احسان انصاری: سرعت اینترنت در کشور کاهش یافته و رضایت شهروندان از شبکه های اجتماعی نسبت به گذشته کاهش یافته است. این در حالی است که رئیس جمهور و وزیر ارتباطات این مشکل را به کمبودهای زیرساختی مرتبط می کنند در حالی که در دولت روحانی با همین زیرساخت ها سرعت اینترنت در کشور قابل قبول بود و مردم رضایت بیشتری داشتند. از سوی دیگر، کسانی که در ماه های اخیر به دنبال تصویب طرح دفاع از فضای مجازی بودند، اکنون به دنبال پیگیری اهداف خود از طریق شورای عالی فضای مجازی هستند. اتفاقی که در صورت تحقق آن می تواند با واکنش افکار عمومی مواجه شود. آرمان ملی برای تحلیل و بررسی این موضوع با زهرا نژاد بهرام، فعال سیاسی و عضو سابق شورای شهر تهران گفتگو کرده است. نژادبهرام معتقد است «اینترنت یک پدیده جهانی است و همه مردم دنیا از آن استفاده می کنند. اما در کشور ما با محدود کردن فضای اینترنت و کاهش سرعت آن، برخی به سمتی حرکت می‌کنند که برخلاف وضعیتی که در بین کشورهای دنیا وجود دارد. سوال اینجاست که چرا عده ای هنوز شرایط زندگی جهانی را نمی پذیرند و سعی می کنند از طرق مختلف رویکرد دیگری را اتخاذ کنند که مورد قبول مردم نیست. ماحصل این گفتگو را در زیر می خوانید.
علیرغم وعده های رئیس جمهور مبنی بر بهبود وضعیت اینترنت و استفاده از شبکه های اجتماعی در کشور، اینترنت در شرایط کنونی و به دلیل کندی اینترنت علاوه بر اینکه شهروندان از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند، وضعیت مناسبی ندارد. با رضایت از وضعیت اینترنت، بسیاری از مشاغل اینترنتی نیز با مشکلات جدی مواجه هستند چرا این اتفاق افتاد؟
واقعیت این است که اصولگرایان ابتدا سعی کردند طرح حمایتی را در مجلس به تصویب برسانند تا به اقدامات خود در حوزه محدودیت اینترنت جنبه قانونی بدهند. اما با واکنش های مردمی و انتقاد از اجرای این طرح، تصویب این طرح به طرز محسوسی از دستور کار اصولگرایان خارج شد. اجرای این طرح متوقف نشده است و اصولگرایان با ظرافت به شیوه های مختلف این طرح را اجرا می کنند. در شرایط کنونی کندی اینترنت باعث نگرانی جامعه شده است. امروزه بسیاری از کسب و کارها و شرکت های دانش بنیان مستقیماً به اینترنت متصل هستند و به همین دلیل کاهش سرعت اینترنت بر عملکرد آنها تأثیر منفی می گذارد. در بسیاری از نقاط کشور مردم با اینترنت تلویزیون تماشا می کنند و زمانی که سرعت اینترنت قابل قبول نباشد این افراد با مشکل مواجه می شوند. در این زمینه، رهبران دولت موضوع زیرساخت ها را مطرح می کنند و می گویند که سرعت اینترنت به دلیل کمبود زیرساخت ها کاهش یافته است. این در حالی است که این زیرساخت ها در سال های گذشته وجود داشت اما سرعت اینترنت بسیار بیشتر از الان بود و مردم رضایت بیشتری داشتند. چه شد که رئیس جمهور و وزیرش می گویند زیرساخت ها مشکل دارد و در دولت قبل اینترنت بهتر از فعلی بود. دولت سیزدهم می گوید پهنای باند اینترنت در ایران تغییر نکرده است. این در حالی است که بر اساس گزارش های بین المللی، پهنای باند اینترنت ایران نسبت به گذشته کاهش یافته است.
