روز جدید : بازارهای مالی، پولی و سرمایه ایران بدون استثنا تحت تاثیر وضعیت ارز هستند. نرخ دلار در سال های اخیر نوسانات شدیدی داشته است و هر تغییری در این بازار می تواند بازارهای دیگر را بالا یا پایین تحت تاثیر قرار دهد. مذاکرات وین یکی از عوامل مهم برای ایران است. مذاکراتی که در صورت موفقیت، می تواند در ماه های آینده به شرایط اقتصادی بهتری منجر شود. در بازارهای مختلف موجود است. تعلیق مذاکرات به عنوان سیگنال منفی و تایید تغییر در سیاست پولی ترجیحی از سوی دیگر. این امر موجب آشفتگی بازار و در نهایت قیمت کالاها و محصولات در بازارهای مختلف شده است که با اقدامات غیرشفاف مسئولان و افزایش سریع قیمت کالاها در حال تغییر تشدید شده است. در واقع بازار در معرض تکانه هایی از حذف ارز ترجیحی تا نامشخص بودن سرنوشت مذاکرات بوده و این امر به ضرر مصرف کنندگان نهایی بوده است چرا که هزینه های زندگی مردم را افزایش داده است. در حال حاضر تنها 5 کالای اساسی شامل 4 ماده خام دامی (آرد سویا، ذرت، جو، سویا) و روغن خام وجود دارد که هزینه واردات آن 4200 تن است. لغو ارز 4200 تومانی برای کالاهای اساسی غیر از گندم و دارو، امروز طیف وسیعی از بازارها به ویژه مواد غذایی و نیازهای انسانی را تحت تأثیر قرار داده است، بنابراین تأثیر این تصمیم مجلس و دولت در قیمت مواد غذایی قابل مشاهده است. گزارش های میدانی حاکی از آن است که قیمت نفت به اشکال مختلف نسبت به هفته گذشته افزایش یافته و این افزایش در برخی برندها به چند هزار تن می رسد که به گفته عرضه کنندگان این افزایش به دلیل شوک حذف ارز ترجیحی است! سیامک ربیع، دبیر انجمن روغن‌ها و چربی‌های خوراکی آذرماه، گفت: حداقل 8 میلیارد دلار ارز تنها به جو، ذرت، روغن، غلات و کنجاله اختصاص می‌یابد که برآورد می‌شود قیمت‌های جهانی 1400 ثابت باشد. . . «قیمت های جهانی نیز از سال گذشته به شدت افزایش یافته و برخی کالاها مانند روغن پالم تا 100 درصد افزایش یافته است. وی افزود: روغن پالم خام با قیمت 25 هزار دلار در نهایت به 35 هزار تن، روغن آفتابگردان به 38 هزار تن و سویا خام به 37 هزار تن به قیمت روز جهانی می رسد. نفت هم‌اکنون در بازار ایران گران است و حتی برخی از تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان هم انباشته شده‌اند!
