روز جدید در چند ماه گذشته دستگاه دیپلماسی ایران هدف اصلی دولت سیزدهم را برای بهبود روابط با کشورهای عربی منطقه آشکار کرده است. اقدامی که فارغ از هر گرایش سیاسی و بر اساس نظرات طیف وسیعی از تحلیلگران بومی حرکتی قابل تقدیر به نظر می رسد. در عین حال، برای افزایش احتمال دیدار مقامات بلندپایه سیاسی ایران و عربستان سعودی در آینده نزدیک، احیای روابط با مصر و اردن نیز در دستور کار وزارت امور خارجه ایران قرار دارد. اتفاقی که مانند آماده سازی بستر مذاکره با ریاض از کانال بغداد انجام شد و همچنان ادامه دارد. اگرچه وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد که هنوز مذاکره مستقیمی برای توسعه روابط با مصر صورت نگرفته است، اما به گفته وزیر امور خارجه ایران تلاش هایی برای احیای روابط عادی بین کشورهای اسلامی تهران و قاهره در حال انجام است. وی همچنین تصریح کرد: مصر کشوری مهم در جهان اسلام است و روابط طبیعی و رو به توسعه تهران و قاهره به نفع هر دو کشور و منطقه خواهد بود.
در روزهای اخیر و به ویژه پس از سفر دو هفته پیش مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق به تهران پس از سفر وی به ریاض و گفتگوهای حسین امیرعبداللهیان در دیدار با وی در خصوص مصر، این موضوع به طور جدی در محافل رسانه ای و کارشناسی مطرح شده است. که احتمالاً بغداد همانطور که در رابطه ایران و عربستان نقش میانجی را ایفا می کرد، بر اساس توافق ضمنی تهران و قاهره در پرونده قدیمی ایران و مصر نیز باید این نقش را متفاوت ایفا کند. حدت در گفت و گو با این شبکه سعودی اعلام کرد که ایران ایده ایجاد کانال های ارتباطی با مصری ها را مطرح کرده است. وی همچنین در آن مصاحبه مدعی شد که مذاکرات جداگانه اردن، ایران و مصر در بغداد آغاز شده است. در همان زمان، العربی الجدید نیز به نقل از منابع مصری گزارش داد که تماس هایی بین مقامات مصر و ایران در سطح اطلاعاتی صورت گرفته است. در گزارش این شبکه آمده است: مقامات مصری در این تماس ها تاکید کردند که این کشور خواهان درگیری با ایران در منطقه نیست و قاهره خواهان حفظ و بهبود روابط است.روزنامه العربی الجدید نیز افزود: اخیرا در سطح اطلاعاتی تماس هایی بین مقامات ایرانی و مصری برقرار شد و مقامات دو کشور در مورد مسائل مربوط به امنیت منطقه رایزنی کردند.
در این گفت‌وگوها، مقامات مصری خطرات ایران را که اسرائیلی‌ها را در مصر هدف قرار می‌دهند، مورد تاکید قرار دادند و خاطرنشان کردند که این موضوع به توافقات بین دو کشور لطمه می‌زند. برای امنیت خود در سایه درگیری های تهران و تل آویو و قاهره نیز در گذشته از پیوستن به طرح های جنگی ضدایرانی خودداری کرده است.تل آویو قبلا گفته بود که ایران قصد دارد به اسرائیلی ها ضربه بزند و به قاهره گزارش داده بود که ایران به دنبال آن است. برای حمله به اسرائیل در مصر، امارات و ترکیه این منابع خاطرنشان کردند: طرف ایرانی به مقامات مصری اطلاع داده است که ادعای رژیم صهیونیستی مبنی بر هدایت گردشگران اسرائیلی به کشور ثالث کذب است و ایران خواهان رابطه با این کشور نیست. مصر نقض می شود.» این منابع به این رسانه عربی اعلام کردند: «در تماس های جدید مصر و ایران که در سطح است. اطلاعاتی مصری ها بر این موضع تاکید کردند که این کشور خواهان درگیری با ایران در منطقه نیست و قاهره خواهان حفظ روابط در سطح کنونی است و اگر ایران سیاست متعادلی را در قبال متحدان مصر در منطقه خلیج فارس اتخاذ کند، خواهد بود. امکان ارتقای سطح همکاری تهران و قاهره در آینده وجود دارد. نه از کشورهای حاشیه خلیج فارس، بلکه مقامات مصری همواره سیاست میانجیگری را اتخاذ کرده اند. اگرچه در برخی موارد این سیاست به دلیل فشارهای اقتصادی شکست خورد.
