روز جدید : در روزهایی که چشم جهانیان به کاخ سفید دوخته شده است تا ببیند ایران ایده های اتحادیه اروپا را می پذیرد یا خیر، سعید جلیلی در این سوی میدان و در داخل کشور تاکتیک دیگری را برای مخالفت با برجام انتخاب کرد.
اگرچه جزئیات واکنش ایران به متن پیشنهادی اروپا برای احیای برجام هنوز مشخص نیست و به حدس و گمان و اطلاعات منابع آگاه محدود می شود. اما انگیزه‌های خوبی از طرف ایران و غرب و آمریکایی‌ها شنیده می‌شود و به نظر می‌رسد طرف‌های برجام به توافقی آزمایشی دست یافته‌اند.
تفاوت موافقت روحانی با موافقت رئیسی
این در حالی است که در شرایطی که شمارش معکوس برای اعلام نظر غرب و آمریکا درباره واکنش ایران آغاز شده است، در داخل کشور نیز برخی اصولگرایان و چهره های نزدیک به این جریان مخالفت خود را با برجام اعلام کرده و از هر فرصتی برای حمله استفاده می کنند. آی تی.
جلیلی و انتقاد از مذاکرات
سعید جلیلی که از مخالفان سرسخت برجام در دولت روحانی بود، فکر می‌کرد با روی کار آمدن دولت رئیسی، مانند دولت او، بار دیگر سکان مذاکره‌کننده را در دست بگیرد. اما به نظر می رسد رئیس جمهور تمایلی به ورود طرف های دوره مذاکره جلیلی در دولت تازه تاسیس خود نداشته و هیچ سمتی در دولت به جلیلی داده نشده است.
اما با روی کار آمدن علی باقری، گمانه زنی ها درباره تفکرات جلیلی در مذاکرات دنبال شد. اما به نظر می رسد باقری و همچنین رئیس دولت او راه خود را از جلیلی جدا کرده اند.
تفاوت رویکرد ظریف و باقری در مذاکرات زبان مارانی
پس از مشخص شدن رویکرد رئیسی و باقری به برجام و از دست دادن امید جلیلی برای حضور در دولت، خط قرمزی بین خود و مذاکره کنندگان کشید و به منتقد دولت تبدیل شد.
نگاهی به انتقاد سعید جلیلی از برجام
سعید جلیلی چه در زمان ریاست دولت در سایه و چه در زمان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری همواره مخالفت خود را با برجام حفظ کرده است. مثلا سعید جلیلی در مصاحبه ای در بحبوحه انتخابات 1400 درباره برجام گفت: «مذاکرات ساختگی هیچ مشکلی را حل نمی کند و مذاکرات خوب فقط بخشی از کار حل مشکلات است.» در سال 92 هم گفتیم که تا مشکلات دستگاه اجرایی کشور حل شده است، نمی توان ادعا کرد که مشکلات با مذاکره حل می شود و…
آن سال در حالی که تیم مذاکره کننده رایضی در وین مشغول مذاکره بود، نامه 200 صفحه ای جلیلی به رهبر انقلاب فاش شد. با اینکه خود او به این نامه پاسخ داد که انتقادات زیادی را برانگیخت، اما می‌گوید: «می‌گویند فلانی صد و دویست صفحه برای خودش نامه نوشته است. اما چرا در حال حاضر چنین فضایی طراحی می شود؟ همانطور که قبلا هم گفتم برجام سند بدهی ملت است و باید برجام در دانشگاه خوانده شود. اما آیا این مشکلات صحنه ماست؟
وی همچنین گفت: من همیشه مکاتبه داشته ام و وظیفه خود می دانم که نظر خود را اعلام کنم. دولت قبل در پایان کار خود گزارشی از نتیجه داد، من بررسی کردم و مواردی را که با واقعیت مطابقت نداشت افشا کردم. آن نامه مربوط به شش ماه پیش بود و در انتقاد از گزارش دولت قبل درباره دستاوردهای برجام بود. البته این مشکلات ارزش پرداختن به آن را ندارند.»
بر اساس گزارشی که روزنامه شرق در آن زمان منتشر کرد، جلیلی پیش از این و قبل از ارسال این نامه با حسین امیرعبدالخیان وزیر امور خارجه و علی باقری کنی معاون سیاسی وی و رئیس تیم مذاکره کننده ایران در مذاکرات احیای ایران تماس هایی داشته است. او در تلاش برای متقاعد کردن آنها شکست خورد. پس از این بود که جلیلی در این مرحله به سمت مدیریت رفت.
دوستان جلیلی به میدان آمدند
اکنون در روزهایی که چشم جهانیان به کاخ سفید دوخته شده است تا ببیند آیا ایران ایده های اتحادیه اروپا را می پذیرد یا خیر، سعید جلیلی در این سوی میدان و در داخل کشور تاکتیک دیگری را برای مقابله با این اتحادیه انتخاب کرده است. برجام اگرچه در ظاهر ساکت است. اما همکاران او مرتباً به برجام حمله می کنند و مخالفت خود را اعلام می کنند.
به عنوان مثال، عباس رنجبر، رئیس دفتر سعید جلیلی در توئیتی نوشت: «احیای روح برجام و تز ننگین حل معیشت از طریق سازش در اذهان مردم، شرطی کردن اقتصاد و اعمال خودتحریمی علیه نهادهای داخلی، ارائه مجدد اهرم‌ها. به دلیل فشارهای ماشه ای و نظارت استثنایی جاسوسان آمریکایی و اسرائیلی و… آقایان رئیسی و باقری مسئول مستقیم عواقب این تصمیم هستند.
از سوی دیگر، حضور وحید جلیلی (برادر سعید جلیلی) در سمت معاونت صدا و سیما، تولید برنامه های انتقادی و مخالف برجام در این رسانه افزایش یافت و به جایی رسید که تندروها خواستار استیضاح این سازمان شدند. وزیر امور خارجه در برنامه افق.
این رویکرد جلیلی در حالی اتخاذ شد که برخی از دلواپسان برجام با مشاهده فشارهای ناشی از تحریم ها و ناتوانی دولت در حل مشکلات اقتصادی به جمع حامیان برجام پیوستند. اما در نهایت نتیجه تحرکات آنها تایید مسیر طی شده در دولت رئیس جمهور است.
پاسخ رئیسی به برخورد با تندروهای نزدیک جلیلی
اگرچه دولت رئیس جمهور پاسخ روشنی به این مخالفت ها نداده است، اما به نظر می رسد مصمم به توافق است و علاقه ای به مخالفت تندروها با برجام ندارد.