روز جدید “ما کارتخوان نداریم، یا نقدی بپردازید یا کارت”; جمله ای آشنا که هر کدام از ما حداقل یک بار آن را شنیده ایم یا روی دیوار یک کسب و کار دیده ایم. ما یا اعتراض کردیم یا بی تفاوت به آن توجه نکردیم. غافل از اینکه پشت این جمله ساده فرار مالیاتی نهفته است که برخی آن را حق صنفی و برخی دیگر نابرابری می دانند.
با کاهش درآمدهای نفتی، دولت ها بیشتر بر مالیات در بودجه تمرکز کردند. در قانون بودجه امسال درآمد مالیاتی از 325 هزار میلیارد تومان در سال گذشته به بیش از 526 هزار میلیارد تومان افزایش یافت که بیش از 62 درصد افزایش داشت. بر این اساس سهم مالیات شرکت ها نسبت به بودجه سال قبل بیش از دو برابر شده و سهم مالیات بر درآمد در بودجه امسال نیز بیش از 55 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
برای تحقق این درآمد، دولت ها از راه های مختلفی برای ساماندهی مالیات ها استفاده کرده اند که از جمله آنها می توان به قانون پایانه ها و سامانه مودیان مالیاتی اشاره کرد که در مهرماه 1397 به تصویب شورای اسلامی رسید و اکنون با راه اندازی سامانه مودیان در سازمان امور مالیاتی زمینه اجرای این قانون را در کشور فراهم می کند. بنابراین قانون مبنای محاسبه مالیات مشاغل و اصناف، سپرده های کارتخوان و حساب های تجاری آنها است. این موضوع باعث شده بسیاری از اصناف دستگاه کارتخوان را از روی میز حذف کرده و به جای آن پول نقد یا کارت به کارت را جایگزین کنند. این در حالی است که بسیاری از مشاغل دیگر از جمله کارمندانی که ممکن است دستمزد آنها کمتر از مشاغلی باشد که دستگاه کارتخوان را حذف کرده اند، مالیات می پردازند و به همین دلیل فرار مالیاتی مشاغلی مانند پزشکان، آرایشگران، جواهر فروشان و… درآمد نسبتاً بالایی دارند این هم زیاد است، می توان آن را ناعادلانه دانست. البته این سوال را نمی توان به همه افرادی که در یک حرفه کار می کنند تعمیم داد و به عنوان مثال می گویند همه پزشکان از پرداخت مالیات امتناع می ورزند.در این گزارش میدانی تنها تجربیات مردم در مورد حذف دستگاه های کارتخوان و دیدگاه آنها نسبت به این روند است. مورد آزمایش قرار می گیرند.
و مردی که لباس عروس را کرایه کرده بود، از طلافروش و آرایشگر کارت پشت کارت پرسید
احمد که خود را کارمند معرفی می کرد در این خصوص درباره حذف دستگاه های کارتخوان گفت: من کارمندی هستم که حقوق کمی دارم که هر ماه از حقوقم مالیات کسر می شود. اما در مراسم عروسی ام که دو ماه پیش بود متوجه شدم هر صنفی که بتواند مالیات نمی دهد. و شخصی که لباس عروس را اجاره کرده بود از ما می خواست که مبلغ را با کارت پرداخت کنیم، طلافروش و آرایشگاه. حتی در آرایشگاه نیز دستگاه تقسیم کارت به کارت ارائه شد. یعنی تا زمانی که همه درآمد این افراد حداقل سه برابر درآمد من باشد. وی در پاسخ به این سوال که آیا به این روند اعتراض دارید یا خیر، گفت: اولین پرداخت لباس عروس را با کارت انجام دادم اما در پرداخت دوم اعتراض کردم و فروشنده در پاسخ به اعتراض من گفت همه چیز گران شده است. ، از نخ گرفته تا دستمزد کارگران، در حال حاضر نمی توانم مالیات پرداخت کنم.
