توافق در وین امن است. دیر یا زود وجود دارد، اما سوخت وجود ندارد

حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل در گفت وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که مذاکرات وین به مرحله ای رسیده است که هر دو طرف پیشنهادات خود را روی میز گذاشته و طرف مقابل را به تصمیم گیری دعوت می کنند. آیا در تهران اجماع وجود دارد؟ او گفت. “این یک خیابان دو طرفه است.” یعنی ایران و آمریکا یک طرفه تصمیم نخواهند گرفت، بلکه هر دو طرف باید تصمیم بگیرند که کدام یک از خواسته های خود را دنبال کنند تا به توافق برسند.

وی افزود: من به محتوای توافقنامه دسترسی ندارم اما آقای نبویان نماینده مجلس نکاتی را از کنگره آمریکا مطرح کردند که نشان از بی اطلاعی ایشان از روند تصویب در کنگره آمریکا دارد. به عنوان مثال، به گفته وی، در مورد مسائلی که در گذشته وجود داشته، توافق دارند و همین مشکلات ادامه خواهد داشت. انبیا معتقد بودند که بدون حذف مسئله کاستا می توان به توافق رسید. در حالی که این مشکل ربطی به برجام نداشت. درست است که کنگره آمریکا تحریم هایی را علیه ایران اعمال کرده است که در چارچوب برجام نبوده است، اما اگر ایران مجبور بود به ابتکار خود که خواستار لغو همه تحریم ها بود، ادامه دهد، مذاکره نمی شد.

بهشتی پور ادامه داد: به همین دلیل ایران خواستار لغو تحریم ها بر اساس توافق برجام شد و مذاکرات آغاز شده است. یعنی اگر ایران درخواست لغو قانون کاستاریکا را داشت، مذاکرات موفقیت آمیز نبود، زیرا دولت آمریکا می گوید وقتی کنگره قانونی را تصویب کرد، نمی توانیم درباره آن مذاکره کنیم و کنگره باید قانون خودش را لغو کند. آیا رئیس جمهور آمریکا به صلاحدید خود می تواند اعمال تحریم ها را هر 90 یا 120 روز به تعویق بیندازد و باید دید آیا آنها را پذیرفته است یا خیر؟

وی افزود: آقای نبویان به گونه ای صحبت می کند که رای کنگره که در اصل به معنای مجلس سنا بود کافی است. او این واقعیت را نادیده می گیرد که تعدادی از دموکرات ها، از جمله آقای مندز، که ریاست کمیته روابط خارجی سنا را بر عهده دارد، مخالف برجام هستند و اگر برجام بخواهد به کنگره برود، ممکن است یک سوم آرا را به دست نیاورد، چه برسد به یک سوم. قانون قبلی را لغو کند. بنابراین باید منتظر متن توافق جدید باشیم تا بعدا بتوان آن را تحلیل کرد.

بهستی پور در پاسخ به این سوال که ایران همواره گفته است به ضرب الاجل غرب اعتقاد ندارد و البته به دنبال تضعیف مذاکرات نیست، عنصر زمان در حال حاضر چقدر مهم است و دو طرف تا چه زمانی می توانند زمان بدهند. به برجام گفت: هر چه زمان می گذرد بیشتر ضرر می کنیم. درست است که ما علاوه بر اینکه نمی‌خواهیم از خط قرمزها عبور کنیم، مقاومت می‌کنیم، نباید انکار کنیم که به مرور زمان هزینه‌ها و زیان‌های وارده بر مردم ایران بیشتر می‌شود.

وی افزود: بهتر است هر چه زودتر به توافق خوبی برسیم. اگر بتوانیم برای رسیدن به توافق باید سعی کنیم انعطاف نشان دهیم. زیرا یک معامله خوب می تواند به ما در رسیدن به یک وضعیت اقتصادی عادی کمک کند. وقتی عادی شد، می‌توانیم تأثیر تحریم‌ها را بر اقتصاد کاهش دهیم و سلاح‌های تحریمی از دست غرب خارج می‌شود و نمی‌توانند ما را تحت فشار بگذارند. حداقل امروز باید شرایطی ایجاد کنیم که فضای جدیدی در اقتصاد کشور ایجاد شود.

این کارشناس بین الملل در پاسخ به این سوال که تنش بین آمریکا و روسیه تا چه حد می تواند بر مذاکرات تاثیر بگذارد؟ وی گفت: در صورت شکست مذاکرات، آیا می توان این تنش را یکی از دلایل آن دانست؟ اول اینکه من انتظار شکست در این مذاکرات را ندارم. مذاکرات مطمئناً به پایان خواهد رسید. زیرا هر دو طرف به این نتیجه نیاز دارند. اختلافات بین روسیه و ایالات متحده ممکن است بر رقابت بین المللی آنها تأثیر بگذارد، اما در مورد برجام اتفاق نظر وجود دارد و بعید است که روسیه و ایالات متحده بخواهند از برجام برای تأثیرگذاری بر رفتار یکدیگر استفاده کنند. واقعیت این است که اگر این توافق امروز اعلام شود، تاثیر مثبتی بر بازار نفت خواهد داشت و ممکن است به دلیل بحران اوکراین که قیمت نفت در آن افزایش یافته، تعلیق یا حتی کاهش یابد.

وی افزود: اگر توافقی اعلام شود، اثر موقتی خواهد داشت، اما آثار میان مدت و بلندمدت برجام بر امنیت بین المللی است و با توجه به اینکه روسیه و آمریکا بر سر عدم اشاعه توافق دارند، برجام بعید است. برای دستگیری روس ها از مناقشه آمریکا.

بهشتی پور درباره سفر رئیس تیم مذاکره کننده ایران به وین گفت: آقای باقری برای مشورت با مقامات ارشدی که تصمیم جمعی گرفتند و اکنون به وین بازگشته اند به ایران بازگشتند. من نمی توانم پیش بینی کنم که آیا در این دور از مذاکرات توافق حاصل می شود یا خیر، اما به شما قول می دهم که توافق خواهد شد. حالا کی؟ من آن را نمی دانم.

وی در پاسخ به این سوال که افق برجام در هر دو مورد توافق و عدم توافق چیست، گفت: دو طرف اصلی مذاکرات به دلایل مختلف به برجام نیاز دارند و من انتظار ندارم مذاکرات به نتیجه نرسد. بنابراین، رسیدن به توافق زمان می برد، یعنی دیر یا زود، اما سوختی وجود ندارد. اگر توافقی حاصل شود، تاثیر اولیه بر بازار نفت خواهد داشت که غرب سعی خواهد کرد با شوک از افزایش قیمت نفت جلوگیری کند.

بهشتی پور افزود: از سوی دیگر این توافق فضای مثبتی را برای ایران برای سرمایه گذاری بیشتر در صنعت نفت و گاز ایجاد می کند زیرا در بلندمدت جواب می دهد. از سوی دیگر بازار بسیار خوبی برای صادرات نفت ایران در کشورهای اروپایی، ژاپن و کره جنوبی وجود دارد. جدا از سرمایه گذاری در فناوری، این نیز مهم است. زیرا صنعت نفت و گاز در حوزه آب از فناوری های بسیار مدرن تری نسبت به زمین برخوردار است. به همین دلیل باید بپذیریم که پشت سر فناوری روز دنیا ایستاده ایم و به این توافق نیاز داریم تا از این فناوری پیشرفته برای نوسازی صنعت نفت و گاز خود برای عرضه بازارهای آینده به ایران استفاده کنیم.