به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ اکثر پالایشگاه های کشور در سال های اخیر ساخته شده اند و اخیرا تنها پالایشگاه ستاره خلیج فارس وارد تولید شده است. ظرفیت پیش بینی شده پالایشی کشور حدود 2 میلیون بشکه در روز و حدود 1.9 میلیون بشکه در سال نفت خام و میعانات گازی برای مصرف است و پالایش محصولات داخلی و صادراتی کشور است.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس با عنوان «بررسی رویکردهای مختلف توسعه صنعت پالایش نفت در کشور»، نمودار 1 موقعیت پالایشگاه های کشور را نشان می دهد. تمامی پالایشگاه های کشور در نیمه غربی ایران ساخته شده اند که یکی از آنها نشان داده شده است.
همچنین پالایشگاه های مختلف هر یک از پالایشگاه های کشور در سال 97 در جدول 1 و بر اساس تراز هیدروکربن ها در سال 1397 موسسه تحقیقات بین المللی انرژی نشان داده شده است.
شکل 1- موقعیت جغرافیایی پالایشگاه های نفت، میعانات گازی و برنامه ریزی شده
جدول 1- ظرفیت طراحی شده، پالایشگاه های واقعی کشور و محصولات تولیدی پالایشگاه ها در سال 1376.
* سرانه مصرف بنزین و گازوئیل در ایران تقریبا دو برابر میانگین جهانی است
میزان مصرف سوخت در کشور و بررسی روندهای گذشته آن یکی از مهم ترین عوامل برنامه ریزی برای ساخت پالایشگاه ها یا پالایشگاه های نفت در آینده خواهد بود. بنابراین مصرف بنزین و گازوئیل در کشور به عنوان مهمترین فرآورده های سوختی با سایر کشورهای جهان مقایسه می شود.
مصرف بنزین و گازوئیل در کشورهای مختلف جهان و ایران در جدول 2 نشان داده شده است. ایران برای هر نفر روزانه حدود 0.95 لیتر بنزین و حدود 0.88 لیتر گازوئیل مصرف می کند. سرانه مصرف روزانه بنزین و گازوئیل در ایران تقریبا دو برابر میانگین جهانی است.
رشد مصرف بنزین در ایران طی 30 سال گذشته حدود 265 درصد است، در حالی که ترکیه، آلمان و فرانسه در 30 سال گذشته رشد منفی در مصرف بنزین داشته اند و مصرف بنزین را کنترل کرده اند که در اروپا منجر به تعطیلی برخی از آنها شده است. پالایشگاه ها روند را تغییر دادند و به پالایشگاه های زیستی تبدیل شدند.
همچنین رشد مصرف گازوئیل در 30 سال اخیر در این کشور حدود 61 درصد است در حالی که مصرف گازوئیل در 30 سال اخیر در ترکیه حدود 210 درصد افزایش یافته است. سایر کشورهای اروپایی مانند آلمان، فرانسه و روسیه در 30 سال گذشته موفق به کنترل و حفظ سوخت دیزل شده اند.
جدول 2 – مقایسه مصرف گازوئیل و بنزین در ایران و کشورهای منتخب
* رشد 265 درصدی مصرف بنزین در ایران طی 30 سال گذشته
نمودار 2 مصرف گازوئیل و بنزین را در کشورهای منتخب از سال 1990 تا 2018 نشان می دهد. مصرف بنزین و گازوئیل در ایران طی 30 سال گذشته افزایش یافته است (265 درصد رشد بنزین و 61 درصد رشد گازوئیل) و اگر این رشد ایران در سال های آینده کنترل نشود، دوباره واردکننده سوخت در منطقه خواهد شد.
در نتیجه ضروری است که این رشد مصرف به عنوان راهی برای کاهش و کنترل مصرف سوخت با ابزارهایی مانند توسعه سوخت‌های جایگزین جدید، افزایش بهره‌وری خودرو، هدف‌گذاری یارانه‌های سوخت و استفاده از حمل‌ونقل عمومی در سال‌های بعد مورد استفاده قرار گیرد.
نمودار 2 – روند مصرف بنزین و گازوئیل در ایران و کشورهای منتخب طی 30 سال گذشته
* لزوم تمرکز صادرات نفت و سوخت بر مصرف در پالایشگاه های نفت
روغن کوره یکی از محصولات مهم در پالایشگاه ها است و می تواند به عنوان سوخت دریایی یا خوراک برای تولید محصولات شیمیایی و پلیمری مورد استفاده قرار گیرد. قیمت نفت کوره کمتر از نفت خام است و به جای صادرات می توان از این ظرفیت برای تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالاتر با برنامه ریزی مناسب استفاده کرد.
نمودار 3 تولید، مصرف و صادرات نفت در صنعت پالایش کشور را نشان می دهد. میزان تولید نفت در سال 1387 حدود 200 میلیون بشکه در سال بود و تا سال 1397 رو به کاهش بود و به حدود 150 میلیون بشکه در سال رسید.
شکل 3- فرآیند تولید، مصرف داخلی، بانکرینگ و صادرات نفت
در اواخر دهه 1980 عمده مصرف داخلی نفت در نیروگاه ها بود که با جایگزینی نیروگاه های گازسوز این میزان کاهش یافت و تولید نیز صادر شد.
در سال 1397 ظرفیت صادرات نفت کشور حدود 91.5 میلیون بشکه در سال (معادل 12.5 میلیون تن در سال) بوده است. این میزان فرآورده نفتی برای صادرات پالایشگاهی می تواند در فرآیندهای پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرد و به عنوان گزینه ای برای بهبود پیچیدگی پالایشگاه ها مورد توجه قرار گیرد، به این معنی که ظرفیت فعلی صادرات نفت (12.5 میلیون تن در سال) به عنوان خوراک صنعت پتروشیمی می تواند باشد. از تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر بهره می برد و با نوسازی پالایشگاه موجود در کشور، آنها را به پالایشگاه نفت تبدیل می کند.
انتهای پیام/
منبع: فارس