رقم فساد دباش چای بسیار زیاد است و در نتیجه انتظار می رود دامنه افشاگری های وی تا اطلاع ثانوی ادامه داشته باشد. در جدیدترین افشاگری از این پرونده، نامه ای از اکبر رحیمی، مدیرعامل شرکت چای دباش خطاب به ابراهیم رئیسی منتشر شده است که حاوی جزئیات جالبی است; از جمله قطعاتی که شناسایی شده، رحیمی به صادرات قیر مشغول است!
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: نامه لو رفته اکبر رحیمی دارآباد مدیرعامل شرکت چای دابش با عنوان درخواست کمک در هفتم آبان ماه امسال خطاب به رئیس جمهور نوشته شد. این تاریخ نزدیک به یک ماه قبل از افشای 3.7 میلیارد دلار فساد توسط سیستم قضایی در پرونده چای دهکده بدون نام بردن از شرکت و مدیر اجرایی آن در اوایل ماه دسامبر است.
رئیس جمهور کی از فساد چای دباش مطلع شد؟
بنابراین سابقه نامه حاکی از آن است که قوه قضائیه حداقل مدتی پیش وارد این پرونده شده و محدودیت هایی را برای این بنگاه اعمال کرده است. به گفته خود رحیمی، محدودیت ها از ابتدای سال جاری اعمال شده است.
این در حالی است که بهمن ماه سال گذشته شرکت های واردکننده چای اعلام کرده بودند که ثبت سفارش واردات را بیش از 7 ماه متوقف کرده و «انحصاراً یک شرکت خاص را وارد می کنند». یعنی دولت از ابتدای سال 1401 از انحصار واردات شرکت دباش خبر داشت اما یک سال بعد قوه قضاییه وارد ماجرا شد و محدودیت هایی برای این شرکت ایجاد کرد.
رحیمی در این نامه از وجود محدودیت های متعدد در حوزه های مختلف فعالیت شرکت چای دباش به رئیس شکایت کرده است. یکی از این موارد محدودیت های گمرکی است. وی گفت: “محدودیت هایی برای تامین و واردات مواد اولیه این شرکت در محدوده گمرک اعمال شد” و موجب “توقیف بیش از 30 هزار تن مواد اولیه این شرکت بر اساس دستور قضایی از سوی بازپرس جرائم اقتصادی کشور شد.” شعبه تهران 1.” این محدودیت “از ابتدای سال جاری” اعمال می شود و “کلیه واردات این شرکت” ممنوع است.
فساد شرکت چای دباش
مدیرعامل شرکت چای دباش
یکی دیگر از محدودیت های گمرکی اعمال شده برای شرکت چای دباش و رحیمی در نامه خود به رئیس جمهور، موضوع ترخیص 15 هزار تن چای وارداتی این شرکت در منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی است. او گفت گمرک نه تنها اجازه ورود کالا را نداد، بلکه “اجازه بازگشت کالا به مبدأ را هم نداد”.
رحیمی در بند دیگری از امتیازی که گمرک به دست آورده است اشاره می کند که دستگاه قضایی نیز آن را تعلیق کرده است. وی گفت: «انبار زیر کلید گمرکی این شرکت» توسط سازمان گمرکات استان البرز پلمب و بار دیگر توسط نمایندگان سازمان املاک تمیلیکی پلمب شد.
وی در این قسمت به امتیازی اشاره می کند که شرکت چای دباش از طریق دوستانی که در موسسات خصوصی از جمله اتحادیه چای و نهادهای دولتی از جمله گمرک، وزارت جهاد و وزارت صمت داشته است. این امتیاز در واقع به دلیل تبدیل شدن شرکت چای دباش به فعال اقتصادی مجاز به این شرکت تعلق گرفته است.
رویداد۲۴ پیش از این در گزارشی از ارتباط گسترده اتحادیه چای با شرکت چای دباش خبر داده و به نقش حمیدرضا متقی رئیس وقت این اتحادیه در تبدیل شدن رحیمی به یک فعال اقتصادی توانمند اشاره کرده بود. به گفته یکی از مسئولان سابق گمرک جمهوری اسلامی ایران در گفتگو با رویداد۲۴، انبارهای کلید در دست، تسهیلاتی هستند که گمرک در اختیار شرکت‌های خاصی موسوم به فعالان اقتصادی مجاز تحت تاییدیه‌های پشتیبانی تولید قرار می‌دهد. بر این اساس مواد اولیه پس از بررسی اولیه به انبار ویژه زیر نظر کارشناس گمرک منتقل و پلمپ شده و با انجام مراحل ترخیص و ترخیص کالا با نظارت گمرک از انبار خارج می شود. فرآیندها تکمیل می شود.
