روز جدید : در روزهای آینده بیش از هر زمان دیگری خبر حصول توافق در مذاکرات وین و احیای برجام شنیده می شود، اما آیا باید به امضای احیای برجام در روزهای آینده امیدوار بود؟ برای پاسخ به این سوال گزارش رویداد 24 را بخوانید.
پس از گذشت 2 سال از ورود بایدن به کاخ سفید و وعده بازگشت به برجام و همچنین یک سال از تغییر حکومت در ایران، خبرهای خوبی به گوش می رسد و در این شرایط برخی تحلیلگران این دور از مذاکرات را در وین نامیدند. به عنوان آخرین دور که در آن هماهنگ کننده اروپایی و رئیس سیاست خارجی اروپا با ارائه پیش نویس توافق بازگشت برجام به طرف های مذاکره کننده، آن را پیش نویس نهایی خواند که امکان مذاکره بیشتر وجود نداشت و طرفین باید آن را می پذیرفتند یا رد می کردند. اما از سوی دیگر، به نظر می‌رسد که فرآیند ارائه پاسخ، پیچیده‌تر از آن چیزی است که اروپایی‌ها تصور می‌کردند، زیرا فرآیند پاسخ‌دهی به پروژه خود به نوعی مذاکره از راه دور تبدیل می‌شود. آیا در چنین شرایطی باید به امضای احیای برجام در روزهای آینده امیدوار بود؟
برای پاسخ به این سوال بهتر است آخرین اخبار از مذاکرات را مرور کنیم تا متوجه شویم که مانع اصلی کجاست و چرا متن توافقنامه هنوز امضا نشده است. طی اخباری که طی روزهای گذشته به رسانه ها درز کرد، برخی از مولفه های توافق احتمالی مشخص شد. این خبر البته با تکذیب و تایید مقامات جمهوری اسلامی ایران و طرف های اروپایی و آمریکایی مواجه شد.
روسیه تا کنون ابراز خوش بینی کرده و چین موضع سکوت گرفته است. در عین حال، علی رغم خوش بینی اولیه مقامات شورای امنیت ملی آمریکا، رسانه های آمریکایی گزارش می دهند که این کشور تمایلی به دادن امتیازات بیشتر به ایران ندارد.
همچنین در رابطه با نگرانی های مطرح شده از سوی رژیم صهیونیستی، گفته می شود که مقامات آمریکایی به دولت اسرائیل اطمینان داده اند که در حال حاضر توافقی در دست نیست. از جمله، رسانه آمریکایی آکسیوس در گزارش خود نوشت: «مقامات آمریکایی در جریان روند مذاکرات مقامات اسرائیلی را قرار داده و اعلام کردند که در حال حاضر هیچ توافقی در دستور کار نیست».
همچنین ساعاتی پیش روسای جمهور آمریکا و فرانسه و نخست وزیران بریتانیا و آلمان کنفرانسی تلفنی با موضوع هسته ای ایران برگزار کردند که هنوز نتایج آن اعلام نشده است.
غیر از این همه اخبار متناقضی که شنیده می شود، اخبار دیگری نیز شنیده شد; از جمله اینکه در صورت توافق احتمالی، چندین مرحله وجود دارد که طی آن وزرای خارجه طرف های مذاکره کننده متن توافق را نهایی می کنند. اما در صورت حصول توافق نهایی، حسین امیرعبدلاخیان برای امضا باید در وین حضور داشته باشد. امیر عبداللهیان تاکنون ایران را ترک نکرده است، بنابراین هنوز چیزی مشخص نیست.
در صورت امضای برجام چه اقداماتی انجام خواهد شد؟
در صورت امضای توافقنامه احیای برجام، فرمان اجرایی دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا لغو خواهد شد. گفته می‌شود ایران همچنین برای لغو دو فرمان اجرایی دیگر ترامپ که مربوط به تحریم‌های هسته‌ای و همچنین تحریم‌ها علیه نهادها و نهادهای عمومی داخلی از جمله ستاد فرمان امام و آستان قدس است، به توافق رسیده است. همچنین در آن روز 17 بانک ایرانی از 18 بانک تحت تحریم از تحریم خارج خواهند شد تا زمینه برای راستی آزمایی تعهدات ایالات متحده آمریکا فراهم شود.
علاوه بر این، به نظر می‌رسد مذاکرات درباره تحریم‌های مرتبط با سپاه پاسداران به مذاکرات آتی پس از حصول توافق اولیه برای بازگشت به برجام موکول شده است. گفته می شود به تعویق افتادن تحریم های سپاه پاسداران برای مذاکرات آتی به دلیل موضع تند ایران در قبال خواسته های طرف مقابل است که می توانست مذاکرات را به بن بست برساند.