یکی از چالش های اصلی جامعه بیکاری است. با این حال، در سال های اخیر، کسب و کار اینترنتی توانسته است تا حدودی از معضل بیکاری بکاهد. کاهش پهنای باند یا کاهش سرعت اینترنت چه تاثیری بر بیکاری در جامعه خواهد داشت؟
طبق آمار موجود حدود 400 هزار شغل اینترنتی وجود دارد که بیشتر آنها در اینستاگرام هستند. بسیاری از خانواده ها در شرایط فعلی از اینستاگرام خرید می کنند. آقای رئیسی همچنین به خرید اینترنتی دخترانش اشاره کرد. با شیوع ویروس کرونا، شرایط اجتماعی به سمتی پیش رفت که مردم مجبور شدند از خرید آنلاین بیشتری استفاده کنند. در سه چهار سال اخیر گفته می شود که برای راه اندازی یک کسب و کار حدود ده تا دوازده میلیون سرمایه لازم است. این در حالی است که در شرایط فعلی بدون سرمایه و از طریق فضای مجازی و اینستاگرام می توان کسب و کاری راه انداخت و از بیکاری خارج شد. اگر فضای مجازی وجود نداشت، امروز برای راه اندازی یک کسب و کار باید هزینه های زیادی پرداخت کرد. در حالی است که فضای مجازی این شرایط را فراهم کرده است که مردم بدون پرداخت هزینه های کلان از بیکاری خارج شده و درآمد خوبی داشته باشند. در شرایط فعلی دولت هیچ هزینه ای برای راه اندازی کسب و کار اینترنتی نمی کند. در نتیجه هیچ دلیلی وجود ندارد که دولتی که مدعی مبارزه با بیکاری است برای کسانی که قصد تجارت در فضای مجازی را دارند موانعی ایجاد کند. چرا باید با محدود کردن فضای اینترنت مردم را تحت فشار روانی قرار دهند و از طرفی کسب و کار آنلاین را در معرض خطر قرار دهند. در شرایط کنونی بسیاری از فعالیت های آموزشی دانشگاه ها و مدارس، وبینارها و کلاس های آنلاین که در زمینه های مختلف برگزار می شود نیازمند اینترنت با سرعت مناسب است که متاسفانه در شرایط فعلی به دلیل محدودیت های اعمال شده در این زمینه با مشکلات زیادی مواجه است. این رشته شرایط به گونه ای است که هر روز که می گذرد محدودیت ها در حوزه اینترنت بیشتر می شود.
این محدودیت ها به چه دلیل و با چه هدفی ایجاد می شود؟
اینترنت یک پدیده جهانی است و همه مردم دنیا از آن استفاده می کنند. این در حالی است که در کشور ما با محدود کردن فضای اینترنت و کاهش سرعت آن، عده ای به سمتی حرکت می کنند که برخلاف وضعیتی که در بین کشورهای دنیا وجود دارد. سوال اینجاست که چرا برخی هنوز شرایط زندگی جهانی را نمی پذیرند و سعی می کنند رویکرد دیگری را به شیوه های مختلف که مورد قبول مردم نیست در پیش بگیرند. اصولگرایان ابتدا سعی کردند موضوع طرح دفاع در مجلس تصویب شود تا شخصیت حقوقی پیدا کند. اما پس از ناکامی در رسیدن به اهداف خود در این حوزه، موضوع را به شورای عالی فضای مجازی کشانده و به دنبال دستیابی به اهداف خود از طریق این شورا برای محدود کردن فضای اینترنت هستند. آنها در چند روز گذشته کمیسیونی برای مهار فضای مجازی ایجاد کرده اند. سوال این است که چرا و با چه هدفی این اقدامات انجام می شود و چرا عده ای در صدد مخالفت با مطالبات مردم هستند، اگر طرح دفاعی طرح خوبی بود، مجلس آن را تصویب می کرد و نیازی به تصویب آن نبود. به شورای عالی فضای مجازی ارجاع شود. اگر قرار است اقداماتی انجام شود، موافقان طرح حفاظت باید متن پیشنهادی را ارائه کنند تا فعالان فضای مجازی بتوانند در این زمینه نظرات خود را بیان کنند. چرا در این حوزه فقط سیاستمداران دیدگاه های خود را اجرا می کنند و از مردم نظرخواهی نمی شود؟مشکل اصلی این است که از شش برنامه توسعه ای که از اول انقلاب تا کنون نوشته شده، تنها 30 درصد آن اجرا شده و مابقی اجرا شده است. اجرا نشده اند. یکی از ایراداتی که به این برنامه می شود این است که گفته می شود این برنامه از بالا به پایین نوشته شده و به همین دلیل قابل اجرا نیست. بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر این برنامه ها از پایین به بالا نوشته می شد و جامعه در اجرای آن نقش داشت، احتمال اجرای آن ها هفتاد تا هشتاد درصد بود. در شرایط فعلی حدود 50 تا 60 درصد موارد مطرح شده در برنامه های توسعه در حال بازنویسی و تلاش برای تغییر آنهاست. نمونه بارز آن پروژه برنامه هفتم است که در آن بسیاری از موضوعات برنامه پنجم و ششم بازنویسی شده است.