از نظر صادرات، به منظور کاهش هزینه های گمرکی، واحدهای تولیدی صادراتی در کارخانه یا در اسکله های مشخص نگهداری می شوند و پس از ارزیابی توسط کارشناسان گمرک و انجام مراحل گمرکی، کالاها ترخیص می شوند.
اعطای مجوز تأسیس انبار ویژه، ارائه ارزش گذاری گمرکی در کارخانه تولیدی، ترخیص اعتباری و پذیرش ضمانت نامه بانکی به جای وظیفه و وظیفه، ترخیص بیش از 90 درصد کالا بدون پرداخت حقوق و عوارض، استفاده از بیمه ضمانت صادرات، امتیاز در کارمزد خدمات گمرکی و پذیرش و تسهیل ورود موقت صادرکنندگان از دیگر امتیازات شرکت چای دبش است که طی نامه ای به رئیس جمهور از قطع این تسهیلات شکایت کرده است.
شرکت صادرات چای و قیر دباش
یکی از مهمترین بندهای نامه رحیمی به رئیس جمهور، اشاره وی به اختلالات ایجاد شده در روند «صادرات قیر» و فرآورده های نفتی این شرکت فعال در حوزه مواد غذایی است. وی گفت: در حوزه صادرات قیر، حدود 25 هزار تن از اقلام صادراتی این شرکت پس از بارگیری در کشتی “بازداشت و تخلیه” شد و پس از پیگیری، مراجع نظارتی مستقر در گمرک شناسایی شدند. شهید رجایی مقابل صادرات.این اقلام برگرفته از شرکت دباش می باشد.
حمید حسینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی در گفتگو با رویداد۲۴، درباره ورود شرکت‌های مختلف به حوزه صادرات قیر و فرآورده‌های نفتی، گفت: این روش توسط شرکت‌های بزرگ و با هدف برداشت بدون نیاز از پول انجام می‌شود. بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به بانک مرکزی »
وی گفت: در بورس کالا دو نوع عرضه قیر داریم. یکی عرضه «وکیوم باتوم» است که تنها واحدهایی که مجوز فعالیت دارند یا در بهین یاب ثبت شده اند می توانند وکیوم باتوم را از بورس کالا خریداری کنند.
به گفته حسینی، یکی دیگر از عرضه‌ها قیر در بخش صادرات است. این واحدها برای صادرات باید قیر صادراتی خود را در بورس عرضه کنند. این شرکت ها پس از تحویل معمولا قیر صادراتی را خودشان خریداری می کنند اما دلالان بورس نیز مجاز به خرید قیر صادراتی هستند و گاهی اقدام به خرید و صادرات می کنند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با اشاره به اینکه برخی شرکت ها از مجوز واردات در ازای صادرات برخی کالاهای خاص سوء استفاده می کنند، گفت: با توجه به اینکه قیر جزو اقلامی است که در ازای آن مجوز واردات داده شده است. صادرات، بسیاری از شرکت ها کسانی که نیاز به ارز دارند محموله قیر می خرند و به همین دلیل بازار بسیار ناراحت است.
چرا شرکت ها وارد تجارت صادرات قیر می شوند؟
وی گفت: این فقط مربوط به قیر نیست و همه اقلامی که در مقابل واردات مجوز صادرات می گیرند همین مشکل را دارند. به عنوان مثال ایران خودرو سال هاست که صادرکننده فرش و پسته بوده است.
حسینی با بیان اینکه قیر یکی از اقلام صادراتی شرکت چای دباش است و معمولا قیر را از شرکت هایی مانند پاسارگاد خریداری می کنند اما به نام آنها اظهارنامه صادر می کنند تا بتوانند با این اظهارنامه برای صادرات وارد کنند.
حسینی می گوید متأسفانه سیستم ارزی پیچیده و ناکارآمد این مشکلات را ایجاد می کند. شرکت های تولیدکننده برای واردات مواد اولیه مجبور به این کار هستند که نه به نفع آنهاست، نه به نفع صادرکننده تخصصی قیر و نه به نفع بازار. در بازار تخصص ندارند و فقط به دنبال ارز صادراتی هستند.
