وعده های بد افغانستان ما را ویران می کند / مقامات باید به فکر تالاب های ما باشند!

به گزارش خبرنگار شبکه اجتماعی راه دانا؛ مرداب بین المللی ما سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریای خزر و دریاچه ارومیه، هفتمین تالاب بین المللی جهان و یکی از ذخایر زیست کره ایران است. از دیرباز این دریاچه زیستگاه انواع موجودات و پرندگان مهاجر بوده است اما چند سالی است که آب دریاچه به شدت کاهش یافته و خبری از شکوه سابق آن نیست. در واقع باید گفت که دریاچه هامون آب خود را بیشتر از رودخانه هیرمند دریافت می کند و منشأ کم آبی هامون بلاهایی است که بر اثر سوء مدیریت بر هیرمند وارد شده است.

ما در آستانه نابودی هستیم

هامون تنها منطقه شرق ایران است که همه ساله مورد بازدید پرندگان مهاجر قرار می گیرد. نه تنها پرندگان مهاجر و بومی بر فراز دریاچه و تالاب هامون پرواز می کنند، 239 گونه مختلف جانوری در دریاچه و تالاب هامون زندگی می کنند. در این میان پلیکان، غاز و فلامینگو از پرندگان مهاجر و جغد، اردک کاکل دار و عقاب پرندگان بومی هامون هستند که خانه و زندگی آنها دشت و تالاب هامون است.

متاسفانه در مورد خشک کردن مشکلات زیست محیطی و فواید اجتماعی زیادی به همراه خواهد داشت، پنج شهر هیرمند، نیمروز، زابل، هامون و زهک در اطراف تالاب بیش از 400 هزار نفر جمعیت دارند که زندگی آنها تحت تاثیر این تالاب است که همگی در زمینه های کشاورزی، دامداری، گردشگری و… بخش های ماهیگیری مشغول به کار بودند و زندگی و کار آنها تحت تأثیر خشک شدن تالاب ها قرار گرفت.
تغییرات آب و هوایی و ایجاد زمین های کشاورزی در اطراف دریاچه هامون، سدسازی بر روی رودخانه هایی که به هامون می ریزند، افزایش جمعیت منطقه و نیاز به آب بیشتر، آبیاری بی رویه کشاورزان منطقه، و غیره. .، همه دست در دست هم دارند باید خشکمان کنند.

مرگ هامون با مرگ همه موجوداتی که این دریاچه را به عنوان محل زندگی خود انتخاب کرده اند به پایان می رسد. علاوه بر این پوشش گیاهی اطراف هامون نیز از بین رفت که در نتیجه دامداری نیز در این منطقه از بین رفت. بنابراین حفظ آن باید در اولویت همه ما باشد.

در واقع باید گفت که رودخانه هیرمند با 1450 کیلومتر طول و 350000 کیلومتر مربع وسعت یکی از بزرگترین رودخانه های افغانستان و ایران است. سرچشمه این رودخانه است افغانستان و از ارتفاعات رشته کوه هندوکش سرچشمه می گیرد که در مسیر خود چندین شاخه به آن می ریزد. دشت سیستان دشتی نسبتاً بزرگ به مساحت حدود 1500 کیلومتر مربع است که در پایین دست رودخانه هیرمند و بین مرزهای ایران و افغانستان قرار دارد و دریاچه هامون در منتهی الیه‌ترین حالت آن قرار دارد.

هیرمند با افغانستان هم مرز است

در پایان سال 1378 به دلیل خشکسالی شدید در افغانستان، دریاچه هامون به طور کامل قطع شد و در سال 1379 تنها 16.5 میلیون متر مکعب آب رهاسازی شد و در سال آبی 80-1379 حدود 48 میلیون متر مکعب آب رهاسازی شد. آزاد شدند که در نهایت منجر به خشک شدن کامل دریاچه شد. افغانستان به دلایل سیاسی چندین سد انحرافی در پایین دست سد کجکی و ارغنداب بر روی رودخانه هیرمند ساخت و در سال های 81-1380 جریان آب هیرمند به ایران به طور کامل قطع شد که با اعتراض ایران همراه شد. اما این اعتراضات مشکلی را حل نکرد. در زمان حکومت دولت موقت افغانستان و تعهد رئیس جمهور کرزی، حقابه تنها در چهار روز آزاد شد. اما دوباره این جریان کوچک آب قطع شد و دریاچه هامون را احیا نکرد.

