شیعه دوران شکل گیری و بلوغ خود را طی کرده است، در حالی که در نهایت از نهادهای حاکمیتی دور و دور بوده است، پس طبیعی است که رسالت آن رهبری و سازماندهی اقدامات فردی است. به عبارت دیگر خطاب به فقه شیعه موجود، شخص است نه حکومت، لذا این موضوع ایجاب می کند که قوه قضائیه از حوزه حکومت داری و حل مشکل که یک امر حاکمیتی است، غفلت کند. اکنون موضوع زمانی به معضلی تبدیل می شود که فقه موجود با حفظ ساختارها و چارچوب های خود، گسترش یافته و وارد مشکلات حاکمیتی شده است. معمولاً در چنین شرایطی با تصور اینکه «جعلی مرده است برای ترک ذکر» و اعلام حرمت امر اجتماعی و فرهنگی، سعی می کند عرصه عمومی را مقدمه ای برای ساماندهی ترک مشکل توسط بدهکار یا یکی قرار دهد. و نیز شخص، در حالی که عرصه عمومی و عرصه مدیریت، حوزه مدیریت مشکل است نه انکار. لازم به ذکر است که سخنان فوق به معنای نفی قبح و قداست یک فرهنگ نیست، بلکه سوال اصلی این است که چگونه می توان با یک معضل اجتماعی و فرهنگی برخورد کرد.

در نهایت می توان به عنوان نمونه، احکام سه گانه قرآن در مورد حرمت شرب خمر را مصداق بارز مدیریت صحیح امور فرهنگی دانست. مسئله شرب خمر که از بدو ظهور دین به عنوان یک موضوع فرهنگی در سنت عرب پذیرفته شده است، در زمان مدیریت فرهنگی به درستی منتفی شد. اولاً در وهله اول ضمن بیان فواید، مضرات آن بهتر شناخته می شود: [1]

در مورد دوم آمده است که در حال نماز مست نشوید «ای مؤمنان به نماز نزدیک نشوید و مست هستید».[2]

و در ترتيب نهايي كاملاً نفي مي شود «يا أي أله ابنوا ابنور الخشر و و الشنوره سلطنام الشسالبنوا ابنور الخشر و و الشنوره سلطنام الشسالبنوا ابنور الخشر و الشنوره سلطنام الشسالبنوا ابنور الخشر و الشنوره سلطنام الشسالبنوا ابنور الخشر و الشنوره سلطنام الشسالبنوا.[3]

آیات فوق نشان می دهد که در مسائل فرهنگی، رویکرد صرفاً فقهی مبتنی بر اعلام قداست و سپس نفی مشکل، جایگاهی ندارد. بلکه وظیفه مدیریت وضعیت موجود به وضعیت مطلوب از نظر درک عمیق مسائل فرهنگی ضروری است. البته پنج قاعده اجباری در پیوستار و شبکه می تواند نقطه مطلوب امور فرهنگی را ترسیم کند. توجه به ماهیت شبکه، مقابله با واحد جامعه ضروری است، اما بازنمایی خشن آن در عرصه حاکمیتی، زمینه شکل گیری سیاست سکوت را فراهم می کند.

[1] باکارا، 219

[2] زنان، 43

[3] مائده، 90

/ انتهای پیام/