روز جدید : سعید شمس: خانم ها باید به باشگاه بروند یا نه؟ این مطالبه ای است که از اوایل دهه هشتاد از سوی برخی بانوان مطرح شده و در سال های اخیر به عنوان یک موضوع بسیار جدی دنبال شده است. افزایش صدای اعتراض آمیز زنان در ایران موضوع را به جایی رسانده که فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) حساس شده و به تصمیم گیران فوتبال هشدار می دهد که جلوگیری از حضور زنان در ورزشگاه ها منجر به برخوردهای قانونی می شود. آیا این شرایط برای دست اندرکاران سخت خواهد شد؟ چرا که از یک سو طیف سنتی در این کار زشت تلقی می شود و از سوی دیگر فیفا با استناد به قوانین بین المللی فوتبال حضور زنان در ورزشگاه ها را «اجباری» می داند. و آن را شایسته اجرای قانون نادیده می گیرد.
به همین دلیل است که لیگ هفته اول لیگ برتر را بدون تماشاگر به بهانه واهی نقص سیستم بلیط برگزار کرد. اما از پنجمین شنبه هفته جاری لیگ فوتبال از سر گرفته می شود و این داستان پر فراز و نشیب ادامه دارد.
صادق کوشکی، استاد دانشگاه و تحلیلگر اصولگرا، در گفت و گو با «نواندیش»، تحت هیچ شرایطی زیر بار تصمیم ورود زنان به ورزشگاه ها به ورزشگاه نمی رود.
*فیفا نسبت به کمبود بانوان در ورزشگاه ها حساس شده است. چرا این مشکل حل نمی شود؟
این بحثی است که علمای دین باید تصمیم بگیرند. حضور زنان در برخی معابر یک بحث مذهبی است و نمی توانم چیزی بگویم.
* اما اصرار فیفا این موضوع را به یک چالش عمومی تبدیل کرد.
فیفا چه می کند تا در مورد زنان ما تصمیم بگیرد و اصرار کند که به تصمیم آن احترام بگذاریم؟ اینکه ما کورکورانه به دستورات این نهاد و این نهاد بین المللی گوش می دهیم، اصل حاکمیت ما را زیر سوال می برد. پس شما به عنوان یک خبرنگار نباید این بحث را دنبال کنید.
* اما به عنوان عضوی از جامعه جهانی باید قوانین بین المللی را در رفتار خود بگنجانیم.
یه بار دیگه میگم هر موضوعی که بعد شرعی دارد باید تصمیم گیری را به علمای دین بسپاریم. از شما می پرسم آیا فیفا از ارزش های دینی ما اطلاع دارد تا برای حضور زنان در ورزشگاه به جای ما تصمیم بگیرد؟
*خیر مشکل اینجاست که حضور زنان در ورزشگاه یک موضوع مذهبی نیست، بلکه خواسته زنان ایرانی و البته دغدغه رهبری جهانی فوتبال است.
تکلیف استقلال و حاکمیت ما چه خواهد شد؟
*به عنوان عضوی از جامعه جهانی و عضوی از فیفا آیا لازم است قوانین بین المللی را رعایت کنیم و بایدها و نبایدهای همه کشورها را جدی بگیریم؟
نگاه کن مقررات بین المللی نباید دولت ها را ملزم به انجام کاری خلاف قوانین و عرف خود کند. طبق قوانین بین المللی، هر کشوری قوانین داخلی خود را دارد. بنابراین اگر کشوری به دلایلی قوانین بین المللی را مغایر با آنچه در کشورش مهم است ببیند، می تواند از زیر بار آن جلوگیری کند. زیرا هیچ قانونی بالاتر از قوانین داخلی دولت ها نیست و دولت ها بر اساس قوانین داخلی خود الزامات جهانی را می پذیرند یا نمی پذیرند. یک بار دیگر تاکید می کنم از آنجایی که این موضوع جنبه مذهبی دارد، نه فیفا و نه هیچ ارگان دیگری نمی توانند خواسته های خود را به ما تحمیل کنند. اینکه یک سازمان بین المللی نمی تواند در یک کشور اسلامی مطالبات غیر دینی داشته باشد.
* اما بحث حضور بانوان در ورزشگاه ها به یک موضوع عمومی تبدیل شده و دیگر نمی توان فقط نگاه دینی داشت.
