فرصتی برای ارتقای صنعت خودروسازی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ عبدالله توکلی لاهیجانی، مدیرکل صنعت خودرو وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت:

امروز مردم از وضعیت خودروهای ایرانی راضی نیستند. سوال اصلی آنها این است که چرا سطح خودروسازی داخلی بهبود نمی یابد؟

– توکلی لاهیجانی: وقتی از وضعیت خودروهای ایرانی صحبت می کنیم در واقع دو شاخص کیفیت و قیمت را در نظر می گیریم. اتفاقاً بررسی دقیقی روی نقاط ضعف خودروسازی کشور انجام شده است و نکته جالب این است که اگر نقاط ضعف مشاهده شده در خودروسازی کشور را ببینیم مانند برگ و میوه درختی که به چشم می خورد. ریشه آن درخت باید عدم آگاهی در صنعت خودروسازی کشورمان باشد.

متاسفانه همین عدم آگاهی باعث شده تا کمتر به فرصت استفاده از فرصتی که در صنعت خودروسازی کشورمان وجود دارد توجه کنیم. منظورم در دسترس بودن و فراوانی فارغ التحصیلان جوان مهندسی است که در کنار انرژی ارزان و نیروی کار ارزان، صنعت خودروی ایران را حتی از نظر بسیاری از تحلیل های بین المللی جذاب می کند.

بنابراین، من از بیم ها و امیدهای صنعت خودروسازی کشورمان می گویم. ترس از کمبود دانش در این صنعت و امید به استفاده از فرصت فراوان جوانان تحصیلکرده در کنار زیرساخت های صنعتی که در این سال ها در این صنعت ایجاد شده است.

برای مهار ترسی که گفتم، طرح انتقال جدیدی در صنعت خودروسازی کشور تدوین شده است تا بتوانیم در یک نقشه راه مشخص به جایی برسیم که بتوانیم از صنعت خودروسازی کشور به عنوان یک افتخار ملی صحبت کنیم.

چرا بحث دانش بنیان در خودروها جدی گرفته نمی شود؟

توکلی لاهیجانی: صنعت خودروسازی کشورمان به لحاظ پیمودن مسیری مشخص و روشن و یا از نظر داشتن استراتژی مشخص فراز و نشیب های زیادی داشته است. طی دو دهه گذشته، یک حرکت نوسانی بین خوداتکایی و تولید خودروی ملی یا تبدیل شدن به یک پایگاه تولید داخلی برای خودروسازان خارجی و جستجوی مهندسی و محصولات در خارج از کشور وجود داشته است و این فراز و نشیب ها و نوسانات در توجه به توانایی های داخلی یا میل دیگران باعث شده فرصت های زیادی از دست برود.

جالب اینجاست که در عصر کنونی که با گذار از دوران تولید انبوه به عصر سفارشی سازی انبوه شکل گرفته است، در زنجیره ارزش خودرو، دیگر تولید و تولید نیست که ارزش افزوده بالایی ایجاد می کند، بلکه مالکیت طرح محصول است. و دایره توسعه که ارزش افزوده را ایجاد می کند، سطح بالایی ایجاد می کند و کلید دستیابی به تمام ارزش هایی است که در زنجیره ارزش خودرو نهفته است.

بگذارید یک مثال از چین بزنم. شرکت برلیانس در چین به عنوان یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های تولید محصولات بی‌ام‌و در آنجا فعال است و اتفاقاً با تولید این محصولات سود خوبی هم به دست می‌آورد. شاید این موقعیت بزرگترین آرزوی کسانی باشد که در حوزه خودرو به بیرون نگاه می کنند، اما می بینیم که شرکت برلیانس یک مرکز طراحی و توسعه محصولات و پلتفرم های بومی با 2 هزار مهندس ایجاد می کند تا بتواند توسعه محصولات خودبرند را توسعه دهد. ، در غیر این صورت فقط حق امتیاز خواهد بود، برندی غربی می ماند و نمی تواند به ارزش و سود واقعی در صنعت خودرو دست یابد.

همین الگو را در چین با دیگر خودروسازان می بینید. جالب اینجاست که حتی در خود آمریکا در سال 2019 مستندی به نام AMERICAN FACTORY ساخته می شود که سرمایه گذاران آن باراک اوباما (رئیس جمهور سابق آمریکا) و همسرش هستند و نگرانی در مورد تخریب کارخانه آمریکایی و به اصطلاح قطعات داخلی آن است. آمریکا به دلیل ظهور چین و البته هوش مصنوعی وجود دارد.

