تغییر کاربری اراضی پاشنه آشیل فرسایش خاک در مازندران / پای غیر محلی درگیر است!

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ به گزارش بالا، در نشست علمی تخصصی «فرسایش خاک ناشی از باد و اثرات نامطلوب آن بر محیط زیست» که صبح امروز به مناسبت روز جهانی خاک در محل اداره کل محیط زیست مازندران در ساری برگزار شد. با حضور روسا و معاونان دستگاه های مرتبط از جمله اداره کل محیط زیست، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، آب های منطقه ای، اساتید دانشگاه، حافظان محیط زیست و آماتور و نمایندگان رسانه ها برگزار شد.
در سال های اخیر کمبود پوشش گیاهی، عوامل طبیعی، فرسایش بادی، عوامل و عوامل انسانی از جمله کشاورزی نامناسب در اراضی کشاورزی و باغی، بی توجهی به اراضی شیب دار، شخم های نامناسب و غیر اصولی، جاده سازی و تغییر کاربری اراضی غیراصولی یکی از مهم ترین موارد است. دلایل فرسایش خاک این نعمت گرانبها و بی بدیل در کشور و البته در استان مازندران است.
تصویب قانون حفاظت خاک در خرداد 1396 نشان از اهمیت و اولویت معضل خاک از سوی کارکنان دولت و مجالس دارد که متأسفانه علیرغم این اقدام مؤثر و مطلوب، آئین نامه های موجود در آن مسکوت و نهایی نشده است.
طبق آمار در حالی که در کشور سالانه حدود 16 تن فرسایش خاک در هکتار داریم، میزان تولید خاک در هر هکتار از این اراضی حدود 34 کیلوگرم است.
فرسایش بادی در مازندران شدید است
حسینعلی ابراهیمی کارنامی در این نشست با بیان اینکه فرسایش بادی در مناطق جنوبی و مرکزی ایران اهمیت بیشتری دارد، گفت: وی بیان کرد: بسیاری از مدیران و فعالان محیط زیست علت اصلی فرسایش خاک مازندران را فرسایش آبی می دانند اما باید این خبر بد را بدهم که با توجه به خشک شدن تالاب میانکاله و خلیج گرگان به ویژه در شرق کشور واضح است که او با چشم غیر مسلح می بیند که یک گردباد کوچک خاک را فرسایش می دهد.
وی افزود: متاسفانه تمام مراحل جمع آوری، حمل و نشست خاک در این منطقه انجام می شود و البته در مناطق مرکزی و شرقی استان وضعیت بهتری نداریم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه این تهدید فرسایش خاک یک تهدید بسیار جدی در مازندران است، گفت: وی گفت: از سال 1377 که قانون حفاظت از خاک تصویب و ابلاغ شد و ماموریت اصلی حفاظت از خاک به وزارت جهاد کشاورزی محول شد اما واقعیت این است که متأسفانه مجدداً این موضوع جدی گرفته نشد و ما از این موضوع خرسندیم. تصویب قانون.»
آموزش در مورد قانون حفاظت از خاک بسیار ضعیف در نظر گرفته می شود
این مسئول ادامه داد: این در حالی است که پس از تصویب این قانون باید بلافاصله آیین نامه و دستورالعمل های لازم تدوین و ابلاغ می شد و به خصوص موضوع آموزش در این موضوع بسیار کم دیده می شد.
ابراهیمی کارنامی گفت: در یکی دو سال اخیر بسیاری از دست اندرکاران اشتغال و تولید کارخانه ها و واحدهای تولیدی را رها کرده و به سمت تبدیل مراتع به مزارع گیاهان دارویی کوچ کردند.
وی گفت: نکته مهم این است که ریشه برخی از گیاهان چرا تا 40 متر زیر خاک نفوذ می کند و نقش مهمی در حفاظت خاک دارد؛ در حالی که ریشه گیاهان دارویی بیش از 40 سانتی متر نیست، مشخص است که چرا گیاه در نگهداری خاک نقش دارد، هرگز گیاه دارویی وجود ندارد.
هم کیفیت و هم کمیت خاک رو به وخامت است / وضعیت نگران کننده تصفیه فاضلاب در مازندران
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه متأسفانه هم کیفیت و هم کمیت خاک استان مازندران در حال از بین رفتن است. وی تاکید کرد: چندین نقطه با پسماند، نفوذی، فاضلاب صنعتی، فاضلاب خانگی و بسیاری از نمونه های دیگر دست به دست هم داده اند تا این اتفاق ناگوار در استان رخ دهد.
این مقام مسئول، تاریخچه فاضلاب مازندران حکایت غم انگیزی است که حتی ما حافظان حفاظت از آن را نادیده گرفته ایم. وی افزود: تنها 11 درصد از فاضلاب ما در روستاها تصفیه می شود در حالی که میانگین کشوری بیش از 50 درصد است. می خواهم بگویم حتما ما هم شکست خوردیم.
بی توجهی به حفاظت خاک قابل جبران نیست
عزیزلا شهیدی فر نیز در این نشست با بیان اینکه حدود 50 درصد از اراضی کشورمان بدون خاک است، اظهار داشت: در حال حاضر حدود 50 درصد از اراضی کشور بدون خاک است. وی گفت: با این حساب، خاک کشور ما دیگر تحمل آب، انسان، باد و غیره را ندارد. فرسایش یعنی اگر استان های شمالی در کشور نباشد به کشوری خشک و بدون آب و علف تبدیل می شود.»
وی با اشاره به لزوم رسیدگی به موضوع حفاظت از خاک، افزود: الان در شرایط فعلی اگر نیاییم و به داشته های خودمان توجه نکنیم و بخواهیم داشته هایمان را از دست بدهیم، وضعیت خیلی بد می شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: مازندران 1.5 درصد از اراضی کشور را در اختیار دارد و خوشبختانه 70 درصد آن را جنگل و مرتع تشکیل می دهد و در واقع حدود دو سوم اراضی ما به آن اختصاص دارد.