رئیس اتحادیه گفت: با توجه به این تخلفات که از 24 آبان ماه امسال صورت گرفت، هیچ کالایی در مقابل صادرات قیر، نفت و هیدروکربن قابل واردات نیست و صادرکنندگان باید ارز دریافتی از صادرات را نصف به بانک مرکزی بدهند. . به گفته حسینی، ارزش قیرهایی که به گفته رحیمی «گمرک اجازه صادرات نداده و آن را تخلیه کرده است» حدود 2 میلیون دلار است.
ارزش صادرات سالانه قیر کشور حدود 2 میلیارد دلار است و رحیمی تنها در یک محموله حدود یک هزارم کل صادرات قیر کشور را صادر می کند. بدیهی است که دلیل صادرات قیر توسط شرکت چای دباش، واردات در قبال صادرات است. اما اینکه چگونه این تار به دست شرکتی غیرتخصصی مانند چای دباش رسیده جای سوال دارد.
به گزارش سیبیتی 24، موضوع تولید و صادرات قیر در سال های اخیر بارها با فساد مرتبط شده است. خوش بینانه ترین سناریو این است که فکر کنیم شرکت چای دباش قیر صادراتی خود را با 3.7 میلیارد دلار فساد قانونی از بورس کالا خریداری کرده است. اما واقعیت این است که قوانین کشور گزینه های بسیار بهتر، ارزان تر و سودآورتری را در برابر فاسدی مانند رحیمی دارآباد قرار داده است.
از سال 1370 حکمی مبنی بر عرضه رایگان قیر وکیوم (ماده پایه قیر) توسط شرکت ملی نفت ایران به چندین دستگاه دولتی تصویب شد. قرار بود با ارائه این بند عملیات ساخت و ساز و راهسازی در شرایط تحریم تسریع شود، اما شواهد نشان می داد که قیر رایگان بسیار مفسده است. احمد توکلی یکی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام در نامه ای به نمایندگان مجلس در سال ۱۳۹۸ خواستار حذف قیر به اصطلاح رایگان از بودجه شد.
وی با بیان اینکه اجبار وزارت نفت به عرضه قیر رایگان به نهادهایی مانند آموزش و پرورش، صومات، بسیج و وزارت راه موجب فساد گسترده شده است و اصرار برخی نمایندگان برای الحاق این ماده مفاسد به لایحه بودجه تعجب آور است. گزارش کسر بودجه هر سال نشان می دهد که میزان قابل توجهی از قیر تخصیصی در پروژه های عمرانی استفاده نمی شود.
در سال‌های 1396 و 1397 نیز همین گزارش‌ها باعث شد تا دولت روحانی بند مربوط به عرضه رایگان قیر را در لایحه بودجه حذف کند، اما به گفته احمد توکلی، «مزایای احتمالی روند عرضه رایگان قیر برای نمایندگان مجلس» مانع از تصویب بودجه بدون قیر شد. بند مربوطه قیر رایگان بود.
در همان سال کارشناسان اعلام کردند که طرح قیر رایگان منجر به ساخت بیش از 100 واحد قیر در سال‌های اخیر شده است که «متعلق به شخصیت‌های سیاسی» بوده و جاده‌های دوبی و دهلی با قیر رایگان ایرانی آسفالت شده است. این کارشناسان می گویند در برخی موارد دستگاه های دولتی به جای پرداخت بدهی به پیمانکاران حواله رایگان قیر می دهند.
با وجود این مفاسد، هر ساله بند به اصطلاح قیر رایگان در بودجه لحاظ می شود و بر این اساس حدود 20 هزار میلیارد تومان قیر رایگان بین سازمان بسیج، وزارت راه و شهرسازی، تعمیر مدارس توزیع می شود. سازمان، سازمان شهرداری ها و سازمان منابع طبیعی در اکثر موارد حتی مفاسد ناشی از تهیه قیر رایگان ردیابی نمی شود.
کپی نامه مدیر عامل چای دباش
نکته جالب دیگر در نامه رحیمی، فهرست رونوشت های خطاب به رئیس جمهور است. رحیمی در خاتمه نامه به «استاندار البرز» و «آقای سردار حیدرنیا فرمانده سپاه استان البرز» را کپی کرده و در واقع علاوه بر استاندار، از فرمانده نیز خواستار پیگیری شکایات شد. در این نامه آمده است که به طور کامل با اقدامات نهادهای دولتی مرتبط است