منظورم این است که حتی در بین حامیان اقتصاد آزاد هم نسبت به تولید داخلی یا برندهای داخلی بی تفاوتی وجود ندارد، اما متاسفانه در کشور ما در مقاطعی بی تفاوتی نسبت به واگذاری بازار و راضی بودن به تولید خودروهای خارجی همه گیر شده و البته سیاست ارزی نیز به این نکته منجر شده است که فعالیت های دانش بنیان و طراحی و توسعه پلتفرم های بومی کمتر مورد توجه قرار گیرد و این موضوع آسیب های بی حد و حصری به صنعت خودروسازی کشور وارد می کند.

امروزه چه تعداد از قطعات خودرو در داخل تولید می شود؟

توکلی لاهیجانی- سطح داخلی سازی خودروهای مختلف متفاوت است. در خودروهای داخلی مانند محصولاتی که بر روی قاب یا پلت فرم تیبا و سمند ساخته می شوند، میزان داخلی سازی بالای 70 درصد و برخی از محصولات تا 90 درصد می رسد، اما در خودروهای CKD یا مونتاژی این میزان به دلایل زیادی است. برخی از آنها ریشه در قوانین جاری دارد، در صنعت خودرو در سال های اخیر بسیار کم است، یعنی عمدتاً حدود 20-40 درصد است.

برای هر دو گروه در طرح جدید وزارت امنیت که به دنبال نوعی تحول در صنعت خودروی کشور هستند، راهکارهایی ابداع شده است که فرصت را غنیمت شمرده و در اینجا به اختصار به آن می پردازم:

باید بتوانیم برای رسیدن به اهداف راه حل های هوشمندانه و منطقی بیندیشیم و با شناسایی موانع در رفع آنها بکوشیم. اگر بخواهیم موانع دستیابی به ساختار درونی فوق را دسته بندی کنیم، با سه دسته مختلف روبرو هستیم:

دسته اول: مواردی که به گردش اقتصادی تولید نرسیده ایم و استانداردسازی می تواند ما را به گردش اقتصادی تولید برساند، البته بعد از این محصول استانداردسازی به ساختار تامین کننده سرایت می کند و امکان رسیدن به آن وجود دارد. تامین کنندگان از سطح 1 یا TIER1. اگر بخواهم در این دسته مثال بزنم، موتورهای الکتریکی زیادی در خودروها استفاده می شود که به دلیل تنوع، نمی توان به مقیاس اقتصادی تولید یا گیربکس رایج دست یافت. اتفاقا این استانداردسازی با تکیه بر توان مهندسی جوانان تحصیل کرده و شرکت های دانش بنیان قابل استفاده است.

دسته دوم: مواردی وجود دارد که بومی سازی به دلیل تفاوت بین فرآیندهای تولید یا زیرساخت فرآیند در کشور مبدا محصول با زیرساخت تولید داخلی امکان پذیر نیست. اما اتفاقا این مشکل با تکیه بر توان شرکت های مهندسی و دانش بنیان و داشتن اعتماد به نفس در این زمینه قابل حل است. به عنوان مثال، اگر امکان تولید ورق جوش تیلور در داخل کشور وجود نداشته باشد، جایگزینی آن با دو ورق با ضخامت های مختلف که می توان در داخل کشور تولید کرد، به شرط رسیدن به مقاومت و رفتار مکانیکی معادل، ممکن است راه حل باشد. البته در این زمینه استفاده از جوانان و شرکت های دانش بنیان چاره کار است.

دسته سوم قطعات و سیستم های تکنولوژیکی هستند. مثلا ACU Irig و امثال اینها که باز هم باید هر چه زودتر یک سری زیرساخت ها را در کشور ایجاد کنند تا دانش کسب کنند و الگوریتم دانش را توسعه دهند، یعنی مثل کوه یخی است که فقط نوک آن را می بینیم. که فقدان ACU و تحویل ایربگ است. در حالی که ریشه این امر عدم دسترسی به دانش توسعه به دلیل نبود زیرساخت هایی مانند آزمایشگاه حوادث است.

یا برای کشوری که رتبه هفدهم تولید خودرو در جهان را دارد، نداشتن زیرساخت تست جاده خوب نیست.