تصویب قانون بدون در نظر گرفتن مخاطب چه پیامدهایی دارد؟
در حوزه اینترنت و فضای مجازی نیز وضعیت به همین منوال است. در این صورت مخاطب و کسانی که از فضای مجازی استفاده می کنند باید نقش تعیین کننده ای داشته باشند. تا زمانی که از دیدگاه آنها استفاده شود. بر اساس آمار منتشر شده در ژانویه 2022، بیش از 63 درصد از مردم جهان از اینترنت استفاده می کنند. این در حالی است که تعداد افرادی که از اینترنت در جهان در سال 2011 استفاده کرده اند حدود 11 درصد بوده است. این نشان می دهد که در 10 سال گذشته استفاده از اینترنت در جهان افزایش چشمگیری داشته است. اگر به آمارهای موجود در ایران دقت کنیم، متوجه می شویم که آمار استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی در ایران قابل تامل است. طبق آمار ارائه شده در خرداد 1401 حدود 71 درصد ایرانیان از واتس اپ استفاده می کنند. حدود 50 درصد ایرانیان از اینستاگرام و بیش از 31 درصد از شبکه اجتماعی تلگرام استفاده می کنند. این آمار جهانی منتشر شده برای ایران است. شبکه اجتماعی بعدی فیسبوک است که حدود 3.7 درصد از ایرانیان را شامل می شود. میزان استفاده از شبکه های اجتماعی در ایران نشان می دهد که ایرانی ها علاقه مند به استفاده از این فرصت ها هستند. به همین دلیل هر چه بیشتر به مردم فشار بیاورید به این معنی است که به علایق آنها توجه نکرده اید و از خواسته های آنها غفلت کرده اید. از خرداد 1400 تا خرداد 1401 استفاده از اینستاگرام در ایران 66 درصد افزایش یافت که آمار بسیار بالایی است. محبوب ترین شبکه های اجتماعی در ایران واتس اپ و اینستاگرام هستند. در حال حاضر حدود 48 میلیون ایرانی از اینستاگرام استفاده می کنند. این وضعیت نشان می دهد که بسیاری از جمعیت 85 میلیونی ایران از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند و به آن علاقه مند هستند. ایرانی ها از شبکه های اجتماعی برای امور تحصیلی، خانوادگی و اجتماعی خود استفاده می کنند. به همین دلیل نمی توان این همه فشار را به اینترنت و شبکه های اجتماعی وارد کرد و از خواسته های مردم چشم پوشی کرد.
احتمال تحقق برنامه تعمیر و نگهداری در نهایت چقدر است؟ طرفداران این طرح رسانه های اجتماعی چه جایگزین هایی دارند؟
در سال 1998 اولین طرح ساماندهی پیام رسان های اجتماعی مطرح شد. سرمایه گذاری های زیادی نیز در این زمینه انجام شد اما بیشتر مردم رغبتی نشان ندادند و از پیام رسان های داخلی استقبال نکردند. زمانی که پیام رسان وایبر وجود داشت، یک شبه حدود 40 میلیون نفر به تلگرام رفتند که قابلیت های جدیدتری را ارائه می کرد. کسانی که امروز به دنبال اجرای طرح حفاظت هستند نشان می دهند که هنوز نمی توانند رابطه مناسبی بین قانونگذار و مردم برقرار کنند و با اقدامات خود رابطه مردم و قانونگذار را مخدوش می کنند. اگر قرار است قانونی در جامعه اعمال شود، باید منابع لازم برای اجرای آن در جامعه فراهم شود. نباید بیکاری در جامعه را نادیده گرفت و برای کسانی که در فضای مجازی و اینستاگرام کسب و کار راه انداخته اند موانع ایجاد کرد و سرعت اینترنت را کاهش داد یا پهنای باند را کاهش داد.
منبع: آرمان ملی