آنچه در مورد آلاینده های هوای شهر اراک قابل توجه است، آلودگی ناشی از بسیاری از صنایع به ویژه سوختن سوخت نیروگاه حرارتی شازند است. آلودگی هوا و افزایش مرگ و میر ناشی از آن مشکلی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت و ایمنی از آن دغدغه اکثر افراد جامعه است.
حادثه ای که ریه های تنفسی اراک را سیاه کرد و خسارات زیست محیطی گسترده و جبران ناپذیری به بار آورد. این نگرانی به قدری گسترده است که خشم مردم و به ویژه دوستداران محیط زیست را برانگیخته و هشدارهای زیادی را از سوی آنها در پی داشته است.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سالانه 4.2 میلیون نفر به دلیل هوای کثیف بیرون از خانه جان خود را از دست می دهند. علاوه بر این، سالانه 3.8 میلیون نفر به دلیل آلودگی هوای داخل خانه، به ویژه در داخل خانه جان خود را از دست می دهند.
مدیرعامل موسسه محیط زیست بوم فن آوران مرکزی گفت: قانون اساسی، قانون هوای پاک، تاکید رئیس جمهور و تصویب سفر استانی تیم همراه به استان مرکزی، مصاحبه های رئیس حفاظت محیط زیست کشور. سازمان و استاندار مرکزی همگی به جلوگیری از آلودگی هوا ناشی از نفت کوره اشاره می کنند.سوزی گفت: این وعده های مکرر و اعتماد سوز علاوه بر سردی و ناامیدی مردم و فعالان محیط زیست برای تحقق ادعای مسئولان پیامد غم انگیزتر دیگری نیز داشت و آن جان باختن صدها نفر از هموطنانمان در اراک و مناطق آلوده اطراف آن است.
حمیدرضا مهاجرانی افزود: البته هیچ یک از عاملان این قتل های خاموش حاضر به اعتراف و قبول مسئولیت نیستند. اما شاید دانستن روش و مکانیسم ایجاد بیماری و مرگ حداقل 500 شهروند در سال گذشته به دلیل آلودگی هوا کمک کننده و هشداری برای آنها باشد. امیدواریم آمار بالای مرگ و میر ناشی از بیماری ایسکمیک قلبی، سکته مغزی، سرطان ریه و بیماری مزمن انسدادی ریه شهروندان اراکی در سال گذشته، تکانه کوچکی در مغز افراد مسئول در دستگاه های اجرایی ذیربط ایجاد کند.
وی با تاکید بر اینکه افزایش فعالیت های صنعتی به قیمت جان مردم توجیهی ندارد، ادامه داد: از سوی دیگر اگر جنبه اقتصادی برای کارکنان مهمتر از جان مردم باشد، برآورد هزینه 259 میلیون دلاری (معادل 7000 میلیارد تومان) است. به دلیل فوت شهروندان اراکی سال گذشته در معرض ذرات معلق در هوا قرار گرفتند که از سوی وزارت بهداشت برای حرکت و اقدام موثر اعلام شد.
مدیر عامل موسسه مرکزی محیط زیست بوهم فناوران گفت: بر اساس تحلیل های منتشر شده به ازای مصرف هر 5 میلیون لیتر نفت کوره نیروگاه شازند، 450 هزار کیلوگرم (450 تن) گوگرد وارد هوای اراک شده است. ترکیبات گوگرد باعث برونشیت و سایر بیماری های تنفسی می شود و سلامت انسان ها، حیوانات و حتی گیاهان را تهدید می کند. کودکان به دلیل سیستم تنفسی حساس و در حال رشد خود در معرض خطر بیشتری قرار دارند و در معرض خطر ابتلا به آسم هستند که می تواند گردن آنها را تا آخر عمر آزار دهد. ورزش در هوای آلوده با این مقدار زیاد گوگرد حتی برای افراد سالم نیز خطرناک است.
مهاجرانی تصریح کرد: باید در نظر داشت که گازدار شدن نیروگاه شازند که تاکنون مسئولان نتوانسته اند انجام دهند، به معنای حل کامل معضل آلایندگی نیست. زیرا ترکیبات اکسید نیتروژن را وارد هوا می کند که خطرات جدی برای سلامتی به همراه دارد. در شرایط فعلی و با ادامه سوختن مازوت در نیروگاه حرارتی شازند، مردم اراک باید هر دو ترکیب فوق را استنشاق کنند.
وی بیان کرد: از سوی دیگر متاسفانه هیچ اقدامی در خصوص فیلترینگ نیروگاه شازند و یا انتقال این نیروگاه به مکان مناسب صورت نگرفته است. در حالی که ساکنان اراک یک سوم از روزهای سال گذشته را با هوای ناسالم سپری کردند و در نتیجه علیرغم وعده های مکرر مسئولان مربوطه، تنها یک جمله برای امسال تایید می شود: «سال به سال دریغ نکنید. پارسال”!
سالانه 30 تا 50 هزار نفر در ایران به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند.
رئیس دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اراک با بیان اینکه آلودگی هوا یکی از معضلات زیست محیطی جهان امروز است که در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد، گفت: بر اساس ارزیابی ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی در مورد آلودگی هوا، بیش از 85 درصد از مردم جهان در مناطقی زندگی می کنند که آلودگی هوا بسیار بالاتر از استانداردهای آنها است.