ما یک کشور مستقل هستیم و قوانین خودمان را داریم. اگر فردا فیفا از ما بخواهد که زنانی را که اینطور لباس پوشیده اند قضاوت کنیم، تکلیف چیست؟ در چنین مواردی موضوع برای تصمیم گیری به دادگاه جهانی ورزش ارجاع می شود. یعنی اینطور نیست که کشورها مجبور شوند همه الزامات فیفا را رعایت کنند.
* بحث حضور بانوان در ورزشگاه ها اتفاقی است که بیش از 99 درصد اعضا آن را حل می کنند.
شما اصرار دارید که نظر من اشتباه است. باز هم می گویم که علما باید در مورد مسائل شرعی نظر بدهند و این بحث ها ربطی به فیفا و جاهای دیگر ندارد.
*برای اولین بار تکرار می کنم بحث حضور زنان فقط مربوط به شرع نیست. این یک درخواست کلی است که نشان می دهد از سوی جامعه بین المللی نسبت به این موضوع حساس است. آیا می دانستید فیفا می تواند در صورت نقض قانون از ابزار حذف استفاده کند؟
خیر ما موظف نیستیم و فیفا نمی تواند کاری انجام دهد.
* اما به دلیل عدم عضویت در FATF هزینه های زیادی را پرداخت کرده ایم و همچنان در حال پرداخت هستیم.
آیا همه کشورها با پیوستن به FATF موافقت کرده اند؟
*همچنین کسانی که مانند ما با این موضوع کنار نیامده اند نمی توانند با کشورهای دیگر تراکنش بانکی انجام دهند.
به عنوان مثال، کنوانسیون پاریس قوانینی را برای کشورها در مورد آب و هوا تعیین کرده است. اما آمریکا از آن معاهده خارج شد.
ترامپ رفت و کشورش بهای آن را پرداخت. به همین دلیل یکی از تصمیمات اولیه بایدن پس از تصدی کاخ سفید، بازگشت به این کنوانسیون بود.
فیفا باید بداند که نظام ما بر اساس احکام و ممنوعیت های اسلامی است و به همین دلیل باید بداند که نمی تواند مشکلی را بر ما تحمیل کند که با شریعت اسلام سازگاری ندارد. سوال مهم این است که اگر با گفتن این و آن اصول خود را زیر پا بگذاریم، آیا می توانیم ادعا کنیم که کشور مستقلی هستیم؟
*آره. یک کشور مستقل و عضو جامعه بین المللی.
هیچ دولتی نباید متعهد شود که قانونی وضع کند که با قوانین داخلی خود در تضاد باشد. چگونه می توانیم بپذیریم که شریعت ما را زیر سوال ببرد؟
البته کارشناسان مذهبی نیز در موضوع حضور زنان در ورزشگاه ها سلیقه های متفاوتی دارند.
در چنین شرایطی باید به پیشوای دین مراجعه کرد و نظر نهایی را از او گرفت.
من به عنوان یک شهروند از شما می خواهم. آیا مناسب بودن موضوعی به نام فوتبال که پدیده ای توده ای است را می توان به شوخی گرفت؟
نظر شرع به من ربطی نداره. اگر حتی فرض مذهبی بودن آنها را هم در نظر بگیریم، ورزشگاه های کشور به هیچ وجه برای زنان امن نیست و با خطر بزرگی مواجه خواهند شد. متأسفانه جو استادیوم ها در زمان بازی فوتبال بسیار غیراخلاقی است. بنابراین خانواده هایی که در مورد تربیت فرزندان خود حساس هستند، حتی به پسرانشان اجازه نمی دهند که به باشگاه بروند، چه برسد به دخترانشان.
*تجربه نشان می دهد که حضور زنان به میزان قابل توجهی از بدحجابی کلامی می کاهد.
تاکنون چند نفر در هنگام ورود و خروج از ورزشگاه ها جان خود را از دست داده اند؟
*این به بی کفایتی مدیران برمی گردد و ربطی به دختر یا پسر بودن مخاطب ندارد.
آیا باید به مشکل مدیریت پایان دهد؟ تا زمانی که امنیت ورزشگاه ها تامین نشود، نمی توانیم ریسک صدور مجوز برای زنان را داشته باشیم. وقتی در ورزشگاه های شهر سرویس بهداشتی وجود ندارد چگونه می توانیم چنین تصمیمی بگیریم؟ آیا فیفا تضمین می کند که دختران ما در ورزشگاه ها کشته و زخمی نشوند؟
* مشکل زنان بیکاری، تخلفات کنکور و… است. اما این دلیلی برای دست کشیدن از خواسته های آنها نیست.
حرف من این است که هیچ نهاد بین المللی نمی تواند نظرات خود را به کشورها تحمیل کند.