روز جدید: دولت در اطلاع رسانی و شفاف سازی جزئیات این طرح کوتاهی کرده است
اقتصاد ایران، حتی در سال‌هایی که تورم نزدیک به ده درصد بود، همواره یکی دو قله تورم داشته است. یکی اوج تورم در سال جدید که به دلیل افزایش دستمزد، عوارض حمل و نقل و … اتفاق افتاد و دیگری اوج تورم در ماه مبارک رمضان که به دلیل افزایش قیمت برخی مواد غذایی باعث افزایش قیمت شد. خوراکی ها.
اما امسال سومین پیک تورم در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان بود که یکی از نگران کننده ترین بهارهای اقتصاد ایران را رقم زد. اول اینکه زمزمه هایی مبنی بر افزایش قیمت ماکارونی به گوش می رسید. چند روز بعد، ماکارونی در فروشگاه ها کمیاب شد. بعد از عید فطر روغن و شکر کمیاب شد و بالاخره دولت دیر اعلام کرد که افزایش قیمت برای چند روز برنامه ریزی شده و به زودی یارانه به مردم پرداخت خواهد شد. این اعلامیه دولت در حالی صورت گرفت که مشخص بود حتی رسانه های حامی دولت نیز از این تصمیم بی اطلاع بودند. حساب‌های توئیتر هماهنگ محافظه‌کاران، که وظیفه ایجاد جو در شبکه‌های اجتماعی را بر عهده دارند، پیوسته استدلال کرده‌اند که همه اقلام در فروشگاه‌ها فراوان هستند و افرادی که می‌گویند کمیاب هستند مغرضانه هستند.
این یارانه نیز به حساب افراد دارای کمک هزینه کلان واریز شد. محسن رضایی در یک مرحله قول داد و در مرحله بعد واریز شد اما برداشت او به چند روز آینده موکول شد و در نهایت یارانه به دهک های ضعیف جامعه تعلق گرفت. حالا پس از گذشت حدود یک هفته، اعلام شده است که دهک های ثروتمند جامعه نیز یارانه می گیرند. البته در حال حاضر به حسابشان واریز می شود اما اجازه برداشت ندارند. عملکرد دولت در دو هفته اخیر به گونه ای بوده است که به نظر می رسد کل این روند (افزایش قیمت ماکارونی، کمبود کره، واریز یارانه ها، کمک هزینه برداشت یارانه و پرداخت یارانه برای همه) تصمیمی یکباره بوده است. گفته می شود دولت قصد دارد تنها دو ماه یارانه نقدی را پرداخت و سپس کالا را به صورت کالا به مردم تحویل دهد. همین موضوع هنوز به طور رسمی از سوی دولت اعلام نشده است.
نکته جالب اینکه دیگر ارکان تصمیم گیری کشور به ویژه نمایندگان مجلس اطلاع چندانی از جزییات برنامه دولت ندارند. پورابراهیمی یکی از مهمترین چهره‌های اقتصادی مجلس به صراحت اعلام کرده است که مجلس در اصل تصمیم گرفته تا اختیارات کامل را به دولت بدهد. پورابراهمی می گوید: ابتدا دولت باید سیاست خود را در زمینه تامین کالاهای اساسی در کشور مشخص کند. بین مدیران دولتی ریاست جمهوری اختلاف نظر وجود دارد و مسیری که محسن رضایی دوست دارد با مسیری که عبدالملکی و هندوزی می خوانند متفاوت است.
این اولین بار در تاریخ ایران نیست که سیاست های تعدیل پرداخت یارانه ها در قالب شوک قیمتی وارد جامعه می شود. از دوره مرحوم هاشمی رفسنجانی که سیاست تعدیل اقتصادی را بر احمدی نژاد اعمال کرد که بنزین 100 تنی را به هزار تن رساند و 45 هزار تن یارانه پرداخت کرد و روحانی که بنزین را به هزار تن افزایش داد. سه هزار تن و حالا ابراهیم رییسی که ارز ارجح گندم است. او استفاده از روغن و دام را متوقف کرد. اما به نظر می رسد ابراهیم رییسی تصمیم بی رحمانه تری نسبت به مدیران قبلی گرفته و آن طور که باید از عواقب این تصمیم آگاه نبوده است.
