تیرماه سال گذشته طرح اصلاح سیاست های تبادل مواد مخدر موسوم به «درویار» بر عرضه دارو نیز تأثیر گذاشت. تبدیل ارز دولتی در نظر گرفته شده برای صنعت داروسازی به ارز فیات و تفاوت نرخ تبدیل آنها باعث شد شرکت های دارویی برای تامین مواد اولیه دارویی به نقدینگی بیشتری نیاز داشته باشند. در عین حال کمک 15 هزار میلیارد تومانی وعده داده شده به صنعت دارو از سوی بانک ها به موقع پرداخت نشد و این امر روند تولید دارو را با مشکل مواجه کرد و کمبود دارو را تشدید کرد.
این کمبود دارو دسترسی بیماران به برخی داروها را دشوار می کند و سودآوری را برای دلالان آسان می کند.
رئیس پلیس فتای پایتخت چندی پیش از کشف بیش از 40 میلیون داروی غیرمجاز که با سوء استفاده از کد ملی و نسخه های الکترونیکی از چرخه توزیع قانونی مواد مخدر خارج شده و در بازار سیاه عرضه می شد، خبر داد. برخط!
فروشندگان بازار سیاه چگونه داروهای کمیاب را از زنجیره توزیع حذف می کنند؟
صرف نظر از عجیب بودن این خبر، یک علامت سوال بزرگ این است که چگونه مواد مخدر از زنجیره توزیع رسمی خارج می شود.
گشتی در داروخانه های سطح شهر و گفتگو با صاحبان این داروخانه ها ابعاد این ماجرای عجیب را روشن می کند.
داستان مردی که برای 20 نوع بیماری دارو دریافت کرد!
تکنسین و صاحب یکی از داروخانه‌های بزرگ تهران در این باره به تسنیم می‌گوید: «چند هفته پیش بیماری را پیدا کردیم که برای بیش از 20 نوع بیماری در زمان‌ها و مکان‌های مختلف دارو دریافت می‌کرد، در حالی که سالم بود و هیچ‌گونه بیماری نداشت. بیماری ها!
مثلاً وقتی داروی آسم کمیاب بود، این فرد به عنوان یک بیمار آسمی داروی ضد آسم مصرف می کرد و وقتی داروی سرطان کمیاب شد، این فرد به عنوان یک بیمار سرطانی دارو دریافت می کرد! با بررسی های بیشتر مشخص شد که این فرد در شرایط کمبود برخی داروها به عنوان بیمار در داروخانه ها قرار گرفته و داروهای کمیاب را تهیه و در بازار آزاد به فروش می رساند.
داستان مرد 60 ساله ای که برای درمان ناباروری می خواست
صاحب این داروخانه دلایل احتمالی چنین اتفاقی را اینگونه بیان می کند: برخی افراد احتمالاً مهر پزشک را جعل می کنند یا با دسترسی به نسخه الکترونیکی از طریق برخی افراد مانند منشی ها، نسخه می نویسند و به داروخانه مراجعه می کنند و با بیمه دارو را تهیه می کنند. پوشش و که در بازار پیشخوان فروخته می شوند. چند وقت پیش مردی به ما مراجعه کرد که نسخه اش برای ناباروری نوشته شده بود و بیمار 60 ساله بود! ما با پزشک در بیمارستان تماس گرفتیم و متوجه شدیم که نسخه الکترونیکی بدون اطلاع او جعل شده است.
وی می افزاید: فروشندگان مواد مخدری که داروهای مربوط به بیماری های خاص یا داروهای کمیاب را در بازار سیاه و فضای مجازی به فروش می رسانند، بیشتر شبکه ای هستند. گاه پزشک نیز برای تجویز این داروها با آنها همکاری می کند و بابت تجویز دارو از آنها پول می گیرد و گاه به نوعی با استفاده از نام کاربری و رمز عبور پزشک نسخه های جعلی تجویز می کنند و کد ملی افراد را در اختیار دارند تا داروهای مورد نیاز خود را داشته باشند. نسخه پزشک را با پوشش بیمه ای و قیمتی بسیار کمتر از داروخانه دریافت کرده و سپس در بازار سیاه دارو به مردم بفروشد.
راه حل مقابله با ورود مواد مخدر به بازار سیاه چیست؟
وی می گوید: اگرچه در برخی داروخانه ها در صورت عدم تطابق وضعیت بیمار با نسخه تجویز شده، داروسازان ممکن است مشکوک شده و متوجه تخلفات شوند و از ارائه دارو به بیمار خودداری کنند، اما راه حل اصلی این مشکل نیازمند نظارت دقیق سازمان های بیمه گر است. .
راه حل مشکل خروج دارو از زنجیره توزیع رسمی علاوه بر ضرورت تقویت نظارت بیمه ای، توسعه خدمات سلامت الکترونیک از نسخه تا پرونده الکترونیک سلامت است. در حال حاضر فقط نسخه های بیمار به صورت الکترونیکی در سامانه نوشته می شود و در پرونده پزشکی بیمار سابقه بیماری و سابقه مصرف داروهای فعال ثبت نمی شود. همچنین باعث می شود پزشکان و داروسازان نتوانند بین مصرف کنندگان واقعی مواد مخدر و فروشندگان تمایز قائل شوند.
ایجاد همه جانبه پرونده الکترونیک سلامت برای هر فرد معضلی است که اجرای آن سال ها از سوی وزارت بهداشت به تعویق افتاده است. موردی که باید چندین سال اجرا می شد اما فقط قسمت مربوط به الکترونیکی شدن نسخه های آن اجرا شده است!
در عین حال تکمیل سامانه «تی تک» که سال هاست برای ردیابی، ردیابی و کنترل اصالت محصولات بهداشتی فعالیت می کند و قابلیت نظارت بر توزیع دارو را دارد، در راه است. زنجیر؛ مورد بی توجهی مسئولان سازمان غذا و دارو قرار گرفته و به دلیل عدم توجه به این سامانه ها، بستر فسادهای عجیب و بزرگ در حوزه پزشکی فراهم شده است.