فاضل میبدی به خبرآنلاین گفت: در دستگاه اجرایی دولت شاهد حضور افرادی غیر متخصص هستیم. وقتی ضعف مدیریتی در قوه مجریه وجود دارد افرادی هستند که از این ضعف سوء استفاده می کنند. به نظر من، فقط شفاف سازی منجر به مبارزه با فساد می شود
جواد مرشیدی: اولین همایش شفافیت روز یکشنبه برگزار شد و سران سه قوه به بیان دیدگاه های خود در این خصوص پرداختند. رئیس جمهور در این همایش به بیان اقدامات دولت در راستای شفافیت پرداخت، رئیس مجلس نیز از مفاسد اقتصادی که بالای 85 درصد آن دولتی است انتقاد کرد و خواستار رونق اقتصاد شد و رئیس قوه قضائیه نیز از برخی رازها انتقاد کرد. در همین راستا، محمدتقی فاضل میبدی، عضو جامعه محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در گفت و گو با «خبرآنلاین»، نبود اقتصاد سالم را زمینه ساز فساد و عدم به کارگیری کارشناسان و کارشناسان می داند. در دستگاه اجرایی دولت نیز فساد می کند. به گفته وی، مبارزه با فساد تنها با شفاف سازی محقق نمی شود. این گفتگو در ذهن شما می گذرد:
اولین همایش شفافیت امروز برگزار شد که سران سه مرجع به بیان نظرات خود پرداختند، در این همایش آقای رئیسی درباره رفع فساد صحبت کردند و اینکه همه چیز را شفاف کنیم و شفافیت داشته باشیم. قالیباف نیز بر این موضوع تاکید کرد و گفتند شفافیت فقط در بحث آرا نیست، همچنین آقای آژه ای ضمن تاکید بر این موضوع از سازمان بازرسی کل کشور خواست تا مهر محرمانه نامه های خود را حذف کند. در این مدت چه اقداماتی برای ایجاد شفافیت انجام شده است و به طور کلی برنامه مراجع سه گانه در این زمینه چیست؟
اگر هدف از سبک سازی مبارزه با فساد باشد، می توان آن را گام خوبی در جهت رفع فساد دانست، اما به نظر من این همه ماجرا نیست. اولین چیزی که معمولا یک جامعه را به سمت فساد سوق می دهد، نداشتن اقتصاد سالم است، اقتصاد ما اقتصاد سالمی نیست. فساد معمولا در اقتصادهای نفتی و تحریم شده رخ می دهد و زمانی که شرکت های بزرگ فاسد می شوند، فساد در داخل آنها گسترش می یابد. یعنی ساختار اقتصادی ما ساختاری است که هر چقدر هم روشن شود فساد در آن زاییده می شود، یکی دیگر از مشکلاتی که باعث بروز فساد در جامعه می شود، کم کاری افراد واجد شرایط و متخصص است، یعنی می بینیم حضور افراد غیر متخصص در دستگاه اجرایی دولت. وقتی ضعف مدیریتی در قوه مجریه وجود دارد افرادی هستند که از آن ضعف سوء استفاده می کنند به نظر من فقط سبک سازی منجر به مبارزه با فساد نمی شود یعنی. کشور یک رویکرد سیاسی و اقتصادی عادی نیست، مبارزه با فساد بسیار دشوار است، بسیار دشوار خواهد بود.
مثالی در این زمینه دارید؟
یکی از مکان هایی که معمولاً فساد در آن رخ می دهد، شرکت های نفتی و روشی است که آنها برای فروش نفت انجام می دهند. وقتی در دنیا تحریم هستیم طبیعتا نفت ما به راحتی نمی فروشد. باید آزادانه بفروشند یا تحریم ها را دور بزنند و از طریق واسطه ها با نرخ کمتری بفروشند که در این صورت به هر حال فساد رخ می دهد. ما یکی دو سال است که با مفاسد اقتصادی مواجه نیستیم، سال هاست که این مشکل را داریم و هر دولتی که آمده تلاش کرده آن را رفع کند اما موفق نشده است.
ریشه کن کردن فساد بدون آزادی رسانه امکان پذیر نیست / برای ریشه کن کردن فساد از قانون اساسی پیروی کنید
چرا نتوانستند؟
از آنجایی که همه چیز در سطح این شعارها و سمینارها خلاصه می شود و اساس ساختار اقتصادی ما ثابت نیست، برنامه ای برای اصلاح آن ندارند. بنابراین من خیلی خوشبین نیستم که با این مسائل شفافیت در کنفرانس های نمایشی فساد از بین برود.
آقای کلیباف هم در این همایش گفت اقتصادی که 85 درصد دولت در آن فاسد است.
الان خشن تر شده و خیلی بدتر. در جامعه ای که شکاف طبقاتی بسیار آشکار است. عده ای در این شرکت ها درآمدهای بسیار بالایی دارند و عده ای با پول کم زندگی می کنند، طبیعی است که فساد وجود داشته باشد. یعنی اگر منظورمان همان تعریفی از عدالت اجتماعی است که اسلام گفته و شعارش را داده ایم، می بینیم که عدالت در جامعه ما اجرا نمی شود.
چه عواملی تا کنون ما را از رسیدن به این هدف باز داشته است؟
این به چند مقوله مربوط می شود، اول باید آزادی در جامعه باشد، آزادی که می گویم یعنی آزادی مطبوعات، آزادی احزاب و تلویزیون آزاد، اگر در جامعه آزاد باشند مشکل حل می شود. اگر شفاف سازی کنیم، اما آزادی مطبوعات و اگر احزاب نباشد و تلویزیون کاملاً در اختیار دولت باشد، نمی توانیم بگوییم که فساد در این جامعه رخ نمی دهد. چرا در کشورهای مترقی و دموکراتیک فساد کمتر است؟ از آنجایی که مطبوعات آزاد هستند، تلویزیون و مهمانی ها نیز آزاد هستند. یکی از وظایف مهم آزادی رسانه این است که بالاخره زیر ذره بین بگذاریم و مشکل را مطرح کنیم، ما چنین آزادی نداریم.
راه حل شما برای برون رفت از این وضعیت چیست؟
آنچه می خواهیم روشن کنیم این است که مسئله آزادی سیاسی و آزادی مطبوعات به معنای واقعی آن نیست. خود دولت هیچ وقت در قانون روشن نمی شود، شفاف سازی کار جریان های فرهنگی و اجتماعی است که خارج از دولت هستند مثل روزنامه ها، این جریان های خارج از دولت می توانند بیش از همه قانون و مجلس را روشن کنند و اینکه سران سه گانه اگر قدرت بیاید و سخنرانی کند، کار انجام نمی شود. عدالت و سلامت اقتصادی به هم مرتبط هستند و اگر یکی از آنها گم شود، مانند ساعتی بدون عقربه است. من فکر می کنم اگر حکومت می خواهد در کشور فساد نباشد، باید آزادی سیاسی به معنای واقعی کلمه بدهد، به آنچه در قانون اساسی آمده عمل کند و تلویزیون را از رژیم دولتی حذف کند و بگوید خط قرمز ماست. منافع ملی است، اقتصاد را ترمیم می کند و از فساد جلوگیری می کند، زیرا با این آزادی، اگر اشتباهی در مدیریت باشد، صدا و سیما و مطبوعات آن را افشا می کنند.