روز جدید : اگر تورم را به زیر 15 درصد و ترجیحاً زیر 10 درصد بیاورید و اگر سالانه یک میلیون یا حتی 800 هزار شغل اضافه کنید و رشد اقتصادی پایدار (نه یک ساله) حداقل 6 درصد ایجاد کنید که طبیعتاً نیاز به کلان دارد. سرمایه گذاری و ثبات در سیاست های علمی، در حوزه اقتصاد است، مردم با جدیت از شما حمایت خواهند کرد، مسائل دیگر در درجه دوم اهمیت قرار دارند و کمتر از اینها اهمیت دارند.
عباس عبدی در یادداشتی می نویسد: وضعیت اشتغال و بیکاری یکی از مهم ترین دماسنج های جامعه است. در کشورهای پیشرفته آمار دقیقی به صورت ماهانه تهیه و منتشر می شود، در ایران آمار فصلی است و سالی چهار بار تهیه و منتشر می شود. یکی از بهترین شاخص‌ها برای سنجش عملکرد دولت‌ها است، از جهاتی حتی بهتر از شاخص تولید ملی است، بنابراین همه سیاستمداران به موضوع اشتغال و سیاست‌های اشتغال و کاهش بیکاری توجه دارند.
در انتخابات سال گذشته کاندیداهای رسمی برای این امر برنامه ریزی کردند. یکی از آنها که انتخاب نشد در تبلیغات انتخاباتی خود وعده ایجاد 16 میلیون شغل در چهار سال را داده است؟! که نشان از درک بسیار نادرست از اثر و خلق آن داشت. این به اندازه‌ای غیرمنطقی بود که کسی می‌گفت یک رودخانه پر آب در تهران ایجاد می‌کند، اما قول آقای رئیسی عملی‌تر بود. به شرطی که به لوازم جانبی آن توجه شود. آقای رئیسی وعده ایجاد یک میلیون شغل در سال را داده بود که اگرچه این رقم بالا بود اما با توجه به ظرفیت ایران و در شرایط خاص عملی بود. اما من فکر می کردم که این فقط یک وعده است و به ابعاد و الزامات آن توجهی نکردند، بنابراین وقتی در آبان ماه سال گذشته و چند ماه پس از ورود به پاستور، با پذیرش 20 قطعنامه، جهت گیری نهایی از پایان سال 1401. یک میلیون و هشتصد و پنجاه هزار شغل در 17 ماه باقی مانده تعیین کردند، این به معنای اجرای یک برنامه دقیق و کارشناسی شده بود. این هدف گذاری نشان داده است که دیگر وعده انتخاباتی نیست زیرا توسط دولت تایید شده و چند ماه پس از روی کار آمدن دولت است.
از سوی دیگر شرایط برای اجرای این طرح و هدف گذاری نیز فراهم بود. به طور مشخص با واکسیناسیون کرونا وضعیت عادی شده و مشاغلی که در دوران کرونا از دست رفته اند احیا و ایجاد می شود یا با نهایی شدن برجام به دلیل یکنواختی ساختار، مشکلات بیرونی نیز حل می شود. اما ایده ایجاد 110 هزار شغل در ماه دور از ذهن بود که پس از این جلسه معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار در اعتراض به عدم امکان ایجاد این تعداد از سمت خود استعفا داد. شغل به مدت 17 ماه در همان زمان یادداشتی هم نوشتم با عنوان «کار روی زمین یا روی کاغذ؟» و توضیح دادم که شرایط اجرای آن چیست؟ و معتقد بودم که در عمل محقق نخواهد شد. وعده شغلی با وعده مسکن متفاوت است. اشتغال قرار است ماهانه محقق شود اما مسکن سالانه یا حتی 18 ماهه محقق شود از این رو می توان عملکرد دولت را در زمینه اشتغال ارزیابی کرد. اکنون نیمی از آن دوره 17 ماهه به پایان رسیده است. گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت اشتغال و بیکاری نیز موجود است و بر اساس آن در پایان فصل بهار با چنین وضعیتی مواجه هستیم.
هنوز گزارش مفصل و تشریحی منتشر نشده است، اما این آمار نشان می‌دهد که عادی‌سازی وضعیت کرونا نه تنها باعث بهبود تعداد مشاغل نشد، بلکه اضافه نکرد، حتی صد هزار شغل از بین رفت.
نرخ بیکاری کلی افزایش یافته است، اما نرخ بیکاری جوانان سریعتر افزایش یافته است. تمام یافته های این گزارش رسمی نشان می دهد که وعده ها و برنامه های دولت در زمینه اشتغال به هیچ وجه محقق نشده است، حتی نتوانسته اند شرایط قبلی را حفظ کنند و با قهقرایی مواجه هستیم. این در حالی است که با عادی شدن کرونا، اشتغال باید خود به خود افزایش می یافت. این را دیگر نمی توان به گردن دولت انداخت. متاسفانه در 8 ماه باقی مانده چشم اندازی برای تحقق وعده های کاری وجود ندارد. نتیجه چه باید باشد؟
مشکل فقط در اشتغال نیست، در همه زمینه ها می توانید نگران باشید. متأسفانه باید گفت که مدیران و مشاوران آگاه و بصیر غایب و یا کم استفاده هستند. اخیرا در این حوزه از کارآفرینی و اشتغال وزیر مربوطه آزاد شده و معاونت هنوز نیامده است. فرصت هایی مانند ابر در حال از دست رفتن هستند. با این دستور هر روز کوچکتر می شویم. ریشه ماجرا این است که رویکرد دولت به جای تولید محوری، توزیع محور است. این مشکلی است که دولت اصولگرای قبلی هم داشت که با درآمدهای نفتی بی بدیل، سالانه کمتر از 14 هزار شغل خالص ایجاد کرد. این دولت که این درآمدها را ندارد و حتی اشتغال را منفی کرده است صد هزار نفر کاهش یافته است.
پیشنهاد ویژه ایجاد گروهی است که مسئول رسیدگی به این شکست فاحش است. همه ما از دولت می خواهیم که نه یک میلیون بلکه چندین میلیون شغل در سال ایجاد کند. هیچ کس از وضعیت موجود راضی نیست. موفقیت دولت، موفقیت مردم است و بالعکس. حداقل این شکست را در نظر بگیرید و نباید آن را نادیده گرفت. بدون ثبات اقتصادی و بهبود سیاست خارجی و توافق برجام، اهداف اشتغال محقق نمی شود. حتی نمی توان سطح اشتغال موجود را حفظ کرد. اینها را نقد تخریب نگیرید، برای توجیه سیاست ها و وضع موجود به دنبال مطالعات بی ربط نباشید. اینها راه حل نیست، گمراه کننده است. چند شاخص را جدی بگیرید. تورم، اشتغال، تولید ناخالص ملی و سرمایه گذاری حاشیه های دیگر هستند.
اگر تورم را به زیر 15 درصد و ترجیحاً زیر 10 درصد بیاورید و اگر سالانه یک میلیون یا حتی 800 هزار شغل اضافه کنید و رشد اقتصادی پایدار (نه یک ساله) حداقل 6 درصد ایجاد کنید که طبیعتاً مستلزم سرمایه گذاری کلان و ثبات در سیاست های علمی در حوزه اقتصاد مردم با جدیت از شما حمایت خواهند کرد، موارد دیگر در درجه دوم اهمیت قرار دارند و کمتر از اینها اهمیت دارند.