بنابراین همانطور که مشاهده می کنید وزارت امنیت برای هر سه این گروه پیش بینی های لازم را انجام داده است و این طرح ها تا پایان سال 1402 اجرایی می شود.

همیشه مقایسه ای بین کره جنوبی و ایران در مورد صنعت خودرو وجود دارد. چرا در مرحله مونتاژ که معمولاً سه تا پنج سال صنعت خودرو است، ماندیم و رشد نکردیم؟

توکلی لاهیجانی – همانطور که گفتم تا کنون به جز دوره‌های کوتاه و متناوب، در صنعت خودروسازی کشورمان از یک نقشه راه روشن و شفاف پیروی نکرده‌ایم و همیشه در دو سوی طیف نوسان داشته‌ایم. این باعث شد که ما یک جریان ثابت در توسعه محصول نداشته باشیم.

به عنوان مثال تلاش هایی که از اواخر دهه 70 و در دهه 80 در صنعت خودروسازی کشور ما آغاز شد، عملا متوقف شد.

در برنامه تدوین شده در وزارت حراست، سه رویکرد اصلی برای دانش بنیان صنعت خودرو کشور در نظر گرفته شده است.

رویکرد اول، دانش بنیان کردن زنجیره ارزش فعلی صنعت خودروسازی کشور از طریق پلتفرم‌سازی و تمرکز بر چرخه طراحی و توسعه محصول و استفاده از هم افزایی برای دستیابی به سطح بالاتر داخلی‌سازی است. برنامه ای تا پایان سال 1402 قابل مشاهده است که نوعی گذار از سکوهای قدیمی و حرکت به زیرساخت های جدید است.

در این برنامه پلتفرم زدایی در صنعت خودروسازی کشور، چهار پلتفرم کلیدی برای دستیابی به صرفه جویی در مقیاس تولید و هم افزایی در صنعت خودروسازی کشور در نظر گرفته شده است، به طوری که هر سایت تولیدی به تولید خانواده ای از محصولات بر اساس یک محصول اختصاص دارد. تک پلت فرم

رویکرد دوم: دانش بنیان شدن، استفاده از فرصت فناوری های جدید در صنعت خودروسازی است. این به معنای استفاده از پنجره فرصت وسایل نقلیه الکتریکی، خودران، متصل و مشترک است.

و رویکرد سوم مبتنی بر اصلاح ساختارها و قوانین حاکم بر صنعت خودرو در کشور است.

نکته مهم این است که در این برنامه بهره گیری از قرار گرفتن در معرض فرصت های خارجی به دقت در نظر گرفته شده است، یعنی. به جای اینکه بازار خود را صرفاً در اختیار خودروسازان خارجی قرار دهیم، به دنبال گسترش بازارهای صادراتی و جذب قدرت شرکت های بزرگ مهندسی خارجی در روند توسعه برندهای داخلی هستیم و به دنبال کسب مراکز طراحی و مهندسی غربی توسط خودروسازان داخلی هستیم.

در این زمینه دو نکته را مورد تاکید قرار می دهم:

اول، اهمیت صنعت خودروسازی دانش بنیان در تولید ثروت. در سال 2017، رنو 50 میلیارد دلار درآمد داشت و شما این درآمد را با بالاترین درآمد سوخت فسیلی ما بدون تحریم مقایسه کنید. بنابراین با اجرای برنامه های پیش بینی شده، صنعت خودروسازی دانش بنیان می تواند به عنوان موتور اقتصادی در گام دوم انقلاب نقش بسزایی داشته باشد.

دوم اینکه درست است که وضعیت مطلوبی نداریم اما این شعبه ظرفیتی دارد که با اجرای برنامه های پیش بینی شده می تواند به افتخار ملی تبدیل شود. فرصت نیروی کار جوان تحصیلکرده و زیرساخت های خودروسازی در کنار نیروی کار و انرژی ارزان، صنعت خودروسازی کشور را حتی از منظر نهادهای بین المللی خارجی به صنعتی مولد و آینده دار تبدیل کرده است. پس کافی است با تمرکز بر برنامه های روشن و مدون و داشتن نقشه راه مشخص، منسجم و پایدار از شرایط فعلی به سمت شرایط روشن آینده حرکت کنیم.

انتهای پیام/
منبع: ایرنا