از سوی دیگر با وقوع سیلاب های فصلی به ویژه در دهه 1340، دولت ایران دایک های مرزی ایجاد کرد تا در صورت وقوع سیل، آب رودخانه هیرمند را به سمت مناطق جنوبی به سمت مرز پاکستان هدایت کند که متأسفانه یکی است. از موانع آزادسازی حقابه. هیرمند دایک های مرزی هستند. علاوه بر ارزش های تاریخی و باستانی دریاچه هامون برای مردم سیستان و ایران، هیرمند و دریاچه هامون تنها منبع تامین آب سیستان هستند.

قرار گرفتن سرچشمه رودخانه هیرمند در داخل مرز افغانستان باعث شده است که دولت آن کشور در مواضع سیاسی خود با دولت ایران از رودخانه به عنوان ابزار سیاسی استفاده کند و در مواردی امتیازاتی نیز دریافت کرده است. این امر به این دلیل است که ایران عمدتاً به منابع آبی خارج از نفوذ خود و از طریق رودخانه هیرمند به افغانستان وابسته است و این موضوع به نوبه خود اهمیت ژئوپلیتیکی برای دولت ایران دارد زیرا اکثریت جمعیت منطقه سیستان به طور مستقیم وابسته هستند. و بطور غیر مستقیم به آب رودخانه هیرمند وابسته هستند.

خودداری افغانستان از آزادی دوباره حقابه هیرمند

آرزو اشرفی زاده، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست ایران اعلام کرد که افغانستان علی رغم وعده عنوان ما وی مسیر رودخانه هیرمند را به سمت «گودزره» منحرف کرد، در واقع باید گفت که انحراف آب از مسیر طبیعی رودخانه هیرمند باعث شد که آب وارد هامون نشود.

عنوان هیرمند به امتیاز نرسید

علی سلاجه رئیس سازمان محیط زیست چندی پیش درباره عنوان هامون گفت: جلسات مختلفی در رابطه با عنوان هامون برگزار شد اما به نتیجه مشخصی نرسیدیم در این زمینه عدم استقرار دولت در افغانستان است. یکی از دلایل مهم است.

به گفته رئیس سازمان محیط زیست؛ طرف مقابل مدعی است که تا 4 میلیارد متر مکعب آب رها کرده ایم و از طرف دیگر در خشکسالی هستیم، اما به دلیل دیوار انحرافی، آب دوباره به خود افغانستان سرازیر شده است.

سلایگه تصریح کرد: ترتیب داده شد وزارت امور خارجه و وزارت نیرو از جانب ظرفیت بین المللی در این زمینه استفاده کنید.

از زمانی که طالبان دوباره قدرت را در کابل به دست گرفتند، تنش ها در مرز ایران و افغانستان به وجود آمد و اختلافات بین دو کشور افزایش یافت، به ویژه در زمینه ادعای ایران بر دریاچه هامون از رودخانه هیرمند که از افغانستان سرچشمه می گیرد.

پس از جنایات افغانستان، دریاچه هامون به صحرا و مرکز تولید گرده تبدیل شد. در واقع باید گفت که این بد نیت باعث افزایش میزان گرد و غبار، تغییر مسیر پرندگان مهاجر، انقراض بسیاری از گونه های جانوری، تغییر شغل مردم منطقه و تغییر در مسیر حرکت پرندگان مهاجر خواهد شد. مهاجرت مردم که نیازمند توجه ویژه مسئولان به این موضوع برای شهادت است نابودی دریاچه ما دیگر در کشور نیستیم.

بیشتر بخوانید:

بدتر شدن بحران شدید خشکسالی نتیجه بد نیت افغانستان است