از دیدگاه ایران، موضوع خروج نام سپاه از فهرست سازمان تجارت آزاد یک اورژانس اقتصادی نیست، بلکه یک موضوع سیاسی است که در یک بازه زمانی مشخص قابل حل است.
در بحث ضمانت ها، موضع طرف ایرانی این است که تنها اظهارات رئیس جمهور آمریکا را نمی توان تضمین کرد. بنابراین، در متن توافق اروپایی‌ها آمده است: شرکت‌کنندگان در برجام، با اشاره به تعهد قاطع رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا – صرف نظر از اینکه رئیس‌جمهور کیست – به بازگشت به برجام در زمانی که ایران به تعهدات خود بر اساس آن عمل می‌کند، اشاره می‌کند. برجام، اجرای توافق را تضمین می کند این بند به پیشنهاد روس ها در متن معاهده گنجانده شد.
به گزارش رویداد۲۴، ظاهرا طرف آمریکایی در حال بررسی یک گزینه ۵ ساله برای معافیت شرکت های خارجی فعال در ایران از تحریم های احتمالی آمریکا در صورت خروج مجدد این کشور از برجام است. این بدان معناست که اگر رئیس‌جمهوری غیر از بایدن در سال 2024 به کاخ سفید منصوب شود، حتی اگر در اولین روز ریاست‌جمهوری خود از برجام خارج شود، شرکت‌های فعال در ایران دو سال و نیم فرصت دارند تا از معافیت تحریم‌ها بهره مند شوند. . .
در خصوص ضمانت‌های پیشنهادی نیز گفته شد که این پیشنهادات به تنهایی تضمینی برای باقی ماندن و عدم خروج دولت‌های فعلی و آینده ایالات متحده آمریکا یا سایر کشورها و همچنین جمهوری اسلامی ایران از برجام ایجاد نمی‌کند. برجام بنابراین به نظر می رسد با تغییر قوانین مربوط به مکانیسم ماشه سعی شده تا بخشی از این مشکل پوشش داده شود. بنابراین، در متن جدید، این سازوکار تنها برای موارد موجه نقض تعهدات طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در سایر موارد، سایر شرکت‌کنندگان موظفند از همکاری با طرفی که خواهان آن است، خودداری کنند. trigger to be triggered مکانیزم. مخالف
همچنین بند 26 برجام در سال 2015 که حق ایران برای عمل به تعهدات خود بر اساس عمل متقابل با تعهدات سایر کشورها بود نیز به طور کامل گنجانده شد. به عبارت دیگر، اگر سایر کشورها تعهدات خود را نقض کنند، ایران نیز به تشخیص خود می تواند تعهدات خود را متوقف کند.
مورد دیگر بحث پادمان است که طرف آمریکایی پذیرفته است که آنها را به مذاکره ملزم کند. بنابراین، با کمک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بر اساس گزارش رافائل گروسی، مدیرکل این آژانس، شورای حکومتی در نشست آتی خود در ماه سپتامبر، بسته شدن پرونده پادمانی را اعلام خواهد کرد. سوالی که به گفته انریکه مورا با موافقت آمریکایی ها و اروپایی ها و البته مقاومت نماینده روسیه مواجه شد.
مسائل فعلی را می توان حدس و گمان دانست و نه بیشتر. این سوال به ویژه با توجه به اینکه این موارد از سوی هیچ یک از نهادهای مسئول تایید یا تکذیب نشده است، ما را به فکر سناریوهای پیچیده تری در مذاکرات می اندازد.
به هر حال مسلم است که تاکنون نه از متن دقیق اروپایی ها، نه از پاسخ ایران و نه از پاسخ آمریکا به مجموع پاسخ ایران و متن مورد نظر اروپایی ها اطلاع دقیقی در دست نیست. اما با توجه به برخی مولفه های حاشیه ای می توان مطمئن بود که ایران و آمریکا در این مرحله زمان زیادی برای پذیرش یا رد توافق ندارند. حداقل در مورد ایران، این احتمال تا نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و برای دولت بایدن تا انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در نوامبر امسال قابل بررسی است.
بر اساس اخباری که رسانه‌های مختلف درباره واکنش ایران و آمریکا به آن نقل کرده‌اند، به نظر می‌رسد اجزای اصلی این توافق شامل تضمین‌ها، پادمان‌ها و دامنه رفع تحریم‌ها نهایی نشده و همچنان روی میز است. شاید به همین دلیل است که دولت بایدن به دولت اسرائیل اعلام کرد که به نظر نمی رسد توافقی با ایران در کوتاه مدت در دسترس باشد.