علی کولیوند افزود: اگر بخواهیم به آمار و ارقام در دنیا نگاه کنیم باید به این نکته اشاره کرد که سالانه حدود 6 میلیون تا 9 میلیون مرگ بر اثر آلودگی هوا رخ می دهد که این میزان حدود 5 تا 7 درصد است. مرگ های دنیا را به خودش تقدیم می کند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که 5 تا 7 درصد از مرگ و میرها در جهان تنها ناشی از آلودگی هوا است.
وی با تاکید بر اینکه در دنیا علل مرگ و میر زیادی وجود دارد که برخی طبیعی و برخی غیرطبیعی هستند، ادامه داد: در بین همه عوامل مرگ و میر در دنیا، علت آلودگی هوا به کشورهای مختلف بستگی دارد و در رتبه های حدود 5 تا 6 یا 7 قرار دارد. بر این اساس می توان گفت که آلاینده های هوا می تواند یکی از مهم ترین عوامل مرگ و میر در جهان باشد که در بسیاری از موارد باعث مرگ زودرس نیز می شود.
رئیس دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اراک تصریح کرد: متأسفانه در ایران بسیاری از مناطق به ویژه شهرهای پرجمعیت و صنعتی در معرض آلودگی هوا قرار دارند و طبیعتاً این آلاینده های هوا نیز عوارض مرگ و میر و سلامتی را به دنبال دارد. سربار عموم مردم می شود.
کولیوند تصریح کرد: آلاینده های هوا شامل طیف وسیعی از ذرات معلق، دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن، هیدروکربن ها، ازن و برخی ترکیبات و آلاینده های دیگر مانند فلزات سنگین یا سایر آلاینده های سمی است و بر سلامتی اثر می گذارد.
وی بیان کرد: آماری که در این زمینه در ایران وجود دارد ارقام مختلفی دارد که نشان می دهد حدود 30 تا 50 هزار مرگ در ایران به دلیل آلودگی هوا است. این بدان معناست که آلودگی هوا در شهرهای مذکور باعث این میزان مرگ و میر زودرس می شود.
رئیس دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اراک تاکید کرد: ارقام ذکر شده فقط مربوط به فوت است. البته به غیر از مرگ زودرس، آلودگی هوا نیز اثرات مضری بر سلامتی دارد.
کولیوند بیان کرد: اما اگر بخواهیم به صورت کلی بیان کنیم، مهم ترین اندام ها، اندام ها، بارها و بافت هایی که در آلودگی هوا دخیل هستند و بیشترین آسیب را متحمل می شوند عبارتند از: قلب، رگ ها و ریه ها. به طور طبیعی بیماری های قلبی عروقی و بیماری های ریوی و تنفسی از مهمترین عوارض ناشی از آلودگی هوا هستند.
وی افزود: از بیماری های ناشی از آلودگی هوا می توان به سکته قلبی، سکته مغزی، سرطان ریه، آمفیزم، برونشیت، آسم و مواردی از این دست که از پیامدهای آلودگی هوا است اشاره کرد.
سوختن نفت سوخت مرگ بیماران اصلی را تسریع می کند
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اراک گفت: سوخت گازوئیل با توجه به آلاینده‌هایی که از خود به جای می‌گذارد، قطعاً باعث بروز برخی بیماری‌های مهم مانند سرطان ریه، بیماری‌های مزمن ریوی مانند آسم، برونشیت و همچنین برخی بیماری‌های قلبی عروقی و سکته می‌شود. ممکن است اثرات تسریع کننده مرگ داشته باشد.
علی علیمحمدی افزود: بر اساس بررسی های انجام شده در سال 1400 حدود 500 بیماری عمده در گروه های اصلی بیماری های مذکور در شهرستان اراک، مرگ آنها به دلیل آلودگی هوا و به ویژه آلودگی ناشی از سوخت گازوئیل سرعت گرفته است.
وی ادامه داد: شاید اگر این آلاینده ها وجود نداشتند این بیماران اولیه 10 تا 20 سال دیگر به زندگی خود ادامه می دادند اما متاسفانه آلودگی هوا و آلودگی ناشی از سوختن سوخت روند مرگ این افراد را تسریع کرده است. “
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک گفت: آمار فوتی ها در سال جاری که به دلیل آلودگی هوا و به ویژه سوختن سوخت سرعت گرفته است، هنوز جمع آوری نشده و باید تا پایان سال صبر کرد. برای خلاصه نهایی
علیمحمدی تصریح کرد: اما مطمئنا امسال شرایط مشابه سال گذشته خواهد بود. بدتر شدن وضعیت به تصمیمات و رویکردهای مسئولان نیروگاه حرارتی شازند و وزارتخانه های متولی در خصوص سوخت نیروگاه بستگی دارد که تا چه زمانی می خواهند از سوخت گازوئیل استفاده کنند.
وی بیان کرد: بارها چه از طریق استانداری مرکزی و چه به صورت مستقیم به مدیریت مجموعه نیروگاه حرارتی شازند هشدارهای زیادی مبنی بر عدم استفاده از گازوئیل در این نیروگاه داده شده است اما متاسفانه استفاده از گازوئیل در این نیروگاه ادامه داشته است. نیروگاه شازند.