رنج بیماران SMA؛ سابقه «گروگانگیری ۶ ماهه داروها توسط وزارت بهداشت» چیست؟ اجاره هم شامل میشه؟
برخی از خانواده‌های مبتلایان به آتروفی عضلانی نخاعی در تماس با آفتاب‌نیوز از آنچه «گروگان گرفتن ۶ ماهه داروهایشان توسط وزارت بهداشت» و «ترس از داروهای جایگزین عجیب ایرانی» نامیده‌اند، خبر دادند. در گفتگو با مدیرعامل انجمن این بیماران جویای جزییات ماجرا شدیم.
دکتر رامک حیدری، مدیرعامل انجمن دیستروفی ایران در این باره به آفتاب نیوز گفت: آتروفی عضلانی نخاعی یا SMA یک بیماری ژنتیکی است که سیستم عصبی مرکزی، سیستم عصبی محیطی و حرکت ارادی عضلات (عضلات اسکلتی) را درگیر می کند. در حالت حاد، ریه های این بیماران نیز درگیر می شود و به عنوان درمان، گاهی گلوی آنها را پاره می کنند تا با دستگاه تنفس کنند، گاهی حتی سرماخوردگی در مراحلی از بیماری کشنده است. با توجه به اینکه این گروه از بیماران جزو بیماران خاص هستند، علیرغم اینکه نزدیک به یک سال از خرید داروهای ضروری برای بیماران SMA می گذرد، دولت طی 6 ماه گذشته این داروها را در اختیار بیماران قرار نداده است. دو داروی این بیماری شربت خوراکی ریسدیپلام و تزریقی اسپینرزا از خارج از کشور وارد می شود که وزارت بهداشت در نهایت بیماران را به 4 گروه سنی تقسیم کرده و اعلام کرده است که تا زمان تولید داروی ایرانی تنها دو گروه سنی دارو هستند. موجود است و عرضه خواهد شد. در نهایت اسپینرازا به مدت 6 ماه بین بیماران توزیع نشد. برای تهیه دارو، بیماران باید آن را از خارج بخرند یا در کشورهای اطراف تزریق کنند. اگر دارو به این بیماران نرسد، چون بیماری یک بیماری پیشرونده است، منجر به ضعف عضلانی می شود. در نهایت، ممکن است بیمار به یک ولچر نیاز داشته باشد. هزینه رایگان دارو برای یک سال بیماری حدود 5 تا 6 میلیارد تومان است.
وی افزود: دارو چند ماه در انبار وزارت بهداشت بود اما از توزیع آن اجتناب کردند. وزارت بهداشت مدعی شد: معاون پژوهشی این وزارتخانه ابتدا باید اثربخشی دارو را تایید کند و سپس دارو در اختیار بیماران قرار گیرد. این در حالی است که با تزریق 2 دوز دارو نمی توان اثربخشی آن را مشخص کرد و باید حداقل 3 سال دارو مصرف شود تا اثرات کامل آن مشخص شود. وزارت بهداشت به یکی از شرکت ها ارز دولتی می دهد و در نهایت دارو وارد می شود. این در حالی است که خانواده ها حتی قادر به پرداخت هزینه کاردرمانی نیستند و مطلقاً نمی توانند داروی رایگان دریافت کنند.
حیدری با اشاره به روند تولید داروهای خارجی گفت: قریب به 3 سال است که داروی بیماران SMA در خارج از کشور تولید می شود، شرکت بین المللی تولید دارو نزدیک به 10 سال تحقیقات سخت و بسیار پرهزینه ای را برای اخذ تاییدیه FDA آمریکا انجام داد. وزارت بهداشت در فرآیندی مبهم تولید نسخه بومی آن را به یک شرکت ایرانی به نام روناک سپرد. یعنی دارویی که تولید آن در خارج از کشور 10 سال طول کشیده است باید در ایران با فرآیند مهندسی معکوس 6 ماهه یا حتی کمتر تولید شود. نمونه‌های مشابهی را قبلاً در برخی بیماری‌ها داشته‌ایم که نسخه ایرانی آن بیماران را بدبخت می‌کرد و نه تنها مؤثر نبود بلکه مضر بود و پزشکان از تجویز آن اجتناب می‌کردند.
مدیرعامل انجمن دیستروفی ایران همچنین گفت: وزارت بهداشت در حال برنامه ریزی برای گشایش به اصطلاح تخصیص ارزی برای این دارو است و به احتمال زیاد به طب داخلی مجوز خواهد داد، در حال حاضر خانواده بیماران بسیار نگران هستند و گاهی می گویند. که از مصرف داروی ایرانی خودداری کند، امیدواریم حداقل شرکت سازنده به دلایل بشردوستانه از تولید نسخه ایرانی آن با این روش خودداری کند. چگونه می خواهند چنین داروی پیچیده ای را فقط در 6 ماه تولید کنند؟ Risdiplam فقط 3 سال است که به دنیا عرضه شده است و چگونه این مهندسی معکوس چند ماهه می تواند همین کیفیت را تضمین کند. آیا می توانید مریضی را تصور کنید که در لبه مرز باشد و بر اثر هر سرماخوردگی بمیرد و با نوشیدن داروی خارجی حالش بهتر شود و حالا خانواده راضی باشند که داروی ایرانی با این کیفیت را جایگزین کنند؟ این بیماران ممکن است به دلیل استرس دارویی یا بیماری جان خود را از دست بدهند. این دارو قرار است بدون آزمایش حیوانی و انسانی برای بیماران ما در ایران تجویز شود.