گفتند اگر کارت به کارت انجام ندهی باید پول بیشتری بدهی
مریم که هفته گذشته طلا خریده است درباره حذف دستگاه های کارت خوان گفت: پس از انتخاب طلا و نوشتن فاکتور، طلافروش از من خواست در حالی که کارتخوان روی میز بود، مبلغ را کارت به کارت پرداخت کنم، اعتراض کردم و گفت من فقط از طریق کارتخوان پرداخت می کنم، فروشنده نیز پاسخ داد، بنابراین حدود 9 درصد به مبلغی می رود که مشتری باید بپردازد. طلاها را نخریدم و به فروشگاه دیگری رفتم، آنجا هم شماره کارت دادند تا پرداخت کنم، این بار اعتراضی نکردم و مبلغ را کارت با کارت پرداخت کردم چون حوصله نداشتم.
بررسی وضعیت مالیاتی اصناف وظیفه هیچ شهروندی نیست
سپیده از حذف دستگاه کارتخوان به دکتری که هر چند ماه یکبار به او مراجعه می کند خبر داد و گفت: این پزشک کارت خوان داشت اما من اخیرا مراجعه کردم و گفتند کارتخوان نداریم و باید کارت با کارت پرداخت شود. . اعتراض نکردم چون اکثر جاهایی که میرم درخواست پرداخت کارت به کارت می کنم. حتی وقتی ماشین را به تعمیرگاه بردم، کارت به کارت به من گفتند. و ادامه داد: نمی دانستم سیستم اعتراضی وجود دارد اما اگر می دانستم چند بار می توانستم درخواست بدهم؟ اینقدر نگرانم که اصلا این موضوع برای من در اولویت نیست. من به عنوان یک شهروند نباید به این موضوع فکر کنم، دولت باید به آن فکر کند. بررسی اصناف وظیفه هیچ شهروندی نیست.
نمیدونستم نداشتن کارت خوان یعنی مالیات نمیدی
یاسمین همچنین به کمبود دستگاه کارتخوان در مشاغل مختلف از جمله برخی پزشکان و آرایشگاه ها اشاره کرد و افزود: اخیراً که وقت دکتر داشتم، روز قبل با من تماس گرفتند و گفتند که باید پول نقد حمل کنیم، زیرا این کار را نمی کنند. کارتخوان داشته باشید.” اعتراض نکردم. چون نمی دانستم برای فرار مالیاتی است و تقریبا همه همین کار را می کنند.
کوکان کارتخوان دارد، اما برخی از اصناف ندارند
روحولا همچنین اشاره می کند که بسیاری از کسب و کارها دستگاه کارتخوان ندارند. وی به ایسنا توضیح داد: جالب اینجاست که این روزها حتی دستفروشان و برخی متکدیان هم کارتخوان دارند. وقتی به چند کودک کار یا متکدی اعلام می کنیم که پول نداریم، کارتخوان هایشان را بیرون می آورند، اما خیلی از اصناف ندارند.
نه تنها کارتخوان ندارند، بلکه هر بار یک شماره کارت وارد می کنند
زهرا در خصوص حذف دستگاه های کارتخوان از برخی مشاغل گفت: پزشکان خوب زیادی هستند که کارتخوان ندارند. یک طلافروشی بود که همیشه کارتخوان داشت اما به تازگی آن را حذف کرده بود. اگر مخالفت کنم ممکن است طلا نفروشد یا تخفیف بدهد. اصلا چرا باید اعتراض کنم؟ این افراد بالاخره راهی برای فرار مالیاتی پیدا می کنند. فروشنده تلفن همراهی را می شناسم که نه تنها کارتخوان ندارد بلکه هر ساعت یک شماره کارت متفاوت وارد می کند.
من ترجیح میدم بایگانی کنم تا دعوا
فرزانه همچنین به حذف کارتخوان یک آموزشگاه موسیقی اشاره می کند و می گوید: از آنها پرسیدم که آیا دلیل حذف کارتخوان مالیاتی بوده است؟ گفتند نه. من دیگر دنبال نکردم، ترجیح می دهم با ورق بزنم تا دعوا.
منبع: ابتکار
برد مهمتر از کارتخوان است
اما سارا معتقد است که نبود داشبورد برای پزشکان مهمتر از نبود دستگاه کارتخوان است. وی در این باره به ایسنا توضیح داد: پزشکی که پلاک ندارد در واقع منکر مطب است. چون هر سال 25 درصد به مالیات دکتری که مطب دارد، فارغ از اینکه کارتخوان داشته باشد یا نداشته باشد اضافه می شود.