اگرچه حسن روحانی در مواجهه با افزایش قیمت بنزین به کنایه گفت که صبح از افزایش قیمت ها مطلع شده است، اما علیرغم مخالفت برخی از نمایندگان از آنچه انجام شده دفاع کرده و بر اجرای آن اصرار دارد. این در حالی است که ابراهیم رییسی در چند روز اخیر بارها آنچه را که اعلام کرده بود تغییر داده است که مهمترین آن پرداخت یارانه بیشتر از برنامه اولیه است. از سوی دیگر میزان حرکت وی مشخص نیست و هنوز جایگاه اعلامیه و زمان آن مشخص نشده است. دلیلی برای امنیت این بلاتکلیفی وجود ندارد و مهمتر از همه این است که خود دولت زمان دقیق این تصمیم را نمی داند، زیرا هنوز زیرساخت ها فراهم نشده است. شرایط به گونه ای است که دولت ریاست جمهوری که از همان ابتدا شعار حمایت از محرومان را سر می داد، به مرحله ای رسیده است که اقتصاددانان لیبرال از سیاست های خود دفاع می کنند.
لاهوتی، نماینده مجلس دهم، «تلاطم تصمیم‌گیری دولت» را یکی از مشکلات اساسی دولت ریاست‌جمهوری می‌داند و در گفت‌وگو با ایلنا، گفت: حذف ارز ترجیحی را رد می‌کنیم، برخی می‌گویند باید به تدریج باید حذف شود. این عدم قطعیت را رد کنید.«این عدم قطعیت به فضای روانی جامعه دامن می زند». حسین کمالی، دبیرکل حزب اسلامی کار نیز معتقد است در تیم اقتصادی دولت هرج و مرج وجود دارد. بخش های مختلف اقتصادی با یکدیگر هماهنگ نیستند و سیاست های اقتصادی دولت بر اساس دانش و تجربه علمی اتخاذ نمی شود. ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی در هفته های اخیر بارها اعلام کرده است که دو ماه مانده به هدفمندی ارز ترجیحی، پرداخت یارانه نقدی آغاز می شود. یارانه این اقلام تا زمانی که زیرساخت های لازم برای توزیع مایحتاج اولیه فراهم شود به صورت نقدی پرداخت می شود. اما مردم شاهد بوده اند که دو روز پس از اجرای هدفمندی ارزی، پرداخت یارانه نقدی آغاز شد و حالا نمی دانند این دو ماه چقدر جدی است. علاوه بر این، نهادهای غیر از وزارت کشاورزی این جدول را تایید نمی کنند.
نکته بعدی سرنوشت درآمدهایی است که از محل توجیه یارانه ها نصیب دولت می شود. هنوز مشخص نیست این درآمد در کجا هزینه می شود. همچنین بیم آن می رود که طرح دولت ریاست جمهوری در مرحله اجرا به سرنوشت طرح هدفمندی یارانه ها که توسط دولت احمدی نژاد اجرا شد دچار نشود. نامشخص بودن قیمت درآمدهای ستاد هدفمندی یارانه ها یکی از مشکلات اساسی این طرح بود.
گلمرضا شریعتی نماینده مردم بهشهر در مجلس با اشاره به اجرای نهایی طرح هدفمندی یارانه ها گفت: نکته مهم اینجاست که این تغییر و اصلاح باید با دقت انجام شود تا به سرنوشت هدفمندی یارانه ها دچار نشویم. وی افزود: تمرکز یارانه ها شروع خوبی بود اما تورم سال های بعد را در بر نداشت و امروز با گذشت بیش از 10 سال از اجرای قانون همچنان همان 45 هزار تن به هر نفر پرداخت می شود در حالی که ما این عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس معتقد است: در اصلاح یارانه پنهان باید مراقب بود تا اجرای ناقص یا نادرست این طرح دو چندان نشود، زیرا بی احتیاطی در این زمینه منجر به هم افزایش قیمت اجناس و هم اینکه یارانه ها به درستی به قشر ضعیف جامعه نمی رسد.» رئیس این هفته سعی کرد با مردم ارتباط برقرار کند. تربار جنوب تهران درگیر جلسات اقتصادی است اما ارتباط با مردم نیاز دارد. انگیزه جدی و یکی از مهمترین جلوه های آن شفافیت است.