روز گذشته در پنجاه و سومین اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل، نمایندگان کمیته حقیقت یاب وضعیت حقوق بشر در ایران که پاییز سال گذشته تشکیل شد، گزارشی از وضعیت حقوق بشر در ایران ارائه کردند. در این جلسه کاظم غریب آبادی معاون امور بین الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران حضور یافت و به نمایندگی از ایران به ایراد سخنرانی پرداخت.علاوه بر بیانات کمیته حقیقت یاب اعضا، نمایندگان برخی از کشورهای غربی نیز سخنان تندی علیه جمهوری اسلامی ایران ایراد کردند و سخنان و اتهامات بسیاری را علیه ایران مطرح کردند. به دلیل استفاده مکرر نمایندگان کشورهای غربی از واژه رژیم در رابطه با حکومت ایران، این جلسه بارها با اعتراض نماینده ایران به جنجال کشیده شد. ایران و تعدادی از کشورهای دیگر بر این باورند که رعایت قوانین، طرفین را ملزم می‌کند که هنگام صحبت کردن با یکدیگر از لحن مودبانه و محترمانه استفاده کنند. نماینده ایران در این جلسه پس از چندین بار قطع جلسه و اعتراض به اظهارات بی احترامی نمایندگان برخی کشورها گفت: استفاده از زبان محترمانه نسبت به کشورها از قوانین این شورا است اما اظهارات برخی از نمایندگان برخلاف پروتکل و قوانین جلسه».
سخنرانی ها و اتهامات مختلف به ایران وارد می کردند. پیش از نمایندگان چین، روسیه، کره شمالی، لائوس، بلاروس، زیمبابوه، ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا با اشاره به استانداردهای دوگانه و برخورد گزینشی در زمینه حقوق بشر، از اقدامات شورا علیه ایران انتقاد کردند. در این نشست علاوه بر قرائت گزارش شفاهی کمیته حقیقت یاب شورا، سخنرانی نماینده ایران و نمایندگان سایر کشورها، تعدادی از نهادهای مستقل حقوق بشر نیز به سخنرانی پرداختند.
تاریخچه کمیسیون حقیقت یاب شورای حقوق بشر
آذرماه سال گذشته پس از تجمعات اعتراضی کشورمان در واکنش به کشته شدن مهسا امینی در ساختمان پلیس امنیت اخلاقی در خیابان وزیر، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در جلسه ای که بنا به درخواست دولت آلمان برگزار شد، تصویب کرد. قطعنامه ای که خواستار تشکیل کمیته بین المللی مستقل برای بررسی وضعیت اعتراضات در ایران شد. این اولین بار از زمان تأسیس شورای حقوق بشر در سال 2006 بود که یک جلسه فوق العاده در مورد موضوع ایران برگزار شد. این قطعنامه به پیشنهاد آلمان و ایسلند در 3 دسامبر سال گذشته با 25 رای مثبت، 6 رای منفی و 16 رای ممتنع از سوی اعضای شورای حقوق بشر به تصویب رسید.
کمتر از یک ماه بعد، فدریکو ویلگاس، رئیس وقت شورای حقوق بشر آرژانتین، سارا حسین از بنگلادش، شاهین سردار علی از پاکستان و ویویانا کراستیسویچ از آرژانتین را چند روز مانده به پایان دوره ریاست جمهوری خود منصوب کرد. در پی تصویب قطعنامه شورای حقوق بشر، ناصر خانانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد که ایران این کمیته را قبول ندارد و با آن همکاری نخواهد کرد. کنعانی تاکید کرد: استفاده عجولانه از سازوکارهای حقوق بشری و استفاده ابزاری از این گونه سازوکارها علیه کشورهای مستقل مردود و محکوم است و کمکی به پیشبرد حقوق بشر نخواهد کرد. توجه. جمهوری اسلامی ایران هیچ گونه همکاری با کمیته سیاسی تحت عنوان «کمیته احقاق حق» نخواهد داشت.
