روز جدید : همزمان با تشدید اعتراضات و انتقادات شهروندان و تحلیلگران اقتصادی نسبت به عمل جراحی اقتصادی دولت تحت عنوان طرح حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی، تصمیم جدید دولت مبنی بر قطع یارانه گاز در ماه های آینده غوغا می کند. است.
دولت در نظر دارد تا یکی دو ماه آینده پس از لغو یارانه حداقل پنج کالای اساسی، یارانه مشترکان گاز خانگی «پرمصرف» را حذف کند.
آخرین تصمیم نگران کننده دولت در مورد یارانه ها
جواد اوجی، وزیر نفت با اعلام این خبر گفت: قانون بودجه 1401 به دولت اجازه می دهد تا با اتخاذ چنین تصمیمی تعرفه مشترکان پرمصرف را به روش های مختلف محاسبه کند.
اوجی گفت: از سال 1396 تاکنون تعرفه گاز به 1400 افزایش پیدا نکرده است، اما از آذرماه سال گذشته به تدریج تعرفه مشترکان «پرمصرف» افزایش یافته و این افزایش در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت.
وی افزود: دولت برای «جلوگیری از تکانه های اقتصادی» بخشی از افزایش قیمت ها را به سال 1401 منتقل کرده و باید در آینده نزدیک تعرفه های جدید اعلام شود.
لغو یارانه برخی کالاها و خدمات در سال 1401 به موضوعی بحث برانگیز در ایران تبدیل شد و موج جدیدی از اعتراضات مردمی را به راه انداخت که به نظر می رسد در ماه های آینده یارانه گاز را قطع می کند.
مقامات دولتی می گویند این یارانه ها بیشتر از سایر نقاط جهان است و منجر به فساد، رانت خواری و افزایش مصرف در بسیاری از بخش ها شده است.
با این استدلال سال هاست که یارانه ها را به تدریج از دستور کار خود حذف می کنند و در سال 1401 می خواستند قسمت قابل توجهی از این یارانه ها را حذف کنند.
هزینه این تصمیم با اعتراض عمومی مواجه شد و دولت ها دستورات پی در پی را صادر کردند که به گفته آنها می تواند از افزایش سرسام آور کالاها جلوگیری کند.
بخشی از این عملیات شامل یارانه انرژی، به ویژه برای بنزین و گاز است که دولت ها می گویند قیمت بنزین در سال 1401 افزایش نخواهد یافت و قیمت گاز فقط برای مشترکان «پرمصرف» افزایش خواهد یافت.
ایرانی ها چقدر گاز مصرف می کنند؟
آمارهای رسمی سال 1397 نشان می دهد که مصرف سالانه گاز طبیعی ایران بالغ بر 197 میلیارد مترمکعب است که 35 درصد آن نیروگاهی، 31 درصد صنعت و 26 درصد صنعت داخلی است.
مشترکان گاز خانگی در سال 1397 بیش از 51 میلیارد متر مکعب گاز مصرف کردند که نسبت به سال 1387 2.9 درصد افزایش داشته است.
با این حال، مصرف گاز خانگی در سال 1400 رکوردهای جدیدی را ثبت کرد و به 122 میلیارد متر مکعب رسید که افزایش چشمگیری بود.
23 میلیون و 600 هزار خانوار گازسوز در ایران وجود دارد که بر اساس اقلیم در پنج اقلیم طبقه بندی می شوند.
در تمامی شرایط اقلیمی قیمت گاز مصرفی خانگی به 12 پله تقسیم می شود که مرحله 1 کمترین و گام 12 بیشترین مصرف گاز را نشان می دهد و با افزایش تعداد پله ها قیمت گاز مصرفی نیز به تدریج افزایش می یابد.
در ماه های گرم قیمت گاز مصرفی مشترکان داخلی در سراسر کشور با همان تعرفه محاسبه و دریافت می شود و محدوده مصرف مربوط به هر پله در سراسر کشور یکسان است.