من دروغگو نیستم
رضا با اشاره به کارتخوان که هیچ دکتری نیست که همیشه ویزیت کند، معتقد است که من با این مشکل مشکلی ندارم. شاید به دلیل فرار مالیاتی کارتخوان نداشته باشد اما دروغ نمی گویم. من هم نمی توانم مسئولیت دولت را تحمل کنم. جدا از این سوال که فلسفه پرداخت مالیات چیست و دولت چه استفاده ای از مالیات دارد.
پزشکان برای سلامت شهروندان تلاش می کنند، اما در مورد سایر مشاغل چطور؟
نسترن با تاکید بر اینکه در کنار پزشکان، مالیات دهندگان کلان زیادی در کشور وجود دارند که تعهدات مالیاتی دارند، اظهار داشت: حداقل پزشکان برای سلامتی شهروندان درآمد کسب می کنند، اما سالن های زنانه چطور!؟
نبود دستگاه کارتخوان مسری شده است
فرزاد همچنین معتقد است نبود دستگاه کارتخوان یک مشکل مسری است. وی در این باره توضیح داد: در دو ماه گذشته که به هر صنفی مراجعه کردم، می خواستند مبلغ را کارت به کارت کنم. از خیاط تا ساندویچ فروشی. اعتراض کردم گفتند چقدر درآمد دارند مالیات بدهند؟
پزشکان آخرین طبقه در لیست فرارهای مالیاتی هستند
بهرام با اشاره به فرار مالیاتی مشاغل مختلف گفت: پزشکان آخرین مشاغلی هستند که در لیست فرار مالیاتی قرار دارند از مزون گرفته تا آرایشگر و سلبریتی. اصنافی که نه نرخ اجباری دارند و نه دردسر دادگاه های مختلف و نه استرس زندگی یک بیمار.
مالیات برای کدام خدمات؟
سعید با اشاره به تورم در جامعه گفت: همان تورمی که جامعه با آن مواجه است مالیات پنهان محسوب می شود. فلسفه مالیات پرداخت خدمات است اما اکنون بیشتر مالیات به بودجه جاری می رود. مالیات جنبه دیگری هم دارد که از دولت طلب می کند. دولت باید به صراحت اعلام کند که چه هزینه هایی دارد تا شهروندان تصمیم بگیرند که آیا مالیات بپردازند یا نه.
فرار مالیاتی توسط تجار و دلالان
اشکان با اشاره به افزایش قیمت خدمات در کشور تصریح کرد: قیمت تقریباً همه خدمات و کالاها در ایران چندین برابر شده است به جز درآمد پزشکان که باید هزینه های امروز را با درآمد چهار سال قبل بپردازند. . فرار مالیاتی توسط تجار و دلالان بسیار بیشتر است.
من به عنوان یک کارمند باید مالیات بدهم، اما نه فردی که بیش از 100 میلیون تومان درآمد دارد؟ محمد همچنین از پرداخت مالیات با حقوق ناچیز انتقاد کرد و گفت: حقوق من به عنوان کارمند واقعا ناچیز است اما قبل از اینکه حقوقم به دستم برسد مالیات کسر می شود. اما فردی که حداقل 100 میلیون تومان در ماه درآمد دارد، به راحتی می تواند به طرق مختلف از مالیات فرار کند و هزار تومان هم نپردازد و این عادلانه نیست.
مردم تخلفات را گزارش کنند
موارد ذکر شده تنها یک جامعه آماری کوچک است و در داخل آن جامعه نظرات مختلفی در مورد مالیات استانی مطرح شده است. عده ای عموماً فرآیند مالیات استانی را نسبت به خدماتی که دریافت می کنند غیر معقول می دانند و برخی دیگر معتقدند همه اصناف باید مالیات بپردازند.
بر اساس آمار ارائه شده از سوی رئیس سازمان امور مالیاتی، 6 هزار مورد اعتراض در سامانه افشاگری (سامانه ثبت اعتراض فرار مالیاتی) به ثبت رسیده است که از این تعداد هزار و 600 مورد شکایت مردم از پزشکان بوده است. داود منظور همچنین تاکید کرد: مردم نسبت به تخلفات اطلاع رسانی کنند، اگر شخصی به جای استفاده از دستگاه پوز شماره کارت داد مردم اطلاع رسانی کنند. فرار مالیاتی نباید مردم را نگران کند. کتمان درآمد فرار مالیاتی و جرم محسوب می شود و برای این افراد پرونده کیفری تشکیل می شود.