این نشست قرار بود برای بررسی وقایع فرانسه برگزار شود
کاظم غریب آبادی معاون امور بین الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران در سخنانی در این نشست با بیان اینکه باید صدای کسانی باشیم که سازوکارهای بین المللی حقوق بشر صدایشان را نمی شنوند، باشیم. مرد و حوادث آخرین روزهای فرانسه را مورد بحث قرار داد. وی اشاره کرد و گفت: این روزها فرانسه شاهد اعمال زور فوق العاده علیه معترضان مسالمت آمیز، دستگیری های خودسرانه گسترده و محدودیت های گسترده در اینترنت و شبکه های اجتماعی است.به گزارش خبرگزاری میزان، غریب آبادی ادامه داد: والدین نوجوانان هستند. تهدید به دو سال حبس یا 30 هزار یورو جریمه در صورت حضور فرزندانشان در اجتماعات، این در حالی است که این کشور نه با مداخله خارجی مواجه شده است و نه رسانه ها مردم را به خیابان ها تحریک کرده اند، مردم سلاحی در دست ندارند. دست‌ها و به دنبال براندازی نیستند، اما پلیس فرانسه حتی از پلیس آپارتاید و قاتلان کودک صهیونیستی برای سرکوب اعتراضات استفاده کرد. اسرائیل نیز درخواست می‌کند.» غریب آبادی با تاکید بر اینکه امروز باید جلسه فوق‌العاده شورای حقوق بشر برای بررسی وضعیت فرانسه برگزار شود، از رفتارهای دوگانه و ریاکارانه حاکم بر سازوکارهای حقوق بشر و سکوت عمدی مدافعان حقوق بشر ابراز تاسف کرد. دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران با یادآوری رفتارهای دوگانه کشورهای غربی در قبال حقوق بشر، خاطرنشان کرد: فراموش نکنیم که در آبان ماه چند کشور غربی به بهانه نقض حقوق بشر جلسه اضطراری تشکیل دادند. حقوق زنان و کودکان در شورش های پاییزی اخیر در ایران. شورا را تشکیل دادند و به اصطلاح کمیته حقیقت یاب را ایجاد کردند».
معاون امور بین الملل قوه قضائیه با اشاره به جنایات این کشورها علیه مردم ایران، تصریح کرد: این وضعیت را با کمک 85 آلمانی به جنایات این کشورها علیه مردم از جمله زنان و کودکان ایرانی اضافه کنید. شرکت ها 19 شرکت فرانسوی، 18 شرکت انگلیسی و 18 شرکت آمریکایی، علاوه بر شرکت های هلندی و …، رژیم صدام را به سلاح های کشتار جمعی شیمیایی مجهز کردند که منجر به شهادت 13000 نفر و مسموم شدن بیش از 100000 ایرانی بی گناه شد. . وی اقدامات یا اجرای تحریم های یکجانبه غیرقانونی و ظالمانه این کشورها علیه مردم ایران را که موجب درد و رنج زنان و کودکان می شود، جنایت علیه بشریت خواند. وی ادامه داد: امسال تجمعات بسیاری حتی بدون مجوز در ایران برگزار می شود و از حمایت نیروهای انتظامی برخوردار است، اما وضعیتی که ایران در پاییز گذشته با آن مواجه شد، یک تجمع عادی و مسالمت آمیز نبود. ایران خاطرنشان کرد: در جریان ناآرامی ها، سرویس های اطلاعاتی 20 کشور خارجی در دامن زدن به ناآرامی ها نقش داشتند. تروریست‌ها نیز وارد صحنه شدند و نزدیک به 100 نفر از افراد مرتبط با گروه‌های تروریستی عمدتاً منافقین دستگیر شدند.
وی به عفو مقام معظم رهبری در بهمن ماه سال گذشته اشاره کرد و تاکید کرد: اما پس از عفو رهبر معظم انقلاب اسلامی در 13 بهمن 1401 به پیشنهاد رئیس قوه قضائیه تقریباً همه متهمان و … محکومان، صرف نظر از اینکه بازداشت شده اند یا کسانی که تحت شرایط مختلف در آزادی بوده اند، به جز تعداد انگشت شماری از کسانی که مرتکب جرایم سنگین شده اند، مورد عفو قرار گرفتند. وی در پایان بیانیه خود، حفظ و ارتقای حقوق بشر را انحصاراً بر عهده دولت ها دانسته و ایجاد سازوکار کمیسیون حقیقت یاب را اقدامی سیاسی و البته بیهوده دانسته، هرچند که مسئولیت جمهوری اسلامی ایران. غریب آبادی یادآور شد: همان کشورهایی که آغازگر اغتشاشات در ایران بودند و البته متعاقباً در شرایطی مشابه گرفتار شدند، پایه گذار چنین سازوکاری هستند.