این مسئول ادامه داد: زمین های کشاورزی ما در استان کمتر از 3 دهم کشور است که البته قابل تغییر است و بیش از 50 درصد این اراضی آبی و برنج است.
سهم قابل توجهی در تغییر کاربری اراضی مازندران در فرسایش خاک
شهیدی فر گفت: عمده فرسایش آبی و بادی استان در نواحی کوهستانی و میانی و همچنین در شرق بیش از سایر نقاط استان است چرا که بیشتر اراضی این مناطق در جنگل های گرمسیری کشت می شود.
وی گفت: این سهم ناچیز مازندران در کشور به قدری مهم است که اگر یک هکتار از آن فرسوده شود خسارت آن به ضریب ده محاسبه می شود بنابراین همه باید برای حفظ استان تلاش کنیم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: در این راستا موارد مهمی از جمله آموزش، ترویج، اقدامات پیشگیرانه و کاهش دخالت انسان در تخریب خاک باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
این مقام مسئول گفت: در سال گذشته حدود 3500 نفر به دلیل تغییر کاربری غیرقانونی اراضی زراعی و باغی به مراجع قضایی معرفی و احکام آنها اجرا شده است. وی افزود: این نشان می دهد که حجم مداخلات انسانی با ورود افراد غیر ساکن به استان مازندران بسیار بالاست و اقدامات مدیریتی جدی است و باید اقدامات لازم برای حفاظت از خاک در این زمینه انجام شود.
علیرغم اهمیت حیاتی خاک برای بقای انسان، مشکلی جدی آن را تهدید می کند و چیزی جز پدیده فرسایش نیست. فرسایش خاک را می توان به عنوان یک بحران جدی تلقی کرد. این در حالی است که آمارهای مختلف از نرخ بالای فرسایش خاک در ایران حکایت دارد که مسئولان کشوری باید به آن توجه جدی داشته باشند.

انتهای پیام/