در ماه های سرد سال، قیمت گاز در یک پله معین بسته به نوع آب و هوا از یکی به دیگری متغیر است و با افزایش پله ها به تدریج افزایش می یابد.
گاز خانگی چقدر گران شده است؟
قیمت گاز قبل از آذرماه 1400 در گام اول 414 ریال به ازای هر مترمکعب بود و این نرخ در گام 12 به 4830 ریال در هر مترمکعب رسید که بیش از 11 برابر قیمت گاز طبیعی در گام اول بود.
در آذر ماه سال 1400، دولت قیمت گاز را از چهار به 12 به میزان هشت تا 300 درصد افزایش داد و به مشترکان خانگی توصیه کرد مصرف خود را کاهش دهند.
به گفته کارکنان وارت نفت، مشترکان چهار سطح یا بیشتر جزو خانوارهای پرمصرف هستند و تعرفه گاز سطوح یازدهم و دوازدهم در سال 1400 بیش از 222 درصد و 313 درصد و بالای 14 هزار ریال و 20 هزار ریال افزایش یافته است. به ترتیب هر متر مکعب بود.
تعرفه های پله های نهم و دهم نیز در سال 1400 با افزایش بیش از 110 و 163 درصدی به ترتیب 7000 ریال و 10000 ریال شد.
آمارهای مرکز پژوهش های مجلس نیز نشان می دهد که در سال 1397 حدود 51 درصد مصرف گاز در گروه «کم مصرف»، 36 درصد در گروه «متوسط مصرف» و 13 درصد در گروه «پرمصرف» بوده است و کل میزان درآمد حاصل از فروش گاز طبیعی به مردم در سال جاری بالغ بر 70 هزار میلیارد ریال است.
ارقام رسمی نشان می دهد که در سال ۱۳۹۷ دولت بیش از ۵۴۰ هزار میلیارد ریال یارانه به مشترکان داخلی گاز پرداخت کرده است.
ایرنا نیز در بهمن ماه 1400 گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه مشترکان خانگی تنها سه درصد قیمت واقعی گاز را پرداخت می کنند و ایران بالاترین سهم یارانه انرژی را در جهان دارد.
این آژانس می نویسد که مشترکان داخلی گاز را به قیمت 130 تن در هر متر مکعب می خرند، در حالی که قیمت گاز در خلیج فوب 4000 تن در هر متر مکعب است.
به گفته وزیر نفت، اجرای بخشی از این افزایش قیمت به سال 1401 موکول شده و قرار است به زودی نحوه اجرای آن در دولت تصویب و ابلاغ شود.
پیش بینی می شود اجرای این مرحله از افزایش تعرفه ها به موج جدیدی از تورم در ایران منجر شود.
وزیر نفت همچنین ابراز امیدواری کرد که افزایش قیمت «ابزاری برای کنترل شدت مصرف انرژی و مصرف بهینه گاز برای مشترکان» باشد.
چه کسانی گاز بدون یارانه دریافت می کنند؟
به گفته وزیر نفت: از سال 96 تا آذرماه سال گذشته افزایشی در تعرفه گاز وجود نداشت که برای مشترکان گاز پرمصرف این افزایش نسبت به آذرماه سال گذشته است. در این مرحله سه مرحله اول یعنی. 75 درصد از مشترکینی که مصرف بالایی نداشتند.
وی افزود: بیش از 50 درصد مصرف داشتند، تغییر قیمتی نداشتند اما از پله چهارم هر پله 40 درصد نسبت به پله قبل افزایش قیمت داشت. بخشی از این افزایش تعرفه را برای جلوگیری از شوک های اقتصادی به امسال منتقل کرده ایم.»
طبق قانون بودجه 1401، تعرفه گاز مشترکان پرمصرف باید بدون یارانه باشد و به زودی این موضوع در هیأت وزیران مطرح می شود تا به عنوان ابزاری برای کنترل شدت انرژی و مصرف بهینه گاز مورد استفاده قرار گیرد.