گزارش کمیسیون تحقیق
دیروز در پنجاه و دومین جلسه شورای حقوق بشر، سارا حسین، رئیس کمیته حقوق بشر بنگلادش اولین گزارش این کمیته را قرائت کرد. سارا حسین ضمن انتقاد از عدم همکاری ایران با این کمیسیون تا کنون و 7 نامه این کمیسیون به مقامات ایرانی بی پاسخ مانده است. کمیسیون حقیقت یاب روز سه شنبه برای اولین بار با «کمیسیون ویژه بررسی اغتشاشات 1401» که به دستور سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور اسلامی ایران تشکیل شده بود، دیدار کرد.
این فعال حقوق بشر بنگلادشی از تاخیر در رسیدگی به شکایت خانواده مهسا امینی انتقاد کرد. وی همچنین از عفو ۲۲ هزار محکوم و متهم در ارتباط با اعتراضات پاییز گذشته انتقاد کرد و گفت که نامه هایی از این افراد گرفته شده و حقوق آنها از جمله حق تجمع تضییع شده است. وی با اشاره به ادامه بازداشت نیلوفر حمیدی و الهه محمدی، دو خبرنگار ایرانی که پس از گزارش وضعیت خانواده مهسا امینی بازداشت شدند، گفت: بازداشت «مدافعان حقوق بشر، وکلا و خبرنگاران» در ایران ادامه دارد. خانم حسین همچنین از اعدام ۷ نفر در پی اعتراضات در ایران انتقاد کرد. سارا حسین مدعی است که این کمیسیون در حال بررسی حملات ادعایی به مدارس دخترانه در ایران است.
سخنرانی برای اعضا در حمایت از ایران
در آن جلسه نمایندگان چین، روسیه، کره شمالی، لائوس، بلاروس، زیمبابوه، ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا به استانداردهای دوگانه شورا در مورد حقوق بشر اعتراض کردند و در سخنرانی های جداگانه از موضع ایران حمایت کردند. نماینده ونزوئلا تشکیل کمیسیون حقیقت یاب را بی نتیجه دانست و گفت: برای ایران کمپین اخبار جعلی راه اندازی شده است. نماینده روسیه همچنین از اظهارات نماینده اوکراین انتقاد کرد و گفت: این دیدار برای بحث در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران است نه سایر مسائل امنیتی. وی همچنین با تاکید بر اینکه اتهامات حقوق بشری غرب علیه ایران را رد می کنیم، گفت: تحریم ها به شهروندان آسیب رسانده است. نماینده روسیه با اشاره به اینکه دسترسی ایرانیان به دارو به ویژه برای بیماران مشکل ساز بوده است، گفت: باز هم می خواهیم از حقوق بشر برای اعمال فشار بر ایران استفاده نشود. نماینده کره شمالی تاکید کرد: ما ادامه استفاده از هرگونه کمیته با انگیزه سیاسی را رد می کنیم.
نماینده سوریه در شورای حقوق بشر سازمان ملل گفت: تشکیل کمیسیون حقیقت یاب فرآیندی غیرمولد است. وی با اشاره به اینکه این اقدام به عنوان بخشی از روند هدف قرار دادن ایران انجام شد، تاکید کرد: ما از پایبندی ایران به تعهدات حقوق بشری خود قدردانی می کنیم. نماینده چین در این نشست با اشاره به اینکه شورای حقوق بشر باید بی طرفانه عمل کند، گفت: ایران به تعهدات خود پایبند است. وی تاکید کرد: چین از بی طرفی گزینش غیرانتخابی و غیرسیاسی شدن حمایت می کند. نماینده کوبا در نشست شورای حقوق بشر با بیان اینکه کشورش نتایج این گزارش را که دارای انگیزه سیاسی است رد می کند، گفت: ماهیت چنین اقداماتی شکست است. نماینده بلاروس نیز گفت که تیم تحقیقاتی به واقعیت ها توجه نکرده است. نماینده نیکاراگوئه همچنین گفت این کشور نیز مانند ایران قطعنامه شورای حقوق بشر را رد کرد. وی با تاکید بر اینکه کار سیاسی کمکی به ارتقای حقوق بشر نمی کند، تصریح کرد: عملکرد این نهاد باید بر اساس عینیت باشد نه گزینش.