پروتئین در زنجیره برای افزایش قیمت
یکی از بخش هایی که با حذف ارز ترجیحی متاثر خواهد شد و به گفته برخی فعالان بازار تاثیر این تصمیم هم اکنون قابل مشاهده است، محصولات پروتئینی از جمله مرغ، تخم مرغ و گوشت قرمز است. وی افزود: شوک حذف ارز ترجیحی باعث افزایش قیمت تخم مرغ در بازار شده است زیرا 70 درصد قیمت تخم مرغ به قیمت بستگی دارد. همچنین افزایش تقاضا در روزهای پایانی سال افزایش قیمت ها را تشدید کرد. وقتی ارز 4200 تومانی یک شبه حذف شود، بدون شک قیمت ها تغییر می کند. ذرت در سیستم بازار کیلویی 1900 تومان است که با حذف این ارز قیمت آن 5 برابر می شود و به کیلویی 11 هزار تومان می رسد، همچنین قیمت سویا به کیلویی 16 هزار تومان می رسد. علاوه بر این موضوع؛ از آنجایی که تولید طیور به قیمت دام های مورد استفاده بستگی دارد، افزایش تعداد دام های مورد استفاده مستقیماً بر قیمت نهایی این محصول تأثیر می گذارد. البته قیمت مرغ در فروشگاه ها هم اکنون افزایش یافته و این افزایش فشار مضاعفی را قبل از شروع سال جدید به مردم وارد کرده است. اما وزارت جهادکشاورزی که مسئولیت این بخش را برعهده دارد، هیچ اقدامی برای مدیریت این بازار انجام نداده و وضعیت هر روز بدتر می شود. از طرفی در مورد گوشت قرمز هم همینطور. در حال حاضر با وجود هشدارها در خصوص افزایش قیمت گوشت قرمز هیچ اقدامی برای جلوگیری از این اتفاق صورت نگرفته و اکنون قیمت این محصول پروتئینی دوباره رکورد زده است.
قیمت ها افزایش خواهد یافت
افشین صدر دادرس رئیس اتحادیه مرکزی حیوانات سبک در پاسخ به این سوال که پس از لغو ارز ترجیحی برای واردات مواد اولیه در این بخش با چه چالش هایی مواجه خواهد شد؟ وی گفت: آزادسازی واردات در بخش مواد اولیه به سیستم توزیع نامتعادل قبلی پایان می دهد و واردکنندگان دیگر از دریافت ارز 4200 و واردات به موقع مواد اولیه و تحویل آن به تولیدکنندگان تردید نخواهند کرد. وی ادامه داد: مسلم است که با حذف 4200 تن، قیمت مواد اولیه افزایش می یابد و کشاورزان مجبور به افزایش سرمایه در گردش خود خواهند شد. در حالی که مجلس برای مصرف کنندگان جزوات الکترونیکی تهیه کرده و توجه چندانی به تولیدکنندگان نکرده است، باید بگویم که تولیدکنندگان و همچنین مصرف کنندگان برای حفظ تولید در کشور نیازمند حمایت و تسهیلات هستند. رئیس اتحادیه مرکزی حیوانات سبک گفت: توقف واردات از اوکراین به کشورهای دیگر بر قیمت های جهانی تاثیر گذاشته و این یک واقعیت غیرقابل انکار است. بدون شک افزایش قیمت کالاها بر قیمت تمام شده اثرگذار خواهد بود. قیمت جو با برآورد هر کیلوگرم 8 هزار تن برای کشاورزان البته قیمت جو در بازار آزاد 10 هزار و 200 تن در هر کیلوگرم است. وی با بیان اینکه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی تاثیر چندانی بر قیمت گوشت قرمز نخواهد داشت، گفت: اما تولیدکنندگان طیور 4000 تن در هر کیلوگرم ذرت تولید می کنند که با حذف ارز ترجیحی این میزان به حداقل 10000 تن در کیلوگرم کاهش می یابد تا تاثیر آن در بازار گوشت قرمز کمتر از گوشت مرغ باشد.
مواد مخدر و گندم چطور؟
دارو و گندم از مهم ترین نیازهای مردم است که به گفته وزیر اقتصاد همچنان ارز ترجیحی این دو کالای استراتژیک خواهد بود. اما با توجه به بحران تاج و گندم به دلیل بحران جنگ روسیه علیه اوکراین و کاهش صادرات این ماده غذایی مهم از اوکراین و روسیه؛ قیمت گندم در حال افزایش است و در نتیجه قیمت جهانی مواد غذایی در حال افزایش است. از یک سو تعلیق مذاکرات در وین و عدم شفافیت وضعیت نهایی احیای برجام; آنها همچنین به سخت‌تر شدن شرایط زندگی برای ایرانیان کمک کرده‌اند و این وضعیت متلاطم و متزلزل قطعاً وضعیت را در آینده بدتر خواهد کرد.