بر اساس گزارش تفصیلی مرکز ملی فضای مجازی از آمار کسب و کارهای دیجیتال در بسترهای داخلی و خارجی، حجم بازار اینستاگرام در ایران سالانه 70 هزار میلیارد تومان است که حداکثر 7.3 درصد از اقتصاد دیجیتال کشور را تشکیل خواهد داد. .
روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرد: مصاحبه تلویزیونی ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی در ۲۶ آبان ماه سال جاری در خصوص مهاجرت کسب و کارهای کوچک به بسترهای داخلی منجر به انتشار نادرست برخی رسانه ها شده است.
تاکید فیروزآبادی در این گفت وگو بر «کوچک» بود و برخی خبرگزاری ها و پایگاه های خبری به اشتباه با حذف کلمه «کوچک» این آمار را به همه بنگاه ها تعمیم دادند.
شایان ذکر است گزارش تشریحی مربوط به آمار ارائه شده جهت تنویر افکار عمومی بویژه رسانه ها و خبرگزاری ها به شرح ذیل ارائه می گردد.
1. پس از بررسی، اعتبارسنجی و مقایسه گزارش های آماری منتشر شده توسط منابع زیر در زمینه اقتصاد اینستاگرام و مقایسه این گزارش ها با گزارش های نظارتی مرکز ملی فضای مجازی، ابعاد مختلف وابستگی اقتصاد دیجیتال کشور به پلت فرم های آماری خارجی به تصمیم گیرندگان گزارش می شود.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
وزارت صنعت، معدن و تجارت
سازمان نظام صنفی رایانه ای
اتحاد کسب و کار اینترنتی
گزارش های دوره ای ISPA
گزارش تجاری تکراسا
گزارش بازار تبلیغات تکراسا
کمیته دانش بنیان و فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی
مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) (سفرا)
گزارش های منتشر شده از شرکت های صرافی (اپراتورهای ثابت و همراه و …)
گزارش برخی از شرکت های بخش خصوصی فعال در فضای مجازی کشور؛
2. همانطور که در مصاحبه دبیر شورای عالی فضای مجازی اشاره شد، بسترهای داخلی قابلیت میزبانی از کسب و کارهای کوچک را دارند و می توانند بستر مناسبی برای خرید و فروش و حمایت از صنایع و مشاغل مختلف باشند. در جدول زیر ده پلتفرم داخلی (که دبیر شورای عالی فضای مجازی به آنها اشاره کردند) از نظر امکانات کاربردی و تجاری با مشابه خارجی مقایسه شده است. کارکرد به مجموعه ای از قابلیت های اصلی در پلتفرم اطلاق می شود که امکان تعامل، بازخورد، فروش و شبکه را برای صاحبان کسب و کار فراهم می کند. تسهیلات تجاری همچنین با گروهی از مؤلفه ها سروکار دارد که امکان ایجاد بازاری را برای بازیگران اصلی اقتصاد دیجیتال فراهم می کند:
3. از آنجایی که اقتصاد دیجیتال به سه لایه «هسته»، «اقتصاد دیجیتال» و «اقتصاد دیجیتالی شده» تقسیم می شود، اقتصاد اینستاگرام نیز در این سه قسمت مورد بحث قرار گرفته است. از مجموع گزارش های آماری ذکر شده در قسمت قبل، حجم بازار اینستاگرام در ایران 70 هزار میلیارد تومان است که اگر بخش های بدون آمار را به عنوان تخمین به آن اضافه کنیم، حداکثر 7.3 درصد از کل بازار کشور را تشکیل می دهد. اقتصاد دیجیتال تاکید می شود که این 7.3 درصد از حجم بازار اینستاگرام نسبت به کل اقتصاد دیجیتال کشور است و سهم اقتصاد اینستاگرام نسبت به تولید ناخالص داخلی بسیار کمتر از این مقدار است. توضیح این آمار به شرح زیر است:
الف) سهم ترافیک اینستاگرام از حجم کل بازار فروش ترافیک اپراتورهای ارتباطات ثابت و سیار 50 درصد و معادل 30 هزار میلیارد تومان در سال است.
ب) اندازه بازار اینستاگرام در لایه دوم اقتصاد دیجیتال حدود 15 هزار میلیارد تومان در سال برآورد شده است. حجم بازار در این بخش محصول فعالیت های خدماتی مانند خدمات تبلیغاتی، خدمات پشتیبانی مشتری، خدمات لجستیکی، خدمات راه حل پیچیده و غیره است.