منابع مصری اشاره کردند که مصری‌ها در تماس‌های اخیر با مقامات ایرانی به آنها اطمینان داده‌اند که مواضع خصمانه‌ای علیه ایران اتخاذ نخواهند کرد و در مقابل از ایران خواسته‌اند تا اقدامات مشابهی را در مورد اخوان‌المسلمین انجام دهد. این منابع با ادعای دیدار مقامات ایرانی با رهبران اخوان المسلمین مصر خاطرنشان کردند که قاهره نگران حمایت ایران از این گروه است. در همین زمینه، منابع مصری پیشتر اعلام کرده بودند که اخیراً جریان قدرتمندی در نیروهای مسلح مصر و سازمان امنیت ملی این کشور که با سازمان اطلاعات مرتبط هستند، ایده مشارکت مصر در ائتلاف نظامی علیه ایران را کاملا رد کرده است. این منابع می گویند که فرماندهان ارشد نظامی مصر در جلسات داخلی نیروهای مسلح به صراحت اعلام کرده اند که رویارویی نظامی با ایران را به اشکال مختلف به طور کامل نمی پذیرند و این موضع بارها در جلسات سازمان امنیت ملی این کشور تکرار شده است. در همین راستا منابع مصری نیز این موضوع را مطرح کردند که یکی از اهداف اصلی سفر اخیر عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر به عمان، رساندن این پیام به تهران از طریق مقامات مسقط مبنی بر عدم تمایل قاهره به رویارویی مستقیم با ایران بوده است. در واقع طی سه دهه گذشته ایران بارها به گسترش روابط با مصر ابراز علاقه کرده و در راستای اجرای سیاست توسعه روابط با کشورهای منطقه سعی در ارسال سیگنال های مثبت به این کشور داشته است. سیگنال های مثبتی که هنوز در زمینه گسترش روابط دیپلماتیک دو کشور و روابط دو کشور به نتیجه مشخصی نرسیده است، همچنان در سطح فعالیت های دفتر حافظ منافع تهران است. و قاهره در سال 1400، با توجه به مذاکرات ایران و عربستان سعودی در بغداد برای برقراری مجدد روابط، تحلیل هایی به دست آمد که کاهش تنش بین این دو قدرت منطقه ای ممکن است بر روابط ایران و مصر نیز تأثیر بگذارد و قاهره راحت تر به سمت عادی سازی حرکت کند. روابط با تهران در همین چارچوب سایت جدید العربیه در روز دوشنبه 30 تیر 1400 با استناد به منابع مصری که نخواستند هویت خود را فاش کنند، از دیدار مقامات امنیتی ایران و مصر در قاهره خبر داد. .
این سایت هدف از این دور مذاکرات را تنش زدایی و جلوگیری از رویارویی دو کشور در منطقه عنوان کرده است. پایگاه خبری العربی الجدید نیز در گزارشی دیگر به نقل از چند منبع مصری گزارش داد که در روزهای پایانی سال گذشته مقامات امنیتی دو کشور نشست ارزیابی برگزار کردند که به گفته این منابع، این نشست قرار بود تا بررسی و ارزیابی مراحل و الزامات متقابل در اوایل نیمه پایانی سال بین دو طرف توافق شد. این منابع گفتند که در حال حاضر گام‌های جدید برای تقویت روابط دو کشور موضوعیت ندارد و دو طرف به تازگی به توافق رسیده‌اند که به منافع یکدیگر آسیب نرسانند. به گزارش این رسانه عربی، در آن زمان این منابع مصری از احتمال انتقال روابط دو کشور از سطح امنیتی به سطح دیپلماسی و به وزارت امور خارجه به ویژه با توجه به اظهارات گاه و بیگاه ایران صحبت کردند. مقامات درباره روابط با مصر گفتند که روابط دو کشور در سطح امنیتی باقی خواهد ماند و این یکی از مواردی است که مستقیماً زیر نظر سرتیپ عباس کامل رئیس سرویس اطلاعات عمومی مصر مدیریت می شود. این منابع تاکید کردند که مهمترین موضوعی که در دیدار اخیر مقامات امنیتی دو کشور مورد بحث قرار گرفت، موضوع یمن و مسائل مربوط به آن بود و مهمترین موضوع امنیت دریایی در تنگه باب المندب بود که قاهره بر آن تاکید کرد. بر اساس این گزارش، وضعیت امنیتی نوار غزه و حمایت تهران از گروه های فلسطینی به ویژه حماس و جهاد اسلامی از دیگر موضوعات مورد بحث در این نشست بود. این منابع همچنین تاکید کردند که در این گفت‌وگوها موضوع شرکت‌های مصری فعال در عراق و تسهیل فعالیت‌ها و تضمین امنیت آنها نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفت، به‌ویژه که ایران نفوذ زیادی بر گروه‌های نظامی فعال در عراق و برخی شرکت‌های مصری در مناطقی دارد که این گروه‌ها در آنجا حضور دارند. واقع شده اند. آنها کار میکنند. یکی از این منابع تاکید کرد که مصر اخیراً به اسرائیل توصیه کرده است که اقدام خشونت آمیز علیه ایران انجام ندهد، زیرا این موضوع به قیمت تمام کشورهای منطقه تمام می شود.
همچنین در مرداد 1400 اخباری مبنی بر انجام مذاکرات محرمانه بین مصر و حزب الله لبنان در پی رایزنی های اخیر تهران و قاهره در مصر منتشر شد. به گزارش ایسنا، یکی از وقایع دیپلماتیک ایران و مصر در سال 1400 که بازتاب گسترده ای در رسانه های ایران و منطقه پیدا کرد، گفتگوی کوتاه حسین امیرعبداللهیان و عبدالفتاح السیسی در حاشیه این دیدار در بغداد بود. 6 شهریور سال 1400 که بنا بر برخی روایت ها، وزیر امور خارجه ایران در این رایزنی مختصر، وضعیت چند ایرانی را که در مصر به جرم قاچاق مواد مخدر به اعدام محکوم شده بودند، مورد بحث قرار داد.
در مهر ماه 1400 ميرمسعود حسينيان، مديركل سابق خاورميانه و شمال آفريقاي وزارت امور خارجه ايران در گفت وگو با خبرنگار ايسنا، با تاكيد بر اينكه ايران به دنبال بهبود روابط با مصر است، اظهار داشت: كاهش اختلافات با مصر. عربستان سعودی بر روابط ایران و مصر تاثیر خواهد گذاشت. حسینیان در خصوص روابط ایران و مصر و نتایج مذاکرات اخیر وزیر امور خارجه و رئیس جمهور این کشور عربی در حاشیه نشست بغداد گفت: ما با مصر مشکلات زیادی داریم البته امیدواریم. که این مسائل به زودی حل خواهد شد. البته اگر گشایش های مثبتی در روابط ایران و عربستان ایجاد شود، قطعا این موضوع در روابط ایران و مصر تاثیر خواهد داشت. در حال حاضر هر دو کشور دفتری برای حفظ منافع دارند.
حسینیان ادامه داد: اکنون دو مشکل بزرگ در تعامل با مصر داریم. حدود دو سال است که یک کشتی نفتی ایرانی به بهانه های واهی و بدون ارائه مدرک توسط مصر توقیف می شود و از سوی دیگر چند زندانی ایرانی نیز به اتهام قاچاق مواد مخدر در مصر به سر می برند. آنها مشمول حکم اعدام هستند.» وی در این خصوص گفت: اجرای حکم این افراد در انتظار تایید رئیس جمهور مصر است و پیگیری کردیم تا فعلاً این حکم تعلیق شود و امیدواریم در نهایت این موضوع مطرح شود. اعدام شهروندان حذف خواهد شد.» مدیرکل سابق خاورمیانه و شمال آفریقا وزارت امور خارجه تاکید کرد: تلاش برای بهبود روابط با مصر در حال انجام است که البته این روند کند است.