ج) اندازه تخمینی بازار «اقتصاد دیجیتالی» با اینستاگرام (شامل صفحات فروش پوشاک، هنرهای تجسمی، لوازم آرایشی، زیورآلات، خدمات آموزشی و…) سالانه 25 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
مرکز ملی فضای مجازی: حجم بازار اینستاگرام در ایران 70 هزار میلیارد تومان در سال است. حداکثر 7.3 درصد از اقتصاد دیجیتال کشور / سهم اینستاگرام از اقتصاد نسبت به تولید ناخالص داخلی بسیار کمتر از این مقدار است / سهم اینستاگرام از ترافیک 50 درصد از حجم کل بازار فروش ترافیک است. معادل 30 هزار میلیارد تومان در سال / بیش از 60 درصد کسب و کارهای کوچک در بسترهای محلی فعال هستند.
4. کسب و کارهایی که در پلتفرم اینستاگرام ایجاد یا توسعه یافته اند را می توان به سه بخش اصلی تقسیم کرد:
الف) مشاغل صنفی: این دسته از مشاغل دارای مجوز فعالیت در دسته های مختلف و استفاده از شبکه های اجتماعی به عنوان بستر بازاریابی هستند. عمده فروش این دسته از کسب و کارها خارج از اینستاگرام از طریق درگاه های پرداخت ویژه و یا حضوری انجام می شود.
ب) کسب و کارهای کوچک: این دسته از کسب و کارها به صورت صنفی فعالیت نمی کنند و علاوه بر بازاریابی، از اینستاگرام و سایر پیام رسان ها به عنوان ابزاری برای ارتباط با مشتریان خود استفاده می کنند. طبق تحقیقات انجام شده حدود 415 هزار صفحه در اینستاگرام متعلق به کسب و کارهای کوچک است که شامل مشاغل خانگی و مشاغل زیر پله می شود. پرداخت این دسته از مشاغل عمدتا به صورت کارت به کارت و یا پرداخت در محل انجام می شود.
ج) کسب و کارهای محتوایی: درآمدزایی از این دسته از کسب و کارها بر اساس فروش کالا یا خدمات نیست، بلکه با مدیریت صفحات اینستاگرام و جذب مخاطب، جذب تبلیغات و درآمدزایی می شوند. اگرچه حدود 60 درصد از مشاغل ایجاد شده در اینستاگرام در این بخش است، اما اندازه بازار این گروه 7.5 درصد از کل است.
مرکز ملی فضای مجازی: حجم بازار اینستاگرام در ایران 70 هزار میلیارد تومان در سال است. حداکثر 7.3 درصد از اقتصاد دیجیتال کشور / سهم اینستاگرام از اقتصاد نسبت به تولید ناخالص داخلی بسیار کمتر از این مقدار است / سهم اینستاگرام از ترافیک 50 درصد از حجم کل بازار فروش ترافیک است. معادل 30 هزار میلیارد تومان در سال / بیش از 60 درصد کسب و کارهای کوچک در بسترهای محلی فعال هستند.
5. بر اساس نظرسنجی ملی انجام شده در شهریور ماه سال جاری، تنها 6.4 درصد از شهروندان خرید در اینستاگرام را ترجیح می دهند و دلایلی چون بی اعتمادی به فروشنده و تحویل کالا (39 درصد)، تحویل کالا با مشخصات متفاوت (11 درصد) را ترجیح می دهند. ، تاخیر در تحویل کالا (3 درصد) و عدم امکان شکایت و پیگیری تخلفات (8 درصد) از مهمترین دلایل عدم اعتماد به خرید در اینستاگرام ذکر شده است.
6. با توجه به گزارشات دریافتی از بسترهای داخلی و راستی آزمایی و راستی آزمایی آنها، در حال حاضر بیش از یک میلیون کسب و کار خرد در ده پلتفرم محلی (ذکر شده در بند 1) فعال هستند. پس از عبور و حذف مشترکات، بیش از 60 درصد از کسب و کارهای کوچک در پلتفرم های محلی فعال بودند.
7. همانطور که در مصاحبه رئیس مرکز ملی فضای مجازی تاکید شد و در بند 1 توضیح داده شد، بسترهای داخلی از امکانات لازم برای خدمت رسانی به مشاغل کوچک برخوردار بوده و مصوبه کارگروه اقتصاد دیجیتال تسهیلات مناسبی را برای این گروه فراهم کرده است. از خدمات در گزینه ها خواسته شد. علاوه بر این، پلتفرم های داخلی هیچ یک از نقاط ضعف ذکر شده در بند 5 را ندارند و می توانند با افزایش اعتماد عمومی، نرخ فروش کسب و کارهای کوچک را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.
8. در حال حاضر 41.8 درصد از کاربران شبکه های اجتماعی (معادل 23 میلیون کاربر منحصر به فرد) به پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی داخلی پیوسته و به کاربران فعال این پلتفرم ها تبدیل شده اند. تلاش این پلتفرم ها برای ارتقای کمی و کیفی خدمات و رفع حداکثری نیازهای کاربران باعث افزایش تدریجی تعداد کاربران فعال، افزایش جذابیت کسب و کارهای کوچک در بسترهای محلی و در نتیجه رشد و توسعه اکوسیستم مجازی می شود. کسب و کارها در پلتفرم های خانگی